John Hoogerwaard; Trouw 1 mei 2004
De politiek moet nu eindelijk iets doen aan het voetbalvandalisme, klagen de KNVB en de clubs. Wie nu precies het meeste boter op zijn hoofd heeft, politiek of de voetbalwereld, is echter moeilijk te zeggen. Dertig jaar vandalismebestrijding heeft in ieder geval niets opgeleverd.
 | Rotterdam Blaak ergens vorig jaar, een half uurtje voor een wedstrijd van
Feyenoord. Een blonde jongen van amper zestien jaar hangt met een halve
liter Heineken in zijn knuist uit het treinraampje. Hij probeert een gesprek
aan te knopen met een jonge vrouw op het perron, die huiswaarts keert van
het winkelen. ,,Hallo schoonheid”, lispelt de jongen. De vrouw schrikt en
draait haar hoofd weg. ,,Dan niet joh, kanker-jodenhoer”, is de subtiele vervolgzin. Zijn vriendjes giechelen. De overige supporters in de coupé babbelen onverstoord verder, een enkeling staart beschaamd uit het raam. Niemand zegt er wat van. . |
| Een ander incident, nu met andere hoofdrolspelers: Ajax-supporters
molesteren Jong-Feyenoordspelers, midden april op het sportcomplex De
Toekomst in Amsterdam. [...] . |
| Een derde incident, met politici. De Amsterdamse wethouder Van der Horst, invalburgemeester, is vastberaden na de rellen op De Toekomst. Als Ajax kampioen wordt, geeft de gemeente geen toestemming voor een feest op het Leidseplein. Ze wil dat Ajax namen noemt van schuldigen; er stonden bij de rellen toch 3 500 mensen langs de lijn? ,,Als we voor woensdag niet veertig namen binnen hebben, gaat het feest niet door”, sprak de loco-burgemeester ferm. Maar burgemeester Cohen was amper terug van vakantie of de stoerheid werd getemperd. Er komt wél een huldiging, 'omdat Ajax zo prima meewerkt'. Een bonus op slecht gedrag, noemen ze dat in de politiek. Tot op heden is er welgeteld één verdachte vandaal met een proces-verbaal naar huis gestuurd. |
Het Nederlands betaalde voetbal van de 21ste eeuw. Zomaar een paar incidenten, die de sfeer en het 'met elkaar omgaan' van heden typeren. Ze geven ook weer wat er, eigenlijk al vanaf de introductie van hooliganisme in Nederland midden jaren zeventig, mis is. Supporters spreken elkaar niet aan op wezenloos gedrag, volwassen mannen met vooraanstaande functies in de voetballerij rollen regelmatig vechtend over straat en politici geven vandalen telkens weer het idee dat niets of niemand ze kan tegenhouden.
Politici zijn, heel soms, niet te beroerd om zichzelf een brevet van onvermogen op te spelden. Zoals VVDkamerlid Rijpstra, twee weken geleden in Trouw. ,,Ik zit al tien jaar in de Kamer en bij elk incident laait weer dezelfde discussie op, zonder dat er iets gestructureerds gebeurt”, verzuchtte hij. Volgens Rijpstra holt de Kamer al tien jaar, met de vandalen, van incident naar incident.
Die conclusie is met een duik in het archief makkelijk te onderschrijven.
[...]
Maar vreemd genoeg hebben de meeste clubs de laatste tien jaar aardig wat geïnvesteerd in pasjessystemen, camera's, supportersbegeleiders en een leger goedwillende maar onderbetaalde en laag in aanzien staande stewards.
Wat heeft dertig jaar discussie en plannen maken over voetbalgeweld eigenlijk opgeleverd? Niets, is de conclusie.
Politiekosten rijzen de pan uit en vooral de grotere clubs besteden een aanzienlijk deel van hun begroting aan beveiliging. Daardoor is het in de stadions veiliger geworden, maar het maatschappelijke probleem 'voetbalvandaal' is er allerminst mee weggepoetst.
| De veldslag bij Beverwijk (1997), |
| de kampioensrellen op de Coolsingel (1999) en |
| de recente mishandeling van Feyenoorders op De Toekomst vormen daarvan enkele willekeurige bewijzen. |
[...]
Waar fysiek geweld op weilanden en in de binnensteden plaatsvindt, is het spreekkoor een probaat middel geworden om de boel binnen de poorten alsnog op scherp te zetten.
| 'Hamas, Hamas, de Joden aan het gas', bijvoorbeeld. Of |
| 'Van Gaal heeft een kankerwijf', kort nadat de vrouw van de toenmalige Ajax-trainer aan die ziekte was overleden. |
Tegenwoordig is er de richtlijn 'bestrijding verbaal geweld', opgesteld door het ministerie van VWS, binnenlandse zaken en de KNVB. Hierin staat dat er bij aanhoudende spreekkoren gewoon wordt doorgevoetbald, tenzij spelers of scheidsrechter het echt niet meer trekken. En die zijn vaak doof voor de vuiligheid die vanaf de tribune naar het veld wordt geslingerd.
Burgemeesters en politiechefs kunnen stoere standpunten innemen over het staken van wedstrijden bij spreekkoren, maar zolang spelers en scheidsrechters (lees: de KNVB) daarover de baas zijn, blijft het behelpen.
[...]
Wetenschappers én hooligans zelf zijn soms stellig: de drang naar rellen zit bij de harde kern tussen de oren. Telkens vindt er nieuwe aanwas van jongeren plaats, steeds weer komt het tot wanordelijkheden en schreeuwen politiek, autoriteiten en kamerleden moord en brand. Nu is de roep weer opgelaaid om een voetbalwet. Daarin staan zo ongeveer dezelfde maatregelen die de wet nu ook al biedt, zoals preventief ophouden of een stadionverbod. Voordeel van zo'n voetbalwet is dat de maatregelen netjes gerangschikt bij elkaar op een paar A4'tjes staan. Daar zullen de relschoppers van opkijken, aangezien die maatregelen de laatste jaren nauwelijks effect hebben gehad.
De hoogoplopende discussies en het gekissebis hebben niet voorkomen dat hooligans steeds een stapje verder hebben gedaan, met zelfs een dode, in Beverwijk, tot gevolg. Misschien wordt het tijd voor een parlementair onderzoek?