Citaten uit

De president van goed en kwaad

Hans Achterhuis, Trouw 10 april 2004

Peter Singer: The President of Good and Evil - The Ethics of George W. Bush.
Penguin, Londen. ISBN 0525948139; 280 blz. 13,80 euro.
Dit boek verschijnt in mei in een Nederlandse vertaling bij uitgeverij Lemniscaat, Rotterdam., Eric Alterman and Mark Green: The Book on Bush - How George W. (mis)leads America.
Viking Press, Londen. ISBN 0670032725; 420 blz., 21 euro

George W.Bush deelt de wereld overzichtelijk in, in 'goed' en 'kwaad', het liefst zelf in 'Het Goede' en 'Het Kwaad'. De filosoof Peter Singer, ethicus, voelde zich door Bush' redeneertrant gerechtigd om de daden van de president aan diens eigen ethische normen te onderwerpen. Hij schreef een onthutsend boek.

[...]

Staatshoofden en politici schuwen dan ook meestal al te moralistische termen. Als je die te snel hanteert, verlies je je politieke flexibiliteit. Wie vandaag bepaalde landen als 'slecht' of als 'het kwaad' betitelt, kan morgen -als hij ze misschien nodig heeft- moeilijk alles simpel inslikken. De grijze nuances passen beter in de politiek dan de scherpe 'zwart-witte' termen van het morele oordeel.

[...]

Op bovenstaande regel in de politiek bestaat één grote uitzondering: George W. Bush, de president van de Verenigde Staten. In bijna al zijn toespraken heeft hij het over good en evil. Met behulp van deze moreel geladen termen verdeelt hij de politieke werkelijkheid in goeden en slechten, vrienden en vijanden.

Bush gaat zelfs nog verder. Hij ziet zijn politieke missie als een strijd tegen 'het kwaad'. Niet simpelweg tegen slechte mensen maar tegen het kwaad als een eigen werkelijkheid. In 319 toespraken sinds zijn inauguratie heeft hij het maar liefst 914 keer over 'het kwaad' gesproken, als zelfstandig naamwoord, terwijl hij het 182 maal over slechte daden of mensen had.

Deze getallen stammen uit 'The President of Good and Evil', een verrassend recent werk van de wereldberoemde Australische ethicus Peter Singer. Deze vader van de dierenrechten-beweging, die al enige tijd in de Verenigde Staten doceert, houdt zich de afgelopen jaren vaak met internationale politieke vraagstukken bezig.

[...]

Singer neemt Bush op zijn woord. Hij gelooft niet dat iemand zo lang en overtuigend toneel kan spelen. Dus gaat hij onderzoeken wat de president waarmaakt van zijn moreel geladen uitspraken.

Dat levert een ronduit onthutsend boek op. Of het nu over de binnenlandse of de buitenlandse politiek gaat, steeds toont Singer aan dat Bush de meeste morele waarden die hij uitdraagt met voeten treedt. Wat nog erger is, in de ethiek van Bush blijkt geen enkele coherentie te zitten. Stamcelonderzoek op embryo's is in de Verenigde Staten bijvoorbeeld aan banden gelegd vanwege de 'heiligheid van het leven'. Dat laatste principe wordt weer snel vergeten als het om de bombardementen in Irak gaat.

Tevergeefs probeert de ethicus de morele uitspraken van de Amerikaanse president in een bestaand ethisch systeem onder te brengen om deze zo te kunnen rechtvaardigen. Dat blijkt onmogelijk, omdat Bush zoals Singer vriendelijk stelt, 'een weinig reflexief persoon' is. Hij oordeelt, zoals hij zelf stelt, vanuit een moreel instinct, een gevoel. Daar heeft Bush een absoluut vertrouwen is. ,,Ik voel zelf wat juist is, ik heb mijn adviseurs nodig om mij te vertellen waar Kosovo ligt'', zei hij eens spontaan.

[...]

Singer biedt in zijn boek juist een goed overzicht van het woud van uitspraken en daden van Bush. Gevoegd bij zijn ethische scherpzinnigheid maakt dit 'The President of Good and Evil' tot een fascinerend boek voor Europeanen die de moraal en de politiek van de machtigste man op aarde beter willen leren kennen.