Citaten uit

Pijn om de homo's zit van binnen

Priester & homo

Door Pieter van der Ven, Trouw, 1 augustus 2000

Veel, te veel is al gezegd en geschreven, gehoond en gedaagd over de uitval van de paus naar de homo's, vorige maand. Toch is daarbij iets over het hoofd gezien dat het verbetene van de oude opperherder kan verklaren. De trotse parade van homo's in Rome stoorde niet alleen het Jubeljaar 2000, maar schopte - misschien onbedoeld - tegen de achilleshiel van de rk kerk zelf. Deze kampt met steeds meer aanwijzingen dat haar clerus en seminaries in de beeldvorming én in realiteit gay zijn.

Harde cijfers zijn er nauwelijks, onderzoek durven de verantwoordelijken niet aan, maar schattingen zijn er wel. Die houden het erop dat minimaal een op de vijf priesters homo is, de helft wordt een reëlere schatting geacht, en wat de seminaries betreft noemt een hoge geestelijke met een natte vinger tachtig procent niet onaannemelijk. Priester wordt een beroep voor homo's, de kerk kan er niet meer omheen, maar nog minder kan ze het toegeven.

Het thema is niet nieuw en er is ook al vaker over geschreven, maar eerder dit jaar verscheen in Amerika een verontrustend boek met de allerminst rellerige titel The Changing Face of Priesthood. Auteur is Donald Cozzens, de 61-jarige rector van het priesterseminarie in Cleveland, Ohio, gezocht geestelijke raadsman voor heel wat priesters, binnen zijn kerk volstrekt onomstreden, geen kritikaster, geen man om voor de grap zijn bisschop eens te sarren.

[...] Cozzens [...] houdt erg van zijn kerk, zijn vak en zijn collegae en hij gelooft zelfs dat het ambt voor een nieuwe dageraad staat, maar nu nog in een pijnlijke, ziel-zuiverende nacht verkeert. Cozzens' betrokkenheid maakt zijn analyse van de priestercrisis des te indringender. Hij baseert zich op eigen ervaringen en op cijfers. Twee derde van de rk Amerikanen moet er niet aan denken dat een zoon priester (of een dochter non) zou willen worden. Rustig verschaft hij enig psychoanalytisch inzicht in de priester-kandidaat, het 'Oedipus-complex' van de jonge man die zich hecht aan zijn moeder(kerk) die hem op haar beurt niet loslaat en hem samen met vader-bisschop een identiteit, status en zekerheid geeft, zolang hij zijn seksualiteit eronder houdt.

De rk kerkleiding heeft, zegt Cozzens, zich nooit hardop afgevraagd: ,,Wat zegt Gods Geest ons eigenlijk via de duizenden die hun ambt hebben neergelegd en via de tientallen aan het licht gekomen gevallen van seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken?'' Al dertig jaar geleden is onderzocht, gerapporteerd, aanbevolen; het is verdwenen in bureauladen. In 1986 hadden de bisschoppen van de VS een milde, pastorale brief over homoseksualiteit klaar; maar het gealarmeerde Vaticaan sneed hun de pas af met een eigen brief, die de leer vierkant staande hield. [...]

De massale uittocht van priesters in de jaren zestig had tot gevolg dat het percentage homopriesters sterk steeg. De meesten gingen immers weg om te trouwen. Dat heeft de kerkleiding zich niet willen realiseren, de mensen al dan niet bewust wel. Ondertussen, stelt Cozzens vast, is er op ruime schaal een homo-subcultuur gegroeid onder de Amerikaanse geestelijken.

Tientallen van hen lijden aan aids, velen zijn sero-positief. Hun kerk zorgt goed voor ze, de bisschop komt tegen het einde op hartelijk pastoraal bezoek. De rector van de priesteropleiding weet dat velen, zo niet de meesten van zijn studenten homo zijn én seksueel actief. Maar besproken op niveau wordt het niet.

Cozzens is geen homofoob, is niet tegen homo's als priester. Velen zijn er geknipt voor, vindt hij - ze zijn zorgend, gevoelig, kunstzinnig, creatief. Prima talenten voor een priester, maar dit verschijnsel negeren werkt faliekant verkeerd, waarschuwt hij. En een homosfeertje op het seminarie of de faculteit is verwarrend voor de hetero-kandidaat. [...]

Na uitkomst van Cozzens' boek drongen sommigen bij de bisschop aan op zijn ontslag; ouders van seminaristen klaagden dat hij hun zonen te schande had gemaakt. Maar sommige seminaries hebben Cozzens' boek meteen tot verplichte literatuur verheven. [...] 

Tegen deze achtergrond trokken de vrolijke gays al zoenend en spottend door de straten van Rome. De paus kon er niet om lachen. Hij koos voor de aanval in plaats van nederig te erkennen dat de pijn binnen zit - dat lijkt op een impotentie voor de waarheid, een objectieve stoornis.

The Changing Face of the Priesthood : A Reflection on the Priest's Crisis of Soul, door Donald B. Cozzens, Liturgical Press [isbn 0814625045]; 

The National Catholic Reporter, 31-3-2000; The Tablet, 22/29-7-2000.