Citaten uit

Wicked Willy leert van Nederlandse pubers

Tienerzwangerschappen

Eveline Brandt, Trouw 21 maart 2001

In Engeland en de Verenigde Staten is seksuele voorlichting bovenal ontmoediging. Maar dat helpt niet erg, getuige het hoge aantal tienerzwangerschappen daar. Nederlandse jongeren vrijen minstens zoveel, maar veel voorbehoedzamer. Hoe het Nederlandse model wint van Wicked Willy.

In een voorlichtingsfilmpje voor het Engelse voortgezet onderwijs wordt de hoofdrol gespeeld door Wicked Willy. Pervers Pikkie, vrij vertaald. Deze kleine vieze man zet de toon: Seks is vies en voos en zondig, je kunt er seksueel overdraagbare aandoeningen van krijgen en een baby bovendien.

Dit is, in een notendop, wat jongeren in het Verenigd Koninkrijk veelal te horen krijgen over seks. Daar zit een filosofie achter. Als je ze 'het' nu maar flink tegenmaakt of 'het' zoveel mogelijk doodzwijgt, dan zullen ze 'het' vast niet doen, is ongeveer de denktrant.

Denkfout, meent S. Buitendijk, hoofd van de sector voortplanting en perinatalogie van TNO preventie en gezondheid in Leiden. ,,Zo'n repressief klimaat werkt contraproductief'', is haar overtuiging. Want de verboden vrucht wordt alleen maar begeerlijker. Ondertussen is het taboe op vrijen in Engeland zo groot, dat van veílig vrijen niet veel komt. Wie bij zijn ouders naar pil of condoom informeert, is immers subiet een 'pervers pikkie'.

Buitendijk ging onlangs in Engeland uitleggen waarom Nederland zo veel minder zwangere tieners kent.

Waarom het probleem van tienerzwangerschappen zelfs nauwelijks nog speelt in de lage landen, in die 'permissive society' aan de overkant van het Kanaal, waar zo openlijk over seks en drugs gesproken wordt, de pil ongeveer net zo makkelijk verkrijgbaar is als het meisjesmagazine Yes en seks door en voor tieners nog net niet aangemoedigd, maar wel normaal gevonden wordt.

,,De Nederlanders kunnen het weten. [... W]orden er in Engeland jaarlijks 31 baby's geboren per 1000 meisjes van 15 tot 18 jaar, in Nederland zijn dit er nog geen twee (1,8 baby's, om precies te zijn). Ook in de Verenigde Staten, net als in de meeste andere landen, ligt het cijfer veel hoger dan hier.

Waar ligt dat aan? Zijn de Nederlandse meisjes langer kuis en keurig? Ondergaan ze misschien vaker een abortus? Of maken ze meer gebruik van anticonceptie? Dat laatste.

[...]

Bij 'de eerste keer' gebruikte 85 procent een condoom, anticonceptiepil of allebei, blijkt uit een TNO-onderzoek, en dat percentage is veel hoger dan in de meeste andere landen.

Dat heeft resultaat. Buitendijk durft te stellen dat tienerzwangerschappen in Nederland 'eigenlijk geen probleem meer zijn'.

"[...] Zwangerschappen bij meisjes onder de 18 hebben we hier nauwelijks meer. In 1999 waren dat er 477 in heel Nederland. Natuurlijk moet je blijven proberen dat aantal nog verder terug te dringen, maar eigenlijk kun je niet meer van een probleem spreken, zeker niet vergeleken bij Engeland, Amerika en Canada.''

[...]

,,Hier accepteren we dat tieners seksuele wezens zijn, en zijn we veel opener over seksualiteit. In Engeland denkt men algauw: als er anticonceptie beschikbaar is, wordt de seksuele moraal te los. Voorbehoedmiddelen zijn daar moeilijk te krijgen, en op veel scholen is het onderwerp nauwelijks bespreekbaar. Het enige dat je daarmee creëert is een gigantisch taboe, terwijl uit meerdere onderzoeken blijkt dat roepen dat 'het' niet mag, absoluut niet helpt.''

,,Ook in Amerika ligt de nadruk op onthouding'', weet cultureel antropologe M. Schieveld van de Universiteit van Amsterdam. ,,Amerikanen denken dat als ze kinderen gaan voorlichten, deze het meteen gaan doen. Een misvatting. Een positief beeld geven van seks, als iets dat plezierig is en normaal, is niet per se een aanmoediging.''

In Amerika worden van de 1000 meisjes tussen de 15 en 19 er jaarlijks 84 zwanger. Het beste bewijs dat een ontmoedigingsbeleid contraproductief werkt, meent Schieveld.

Zij wijst op een onderzoek waarin recentelijk de houding van Amerikaanse en Nederlandse ouders is vergeleken tegenover de seksualiteit van hun puberkinderen.

,,Nederlandse ouders blijken die te zien als een normale, gezonde ontwikkeling. Zij vertrouwen erop dat hun kinderen pas aan seks gaan doen als ze daar aan toe zijn, en dat zij zelf dat moment kunnen bepalen. Amerikaanse ouders [...] zien de seksualiteit van hun kinderen als ongewenst en problematisch, waardoor die het op de achterbank van de auto gaan doen. Onveilig, waarschijnlijk, want hoe kunnen ouders in zo'n klimaat een boodschap overbrengen over anticonceptie?''

Voor een soms verbluft Engels gehoor legde Buitendijk uit dat Nederlandse meisjes voor de pil in alle vertrouwelijkheid bij de huisarts terecht kunnen, of bij de Rutgersstichting, en dat het Ziekenfonds betaalt.

,,In Engeland kun je als meisje van 16 weggestuurd worden wanneer je bij de dokter om de pil komt vragen. [...]''

[...]

Zowel binnen als buiten onze landsgrenzen wordt dus met belangstelling en instemming kennis genomen van het 'Nederlandse model'.

,,In Engeland worden wij echt als een soort gidsland gezien'', lacht Buitendijk.

[...]