Start Omhoog

Citaten uit

'PVV en SP geven stem aan afkeer van globalisering'
PVV

Wilders profileert zich tegen linkse elite; wetenschapper vindt PVV gezonde correctie

Marc Leijendekker NRC Handelsblad 2 juni 2009

Doe de opkomst van populistische partijen niet af als verwerpelijk, zegt hoogleraar Mark Bovens. Erken dat Europa een wig drijft tussen kosmopolieten en nationalisten.

De Partij voor de Vrijheid biedt een gezonde correctie op ons politieke systeem, want de afgelopen decennia is een belangrijk deel van het electoraat, vooral het lager opgeleide deel, zijn politieke vertegenwoordiging kwijtgeraakt.

Mark Bovens, hoogleraar bestuurskunde in Utrecht, is stellig. Partijen als de PVV, Trots op Nederland of de LPF worden, net als de SP, vaak weggezet als populistisch. Dat is negatief bedoeld: ze zijn manipulatief, simplificerend, spelen op effectbejag. Maar, zegt Bovens: Als je ze neerzet als verwerpelijk hoef je niet meer na te denken over wat erachter zit.

In de campagne voor de Europese verkiezingen wordt volgens hem opnieuw duidelijk dat er nieuwe politieke scheidslijnen zijn ontstaan - en niet alleen in Nederland. Traditioneel is het onderscheid tussen confessioneel en niet-confessioneel en tussen links en rechts. Daar is een culturele scheiding bijgekomen, tussen kosmopolieten en nationalisten. In een recent onderzoek heeft Bovens vastgesteld dat die tegenstelling vrijwel parallel loopt met het opleidingsniveau.

Aan de ene kant staan de kosmopolitisch ingestelde burgers en partijen. Zij zijn voorstander van globalisering en europeanisering en accepteren of ondersteunen het multiculturalisme.
Aan de andere kant heb je de meer nationalistische partijen en burgers. Die vinden dat de europeanisering en globalisering te ver en te hard zijn gegaan, dat nationale waarden en de nationale identiteit moeten worden benadrukt. Zij zijn eerder voorstander van monoculturalisme dan multiculturalisme.

Die nieuwe scheidslijn verdeelt het politieke landschap anders dan voorheen.

[... ...]

Voor hoogopgeleiden is europeanisering een zegen. Ze kennen hun talen en hun arbeidsmarkt strekt zich over heel Europa uit. Hun kinderen gaan in heel Europa studeren met behoud van hun studiebeurs.

Voor laagopgeleiden, en met name degenen die werken in de dienstverlening of met hun handen, biedt europeanisering helemaal geen voordelen. Ze krijgen meer concurrentie op de arbeidsmarkt.

Hoogopgeleiden kunnen een Poolse schilder huren om hun huis op te laten knappen. Laagopgeleiden krijgen een pension met Polen naast zich of krijgen, als ze schilder zijn, concurrentie uit Polen. Grote delen van hun werkgelegenheid verplaatst zich naar lagelonenlanden. Geen wonder dat ze bezwaar maken. Dat is democratie, belangenstrijd.

[ ... ... ... ...]

Is het niet prettig als hoogopgeleide mensen aan het roer staan? Het is handig om een goede kapitein te hebben. Maar over de bestemming van het schip moet iedereen kunnen meepraten. Kijk naar het Europa van de afgelopen veertig jaar. Dat is bepaald door academici: juristen, professoren en specialisten in Brussel, Straatsburg en Luxemburg. Daardoor is Europa een richting opgegaan die gunstig is voor hoogopgeleiden.

[...]

Daarom vind ik de opkomst van de PVV niet per se negatief, ook al omdat die partij, net als de andere genoemde partijen, opereert binnen het parlementaire stelsel - in andere landen zie je populistische partijen en politici die zich juist uitdrukkelijk tegen het parlement keren.

Start Omhoog