Door Rita Kohnstamm in NRC 1 mei 1999

[...] Je bent nog jong en je wilt gehoord worden. Ik bel, dus ik ben. Sigaret in de ene en de gsm in de andere hand en je stáát. Wie in het algemeen tot wellevendheid is opgevoed, houdt er op een gegeven moment vanzelf mee op.

Maar daar zit het probleem. De bevolking groeit en het platvloerse volksdeel groeit mee. Het wordt godzijdank niet meer klein en arm gehouden en laat zich dus overal horen en zien. Kauwgom in de open smakkende mond. Toeterend de middelvinger omhoog als iets in het verkeer niet bevalt. En hoe jonger ze zijn, des te vaker ik me afvraag of ik het hun wel kwalijk mag nemen. Ze weten niet beter. Het past in een van huis uit ingeslepen gedragspatroon, waar ook de ANWB weinig vat op zal hebben. En eigenlijk vind ik de Europarlementariërs die een familielid als persoonlijk assistent aanstellen om hun hoge onkostenvergoeding in de familie te houden, onfatsoenlijker. [...] Er is kortom schuldig en onschuldig onfatsoen. [...]

Aan de oorzaken is weinig te doen, noch bij hooligans, noch bij de crimineel gestoorden. Een aan het vroegtijdig opsporen zodat zij preventief in de gaten in de gaten kunnen worden gehouden is bij de huidige stand van wetenshap niet te beginnen. 

Ik las dat de leraar psychologie in Littleton zich schuldig voelt. Hij had de klas een opstel laten schrijven over hun dromen. Dat van een van de jongens ging over een ,,killing spree" van het tweetal. Was dat niet een signaal geweest? Achteraf gezien waarschijnlijk wel. 

Maar dat is het probleem met signalen, zonder afloop heb je er weinig aan. Hoeveel jongeren zijn niet enige tijd gefascineerd door het macabere? Om de paar ,,echte" eruit te kunnen halen zou je grote groepen, bij wie je iets van aanleiding meent te zien moeten volgen – achteraf voor niets. Psychologie kan op grond van onderzoek namelijk statistisch wel voorspellen dat het met een bepaald aantal uit die groep slecht zal aflopen, maar niet met wie precies. Bovendien is het voor degene met wie eigenlijk niets aan de hand is nogal belastend om als potentieel probleemgeval te worden beken.

Het is de begrijpelijke reactie van redelijk, normale mensen: we moeten iets bedenken om het te voorkomen. Maar ik denk dat dat niet kan. Alleen straffen, en schade verhalen, maar dat is pas achteraf. Alleen tegen gebleken onfatsoen kun je soms iets doen.