Citaten uit

Konden we maar echt omgaan met verschillen

Yvette den Brok, pubiciste en onderzoeker, Trouw 8 januari 2008

Acceptatie van groepen die ’anders zijn’ is altijd al moeizaam gegaan. Daar helpt een manifest niet tegen.

Stel dat de voorpagina-advertentie van Doekle Terpstra en zijn initiatiefgroep voor een tolerantere samenleving helpt. Dan zullen er nog veel meer moeten volgen. Want niet alleen allochtonen hebben met intolerantie en uitsluiting te maken. Uitsluiting is een veel breder probleem.

Er zijn 1001 redenen waarom mensen niet met elkaar optrekken en elkaar buitensluiten. Mensen met een lichamelijke handicap – zoals ik – kunnen er over meepraten. Uitsluiting vind je in vele gradaties; zelfs kinderen die geen merkkleding dragen krijgen er mee te maken.

[...]

Het is bekend hoe uitsluiting in zijn werk gaat. De eerste manier is door vooroordelen. Voordat mensen elkaar gesproken of zelfs maar gezien hebben, menen ze al van alles over elkaar te weten. Meestal vinden ze het niet nodig om met elkaar te gaan praten om te kijken of het allemaal wel klopt.

Op grond van die bestaande vooroordelen worden vervolgens bepaalde groepen mensen dingen ontzegd, die voor anderen vanzelfsprekende verworvenheden zijn. Een baan bijvoorbeeld.

[...]

Ook de manier waarop mensen met elkaar omgaan draagt bij aan uitsluiting. Dat is het derde niveau van uitsluiting. Ik merk wel eens dat mensen haast niet tegen me durven te praten omdat ik in een rolstoel zit en spastisch beweeg. Gesluierde vrouwen zullen vast ook wel eens zoiets ervaren. Dat maakt het soms moeilijk om op een ontspannen manier met anderen om te gaan.

Mensen die keer op keer met vooroordelen over zichzelf worden geconfronteerd gaan daar soms zelf in geloven. Dat is zelf-uitsluiting, het vierde niveau. Ze vinden zichzelf dan minderwaardig of dom omdat ze gehandicapt zijn, of allochtoon of laaggeschoold of homoseksueel. Dat is een logische reactie, maar daarmee worden vooroordelen wel steeds weer bevestigd. Het is beter als zij vol overtuiging laten zien dat zij in de samenleving thuishoren en zichzelf niet láten uitsluiten.

[...]

In feite is die ontkenning van de eigen persoonlijkheid van ieder mens de kern van alle vier de niveaus of manieren van uitsluiting. Op de eerste plaats moet er dus naar elkaar worden geluisterd en oprechte interesse in elkaar worden getoond, in plaats van elkaar etiketjes op te plakken.

Oprechte interesse in elkaar tonen betekent meer dan kennis nemen van elkaars achtergrond. Het is ook aanpassen aan elkaar. Niet alleen allochtoon aan autochtoon of gehandicapt aan niet-gehandicapt, maar ook andersom.

Oprechte interesse in elkaar tonen is ook elkaar kritiek kunnen geven en elkaars gewoonten in twijfel kunnen trekken als dat nodig is. Niet uit betweterigheid maar om elkaars emancipatie te stimuleren en van elkaar te leren.