Citaten uit

Nederland polariseert mee 'Heldere partijen doen het goed'

Claes de Vreese over het politieke landschap in de EU

Mark Kranenburg, NRC Handelsblad 8 juni 2009

De Amsterdamse wetenschapper Claes de Vreese onderzoekt het stemgedrag in de EU. De Nederlandse uitslag was volgens hem te voorzien.

Winst voor zowel uitgesproken pro- als anti-Europese partijen en verlies voor het midden. Polarisatie alom. De uitslag van de Europese verkiezingen laat elders in Europa globaal hetzelfde beeld zien als afgelopen donderdag in Nederland.

Maar volgens Claes de Vreese, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, is er toch wel iets bijzonders aan de hand. Andere landen in Europa zijn de polarisatiekant opgegaan, maar Nederland is in die richting doorgeschoten, zo luidt zijn analyse.

Waar Nederland in politieke zin tot deze verkiezingen achterliep op de rest van Europa, zie je nu dat Nederland niet alleen andere landen heeft ingehaald, maar zelfs vooroploopt, zegt hij. Het is volgens De Vreese behalve aan de uitslag ook te zien aan het soort debat dat in Nederland is gevoerd.

[... ... ...]

Nederland is voorop komen te liggen doordat de winst van Wilders, vergeleken met die van soortgelijke partijen in Europa, wel heel erg groot is. Tegelijkertijd is er ook behoorlijk gestemd op de pro-Europese partijen aan de linkerkant.

Vóór 2005, het jaar dat in Nederland de Europese Grondwet bij referendum werd weggestemd, kenmerkte het debat zich hier volgens Claes de Vreese door een gebrek aan polarisatie. Maar nu ziet hij het tegenovergestelde plaatsvinden.

Gezien de achterstandspositie die Nederland aanvankelijk had, is die sprong naar voren opmerkelijk, vindt De Vreese. Nederland is doorgeschoten naar een van de meest gepolariseerde Europadebatten. Uit de voorlopige onderzoeksresultaten, ook uit andere landen, was hem duidelijk geworden dat partijen met een heldere Europa-boodschap het goed zouden doen. In de ogen van de kiezer is een ja of een nee een heldere boodschap.