|
 | Een deel van de schuld ligt beslist bij de speculanten die
huizenprijzen willen opdrijven in een stijgende markt. Deze kopers
zijn medeverantwoordelijk voor de plotselinge prijsstijgingen. |
| Een andere schuldige partij zijn de huizenkopers die konden lenen
zonder dat hun kredietwaardigheid werd onderzocht, zodat ze dus
konden liegen over hun inkomen en bezittingen. Andere leners
beseften niet dat het af te lossen bedrag wel eens zou kunnen
stijgen, of begrepen de voorwaarden voor hun lening niet goed. |
| Een nog grotere verantwoordelijkheid rust op de schouders van
oneerlijke hypotheekverkopers en degenen voor wie zij werken. |
| Maar de hoofdoorzaken van deze crisis liggen in een andere ontaarding van het kapitalisme, waarin snel geld verdienen het enige lijkt te zijn dat telt. |
Nog niet zo lang geleden zetten arbeiders en mensen uit de
middenklasse
hun spaargeld op een rekening bij een plaatselijke bank, die nauwlettend
werd gecontroleerd door toezichthouders. Als leden van de gemeenschap
eraan toe waren om een huis te kopen, gingen ze naar diezelfde bank voor
een hypotheek. De relatie tussen bank en klanten was er een op de lange
termijn, en al het geld werd in de huizen en in de gemeenschap gestopt.
Het voortbestaan van deze banken hing af van de zorgvuldigheid waarmee
ze leningen verstrekten, en van de solvabiliteit van hun cliënten.
Zo'n zestig jaar later wordt de aankoop van een huis op heel andere manieren gefinancierd. Plaatselijke bankinstellingen verdwenen. Depositorekeningen en hypotheekleningen werden basisproducten, die werden verkocht op basis van rentepercentages in plaats van dienstverlening, lokale aanwezigheid of een lange-termijn relatie.
Semi-overheidsinstellingen op hypotheekgebied bedachten dat ze het kopen van een huis makkelijker konden maken voor Amerikanen uit de middenklasse: veel banken veranderden in pure leningenverstrekkers. De hypotheken die deze banken verleenden, werden gebundeld en doorverkocht aan andere investeerders. Kredietverschaffers maakten zich er niet langer druk om of de leningen wel werden terugbetaald, omdat ze alleen maar gefocust waren op de provisie die ze kregen.
Intussen was het cruciale overheidstoezicht weggevallen, en het beleid van de Federal Reserve (de Amerikaanse nationale bank) werd: makkelijk krediet voor iedereen. Investeringsbanken gebruikten hun enorme intellectuele capaciteit om op duistere manieren hypotheekleningen te bundelen en te verkopen. En miljoenen mensen zagen hoe makkelijk het was om aan geld te komen, hoorden de verkooppraatjes, negeerden de kleine lettertjes, geloofden dat de huizenmarkt tot in het oneindige zou blijven stijgen en zetten hun handtekening op het stippellijntje.
| De verkoper concentreert zich op zijn provisie, |
| de directeur of zakenbankier op zijn bonus. |
| De politicus richt zich op zijn ideologie (of op het winnen van verkiezingen). |
| De zakenwereld dringt aan op minder toezicht, minder regulering en minder verantwoordelijkheid, terwijl de winst wordt gemaximaliseerd. |
Maar het kan ook op een andere, manier, en dat zie je in gemeenschappen door heel Amerika. Onder de naam microfinanciering is het ook in andere delen van de wereld een belangrijke trend. Gemeenschapsbanken, kredietverenigingen en andere op gemeenschapsontwikkeling gebaseerde financiële instellingen lenen geld op de ouderwetse manier - in een context van lange-termijn relaties met zowel leners als de gemeenschap.
Volgende maand zal ik ingaan op de manier waarop deze instellingen omgaan met de kredietcrisis en hoe ze ons een modellaten zien voor duurzamere financiële diensten.