Drugsbeleid in Nederland

Tegenwicht Opiniestuk # 45

Moralisme, repressie, onverschilligheid

Amerika is eens een poosje 'drooggelegd': alcohol werd daar verboden door moraalridders. Nu, dat hebben ze daar geweten: het aantal alcoholdoden steeg door illegale productie en de criminele wereld werd er rijk van. Dit is toch de methode niet. 

Toch doen zowat alle landen nu hetzelfde met drugs. Weer zien we illegale productie, ongelukken door slechte kwaliteit, verslaafden en rijke dealers. En dan hebben we Nederland met zijn wereldberoemde gedoogbeleid. 

Er wordt onderscheid gemaakt tussen soft en hard drugs. Soft drugs worden gedoogd, d.w.z. de gebruiker en de bezitter van kleine hoeveelheden wordt niet vervolgd. De coffee shops (vreemde naam eigenlijk) mogen een kleine voorraad hebben maar eigenlijk niet bevoorraad worden. En eigen kweek mag zolang het vier of vijf planten zijn voor eigen gebruik. Een vreemd en nogal onlogisch mengelmoesje van maatregelen die elkaar onderling soms tegenspreken. 

Ons land wordt wel verweten dat wij te onverschillig staan tegenover het drugsprobleem. Dit verwijt klopt niet, maar het is wel zo dat zowel moralisme als onverschilligheid, maar ook repressie niets oplossen, dus onjuiste uitgangspunten zijn. 

Wat is dan wel een juist uitgangspunt? 

Dit kan zijn dat men de ander niet moralistisch en repressief de eigen moraal oplegt, ook niet onverschillig aan hem voorbijgaat, maar dat men bescherming biedt tegen echte ontsporingen. Zo mag je dat toch wel noemen als iemand zijn eigen gezondheid ernstig schaadt of steeds weer ernstige risico's hierop neemt. 

Verslaving hoeft niet per se ziekelijk te zijn. Denk maar aan verslaafd zijn aan bepaalde muziek, vechtsporten of koffie. Maar er zijn vormen van verslaving die wel degelijk gevaarlijk en ziekelijk zijn. Sommige middelen zijn gevaarlijk bij een teveel aan gebruik, andere middelen zijn inherent schadelijk. 

Er zijn dus drie hoofdvragen: 

Soft drugs

De eerste vraag maakt het belang duidelijk van het onderscheid tussen soft en hard drugs. Dit is een zinvol onderscheid dat we zeker moeten blijven maken, ook al doen andere landen dit niet.

Er is echter wel een tussengebied. Volgens verschillende onderzoekers is canabis namelijk toch wel schadelijk, zeker als de werking ervan door selectieve kweek steeds sterker wordt. Zeker voor mensen met bepaalde aanleg. Het kan de concentratie en het geheugen aantasten en psychoses oproepen. Het lijkt in dit opzicht op alcohol.

Deze zijn merendeels inherent gevaarlijk en mogen dus verboden blijven. De dealers mogen vervolgd worden, maar de gebruikers moeten niet gezien worden als criminelen maar als patiënten die zorg nodig hebben. Tijdelijke verstrekking van schone drugs kan hiervan deel uitmaken.

Repressie heeft bij gebruikers geen zin. Zo zal de sluiting van de Pauluskerk in Rotterdam alleen maar leiden tot verspreiding van het probleem over andere wijken. Verslaving bestrijden is lastig en verdraagt geen simplistische oplossingen. 

Geen oorlog voeren

De war on drugs heeft niets opgeleverd. Het is puur moralisme en repressie en die helpen niemand iets verder. Drugs vormen geen juridisch probleem; interpretatie als misdrijf helpt niemand, behalve de dealers dan. Drugs zijn een sociaal en medisch, of noem het psychiatrisch probleem. Alleen die aanpak werkt.  Onverschilligheid werkt niet. Het enige dat werkt is betrokkenheid in een klimaat van vrijzinnigheid en respect voor de keuzes van mensen, met gelijktijdig zorg voor de echt verslaafden.