Citaten uit

De Profeet 
Mohammed een complexe man, maar gewelddadig?

door Ton Crijnen
Trouw, 27 januari 2003

Pervers, megalomaan, gewelddadig en tiranniek. Dat is althans het beeld dat aantredend kamerlid Ayaan Hirsi Ali zaterdag in Trouw schetste van Mohammed, volgens een miljard moslims Gods definitieve profeet. Klopt dit beeld met de werkelijkheid, voorzover die is na te gaan? Profiel van een complexe persoonlijkheid.

Voor islamieten is hij de rasoel Allah, de gezondene van God, het menselijk archetype van volmaakte ontvankelijkheid voor het Hogere. Veel niet-moslims daarentegen zagen hem eeuwenlang als een gewetenloze, op macht beluste, geile charlatan. Deze clichés hebben een lang leven, getuige de recente verwijten van VVD-ster Ayaan Hirsi Ali aan het adres van Mohammed, stichter van de islam.

In tegenstelling tot wat de Hirsi Ali's oneliners doen vermoeden, was Mohammed (570-632) een complexe persoonlijkheid. Een religieus genie, groot politiek denker, bekwaam strateeg en geslepen diplomaat. Maar ook een gekwelde visionair en egocentrische doordouwer. [...]

Bij zijn bestuurlijk handelen liet hij zich in hoge mate leiden door het uitgangspunt dat het gewijde doel de profane middelen heiligt; oorlog, politieke moord en het martelen van gevangenen incluis. Toch was geweld nooit de kern van zijn boodschap. Niet voor niets behoorde de 'heilige oorlog' niet tot de vijf pijlers waarop hij de islam stutte.

Hem vergelijken met Saddam Hoessein, zoals Hirsi Ali doet, lijkt daarom een voorbeeld van geschiedvervalsing en karaktermoord. Bij de Iraakse 'slager' mist men alle spiritualiteit en medemenselijkheid die Mohammed juist kenmerkten. Hirsi Ali's vergelijking met Bin Laden en Khomeini snijdt eerder hout, ware het niet dat beiden niet over het soort zelfkritiek beschikken c.q. beschikten waarvan de Profeet volgens alle verhalen blijk gaf.

Hirsi Ali mag Mohammed dan als individu verachtelijk vinden omdat hij vrouwen geen gelijke rechten gaf, dit onhistorische oordeel gaat voorbij aan het feit dat zijn richtlijnen in het Arabië van de zevende eeuw, waar vrouwen aanvankelijk helemaal geen rechten bezaten, een grote vooruitgang betekenden. Karen Armstrong wijst terecht op het feit dat het idee dat een vrouw voor de wet mocht getuigen en kon erven - vastgelegd in het islamitisch recht - in het christelijke Europa pas twaalf eeuwen later haar intrede deed. [...]

Zoals gezegd was Mohammed niet de heilige voor wie miljoenen moslims hem thans houden. Familie en vrienden plaatsten soms kanttekeningen bij zijn gedrag. [...]

Zijn, in Arabische ogen incestueuze maar volgens Mohammed door God goedgekeurde, huwelijk met Zaineb, vrouw van pleegzoon Zaid ibn Haritha, deed naaste volgelingen eveneens de wenkbrauwen fronsen.

Dat was niet het geval bij Mohammeds huwelijk met Aisha, de negenjarige dochter van Aboe Bakr, zijn naaste medewerker en latere opvolger. Hirsi Ali schilderde zaterdag in Trouw Mohammed af als een kinderverkrachter die het dochtertje van zijn beste vriend stal. In Mohammeds eigen tijd hebben echter zelfs zijn vijanden dat nooit beweerd. Men huwde in Arabië wel vaker zo'n jonge maagd.

Of het huwelijk ook direct geconsumeerd werd is niet duidelijk. Volgens veel moslimgeleerden wel, maar de befaamde koranexegeet en historicus Aboe al Tabari (839-923) schrijft dat Aisha in het huis van haar ouders bleef wonen en er met vriendinnen speelde. Soms kwam Mohammed haar opzoeken en keek hij toe hoe ze met poppen in de weer was. Pas later, toen Aisha de puberteit had bereikt, zou de relatie ook seksueel van aard zijn geworden. Eén ding is zeker, de betrekkingen tussen Aboe Bakr en de Profeet werden door deze trouwerij verder versterkt. Van onmin was geen sprake.

[...]