Opinie 8

Jeugd & Geweld

In het kort

Als we de statistieken mogen geloven neemt het geweld in onze samenleving toe en zijn de daders veelal jongens en mannen tussen de 15 en 25 jaar.
Wat is er aan de hand?
Wij lazen enkele analyses van dit probleem. Deze verwezen vooral naar wat er met de jeugd mis is. Okay, we lezen die analyses, maar vragen ons wel later af wat er met de maatschappij mis kan zijn.
Er zijn nogal wat ideeën geopperd om hier iets aan te doen.
Okay, ook die lezen we, maar we splitsen ze wel op in twee groepen:
Een hoe het volgens ons niet moet,
en een hoe het volgens ons misschien wel kan.

Het artikel

Het probleem
De analyses
Hoe het (ons inziens) niet moet
Hoe het (ons inziens) wel zou kunnen

Het probleem

De voetbalwereld weet er van - toch de wereld waar agressie gereguleerd kan worden. Engelse supporters zijn de meest beruchte. In het dagelijks leven zijn dit brave mannen met banen uit het braafste en netste land van de wereld. Zij slaan volkomen los.
Ook de Nederlandse F-jes schelden en slaan er op los, aangemoedigd door... hun ouders langs het lijntje - brave mensen met baan en gezin.
Geweld vindt veelal plaats in groepen. Deze zijn er in soorten en maten. Bekend is dat vooral jonge Antilliaanse en Marokkaanse mannen hierin over-vertegenwoordigd zijn.
Antillianen en Marokkanen hebben lossere familiebanden dan bijvoorbeeld Turken. Hiermee zitten we al in een analyse van het probleem.

De analyses

Analyses zijn er op verschillende niveaus. De een kijkt naar de jongere zelf, de ander naar de samenleving als geheel. Anderen kijken naar de tussenliggende niveaus van gezin en school.

Agressie hoort bij het leven, maar het gaat er dan om hoe deze gereguleerd wordt op het niveau van het individu en dat van de samenleving. Vechten hoort ook bij een straatcultuur als het middel om problemen te lijf te gaan. Het blijkt vooral om een op zich kleine groep te zijn van vooral mannen tussen de 15 en 25 jaar die flink van zich doen horen.

Als oorzaken worden vooral verveling genoemd, behoefte aan spanning en opwinding. Sommigen wijten dit aan een gebrek aan serotonine in nog te weinig gerijpte hersenen. Ook wordt genoemd: onvermogen om met frustraties en kritiek om te gaan.

Anderen wijzen erop dat de aandacht-trekkende rellen vooral in bepaalde wijken voorkomen. 'Achterstandswijken' zeiden we, nu 'aandachtswijken'. In deze wijken heerst groot wantrouwen tegen alle gezag. Het zijn niet alleen de jongeren die hier in opstand komen: de ouderen net zozeer. Deze wijken zijn verwaarloosd, de jeugdwerker en de opbouwwerker zijn eruit wegbezuinigd, er is niet geïnvesteerd in een sociale infrastructuur. Die rekening wordt nu gepresenteerd.

Alcohol speelt bijna altijd een rol. Merkwaardig dus, dat alcohol in deze maatschappij zo massaal genuttigd kan worden, terwijl het veel vreedzamere hasjgebruik te vuur en te zwaard bestreden wordt.

Van de Bunt en Bijlevelt (1999) gaven de volgende analyse: "Wij vroegen een leraar in het voorgezet onderwijs in een achterstandswijk om voor ons een dagboek bij te houden van het geweld waarmee hij op school werd geconfronteerd. Hij beschreef in enkele maanden tijd een reeks van onthutsende gebeurtenissen. Slaan, getreiter, intimidaties, bedreigingen, mishandeling. In één geval richtte de dreiging zich tegen hem zelf. De meeste van deze gewelduitingen voldeden aan de delictsomschrijving van geweldmisdrijven in het Wetboek van Strafrecht. Het waren,ook in formele zin, gewoon misdrijven. Hoewel de aanleiding de uitvoering en de uitwerking van deze uitingen van geweld steeds varieerden, was er toch ook een gemeenschappelijke patroon. Zij speelden zich allemaal af in een sociale context waarin het vragen van respect veel belangrijker werd geacht door de leerlingen dan het tonen van respect voor de integriteit van anderen, leerlingen zowel als leraren."

Hoe het (ons inziens) niet moet

Natuurlijk, zeker, wat dacht je - de overheid moet dit oplossen en de overheid doet het dus fout...

De Utrechtse korpschef P. Vogelzang wist het wel: Die opperde het idee Marokkaanse criminele jongeren verplicht en zonder tussenkomst van de rechter op te laten nemen in psychiatrische klinieken (Trouw, 13 juli 2001). Hij verklaart ze hiermee dus ziek. Vogelzang kreeg de nodige kritiek over zich heen, o.a. uit de Utrechtse gemeenteraad, althans de linker vleugel daarvan.

	"Een harde aanpak kan zelfs een averechts effect hebben. Structurele tekortkomingen in onderwijs en werk woekeren door en kunnen in de toekomst veel grotere problemen veroorzaken'' (PvdA).
	'Dit is vooral gericht op symptoombestrijding, die de 'epidemie' onder Marokkaanse jongeren niet oplost.' ,,Het probleem heeft zich verspreid en heeft honderd koppen. Je redt het niet met het afslaan van één kop'' (GroenLinks)

Ook in pers kwam kritiek:

"De Utrechtse korpschef Vogelzang heeft eerder al eens een pleidooi gehouden om criminele jongeren strenger, langer en steviger aan te pakken. Het lijkt een voor de hand liggend antwoord, ware het niet dat uit onderzoek telkens weer blijkt dat straffen om het straffen niets oplevert. Detentie, op militaire leest geschoeide trainingskampen en elektronisch toezicht hebben geen aantoonbaar effect op recidive. Het is kwaad met kwaad vergelden dat alleen maar tot verharding leidt." (Trouw, commentaar, 17 juli 2001)

"Wie tien jaar van klachten overziet - en daar in tien jaar verschenen rapporten, studies, projecten naast legt - kan tot de gemakzuchtige conclusie komen dat Marokkaanse crimineeltjes onverbeterlijk zijn, maar met meer recht betogen dat politie, justitie en andere delen van de bureaucratie onverbeterlijk laks zijn. Harder straffen is een noodgreep. Het geeft misschien in individuele gevallen tijdelijk soelaas, maar vormt geen redelijk alternatief voor een structurele aanpak van de oorzaken." (Elstbeth Etty, NRC 2 juni 2001)

Laat het niet aan de overheid over. Voor de Europese kampioenschappen voetbal heeft de overheid zich een aantal rechtsmiddelen toegekend om rellen te bestrijden - en daarna iedereen die maar te bestrijden zou zijn. "Handhaving van de openbare orde is nodig, maar tot welke prijs? Complete buurten en groepen burgers vogelvrij verklaren gaat te ver. Straks is iedereen die aan de stamtafel van een buurtcafé zit verdacht van deelname aaneen criminele organisatie en breidt het aantal wijken waar inde ogen van de politie louter verdachten wonen zich als een olievlek uit. De rechtszekerheid en het recht op persoonlijke vrijheid zijn te waardevol om mee te experimenteren." (Gijs Schreuders, 1999)

"Premier Mori van Japan wil het onderwijs hervormen. Hij bedoelt: het onderwijs moet terug naar oude normen en waarden en kinderen moeten weer in het gareel." (Van der Lugt, NRC 6 jan. 2000) Dit zonder enig oog voor de talloze zelfmoorden in het daar al zo autoritaire onderwijs - en de doorgaans compleet overwerkte vaders.

Zero tolerance werkt niet, werd al eerder geschreven. Het stigmatiseert en bouwt niets op. Het werkt, bijvoorbeeld op scholen, contactbelemmerend en daardoor onveiligheid in de hand.

Tegenwicht ziet 'de overheid' niet als 'die boven ons gesteld zijn', maar als 'het door ons gekozen bestuur'. De samenleving, dat zijn wij zelf, om maar een slogan over te nemen. Hieronder staan ideeën over hoe het wel zou kunnen, wat wij als kritische burgers zelf kunnen doen.

Hoe het (ons inziens) wel zou kunnen

Tegenwicht schreef hier al eerder over. In Opiniestuk nr. 5 dat over kinderen in het algemeen gaat. "Tegenwicht wil niet terug naar de oude normen en waarden die met dwang werden opgelegd. Tegenwicht zoekt naar andere normen en waarden die anders worden overgebracht, namelijk op een persoonlijke wijze. Dit kan alleen op kleinere scholen en in gezinnen waar, in en buiten het gezin, persoonlijke betrokkenheid op elke individuele jongere mogelijk is."
Deze waarden zijn respect, samenwerken en verantwoordelijk zijn en deze impliceren zelfbeheersing, zelfsturing. Dit impliceert sociale vaardigheid. Die kun je leren. Het stuk besluit met het noemen van enkele vermoedelijk zinvolle projecten. Hier zijn onlangs artikelen aan toegevoegd die bijvoorbeeld voor het onderwijs goede ideeën aanreiken. Met name die van Jackeline Kuijpers mogen vermeld worden.

In Opiniestuk no. 6 is dit toegespitst op de jongen. Jongens hebben vooral nabije en betrokken vaders nodig, maar ook andere betrokken mannen - in het onderwijs en in de vrije tijd. Ook dit stuk eindigt met enkele projecten en ideeën.

Nu we het specifiek over geweld hebben, wordt het moeilijker. Tegengeweld helpt niet, weten we. Het roept nieuw geweld op dat wel eens met de uitroep "Kickuhh!!!" verwelkomd kan worden.

"Strenger straffen blijkt niet de oplossing. 'De grote studies komen allemaal tot de slotsom dat preventie nodig is'', zei dr. Jo Hermanns, hoogleraar opvoedkunde aan de Universiteit van Amsterdam [...] ",Bijna alle onderzoeken wijzen ook uit dat die ernstige groep chronische delinquenten vroeg begint."

Mensen persoonlijk aanspreken op wat ze doen lijkt de enige zinvolle mogelijkheid. De bijgevoegde artikelen spreken er over (Deetman, Palmen). Niet de andere kant opkijken, maar de persoon als persoon aanspreken en weten dat half Nederland achter je staat.

Ook hier komen we de zeer betrokken Marokkaanse buurtvaders (of trein-vaders?) weer tegen. Op hun beurt echter zouden niet-Marokkanen meer contact kunnen leggen met de medelanders in de eigen buurt. Overal zijn buurthuizen, overal worden vrijwilligers gevraagd, overal kunnen projecten gestart worden. Heel langzaam komt zelfs weer wat subsidie los voor dit werk, dat echter grotendeels op betrokken vrijwilligers draait. Nu komen in de achtergrond-artikelen ook nog eens de voetballers als ware voorbeelden uit de hoek, maar ook de spoorwegmannen.

Of nu de huidige school-agenten (Leeuwarden, Duiven) een goede oplossing zijn...???

Dit elkaar aanspreken mag in vroeg stadium gebeuren. Voor een 17-jarige ben je te laat. Het is nu toch bekend dat gewelddadig gedrag wortels heeft in de persoon zelf, en wel twee soorten wortels:

1. Het hebben van iets, namelijk emotionele problemen. Deze dienen vroeg te worden aangepast. je hoeft er geen psychiater voor te zijn: je kunt evengoed de buurman of buurvrouw zijn om gezinnen praktisch bij te staan en de ouders steun en de kinderen aandacht te geven.
,,Als peuters en kleuters vertonen ze al opvallend gedrag. Als je het ziet aankomen, kun je er ook iets aan doen." [...] ,,Bij een opeenstapeling van meer dan drie risicofactoren is er een veel grotere kans dat het fout loopt. Dat het niet altijd gebeurt, komt door zogeheten beschermende factoren die een tegenwicht vormen. Zo kunnen sociale ondersteuning en intelligentie van het kind veel uitmaken." (Hermanns in Kormos 2001)

2. Het niet hebben van iets, namelijk zelfbeheersing, frustratie-tolerantie, sociale vaardigheden. Dit echter kan geleerd worden. Waarom wel wiskunde en techniek leren en niet deze vaardigheden? Deze leerprojecten kunnen op elke leeftijd gegeven worden, ook als alternatieve sanctie gebeurt dit tegenwoordig. Het helpt meer dan een straf om de straf; deze verhardt alleen maar.

Daarnaast heeft geweld wortels in de maatschappij. Denk alleen al aan het aantal doden en gewonden dat het verkeer oplevert en hoe er met dieren wordt omgegaan.

Op de achtergrond van dit alles speelt dus ook welke normen en waarden we aanhouden en hoog achten. Niet meer de gehoorzaamheid als hoogste waarde, zo veel is wel duidelijk. Maar ook niet puur individualisme, hebzucht en materialisme. We moeten (zo zeggen Palmen en de Raad van Kerken,) onze normen en waarden eens her-ijken.

The Era of Children,
Than Zhigang

Daar moeten we het dan een andere keer maar eens over hebben...

	Zie het volgende Opiniestuk: nr. 9.
	Zie ook Opiniestuk # 32 over De moderne man ...
	P.S. Kijk ook eens op < http://zinloosgeweld.pagina.nl/ >
	P.S. 2 anno 2006 ...: