Citaten uit

Een puber moet geheimen hebben
door Edwin Kreulen
2002-09-28, Trouw 

Pubers houden veel geheim voor hun ouders. Voor hun ontwikkeling kan dat positief zijn, concluderen pedagogen. 
,,Je moet je problemen wel kwijt kunnen, maar niet bij je ouders'', zeggen jongeren op het schoolplein. 
De leraar, die wel veel geheimen hoort, is niet verbaasd. 
,,Ouders zeggen dat ze alles willen bespreken. Maar dat kan niet als je 's avonds na het werk, met drie hoofdpijnpilletjes op, nog even chagrijnig vraagt hoe het op school gaat.'' 
[...]

De overgrote meerderheid van de jongeren tussen de twaalf en achttien jaar vertelt hun ouders niets of niet de complete waarheid over hun eerste keer: met zoenen, seks en roken. Vooral vaders weten bitter weinig, bleek eerder dit jaar uit onderzoek. Bovendien denken ouders vaak alles van hun kroost te weten, terwijl de jongeren een heel ander beeld geven. [...]

De universitair pedagogen Catrin Finkenauer, Rutger Engels en Wim Meeus concluderen deze maand in het vaktijdschrift Pedagogiek dat de wetenschap zich vrijwel uitsluitend richt op de nadelige gevolgen van pubergeheimen. Ze hebben daarom een groep van 227 pubers vragen voorgelegd en daarbij ook gekeken of geheimhouding deze adolescenten voordelen oplevert.
Nadelen zijn er inderdaad, concluderen de pedagogen. Hoe meer pubers geheim houden voor hun ouders, hoe meer kans ze lopen op lichamelijke klachten en depressieve gevoelens. Het kost immers fysieke energie om de waarheid binnen te houden, maar ook psychische moeite om voortdurend te bedenken of je iets nou wel of niet kunt vertellen.

Een puber met geheimen voor zijn ouders zou zich ook eenzamer kunnen voelen dan anderen, maar dat bleek niet het geval. Bovendien bleken jongeren van geheimen te profiteren voor hun ontwikkeling: wie meer geheimen heeft is beter in staat een eigen mening te hebben en ziet zichzelf eerder als een individu, onafhankelijk van de ouders. En in de ontwikkelingspsychologie wordt deze zogeheten individuatie gezien als een belangrijk doel van de adolescentie. 

Al met al concluderen de pedagogen dat het voor het welbevinden van pubers meer uitmaakt wat ze bewust geheim houden voor hun ouders, dan wat ze wel vertellen. [...] 

,,Ouders zeggen tegen hun kinderen: je kunt mij alles vertellen. Nou, daar geloof ik niets van'', zegt [Leraar maatschappijleer Johan] Baks als hij even vrijaf heeft. ,,Je blijft als ouder degene die de grenzen moet stellen. Bovendien hoor ik vaak van leerlingen dat openheid wordt afgestraft. Vertel je een keer dat je hebt geblowed, mag je gelijk weken niet meer uitgaan.''
Natuurlijk is het gezond om geheimen te hebben, beaamt Baks. ,,Dat hebben we allemaal, dat maakt je tot een eigen persoon. Je hoeft heus niet alles te zeggen.'' 

Maar het is nog veel somberder gesteld met de communicatie tussen ouders en pubers, merkt Baks, en hij wijt dat aan de ouders. 

,,Ze werken allebei en komen moe thuis. De een moet eten maken en de ander moet vaak in de avond ook nog achter de computer. Dan vragen ze aan het eind van de avond met drie Saridonnetjes tegen de hoofdpijn nog even op chagrijnige toon aan hun kinderen: en hoe ging het eigenlijk op school? Dat werkt natuurlijk niet. Ze hebben er geen tijd voor. En dan komen ouders hier wel eens met hun kind over problemen praten en ontdekken ze dat ze elkaar eigenlijk helemaal niet kennen.'' 

Baks beaamt dat het heus niet beter is gesteld dan in zijn eigen pubertijd, toen onderwerpen als seks nauwelijks bespreekbaar waren. 

,,Maar nu gaat het helemaal omgekeerd: zodra pa hoort dat zijn zoon in de brugklas een vriendinnetje heeft, legt hij een groot pak condooms in de badkamer en zegt hij: als je in het weekeinde iets gaat doen, moet je wel oppassen. Terwijl de jongen denkt: daar ben ik nog helemaal niet aan toe. Natuurlijk, zo'n vader doet wel iets. Hij zorgt dat zijn zoon geen aids krijgt of dat hij zelf niet onverwacht opa wordt. Maar wat hij niet doet, is de tijd nemen om te praten met zijn kinderen: wat betekent liefde voor je, wat doe je met je lichaam. Voor vaders geldt dat druk-druk-druk nog het sterkst. Ook voor jongens. Bij je vader moet je de stoere man zijn. Bij moeder mag je nog kind zijn. En het ergste is nog dat vader het verkoopt als een pedagogische aanpak: zoek het zelf maar uit, neem je eigen verantwoordelijkheid, dan kan pa wegduiken achter de krant.'' [...]