Fija Nijenhuis, Ned. Dagbl. 16 maart 2005
DALFSEN - Drie kwart van alle jongens in de christelijke gezindte heeft problemen met seksualiteit. Die schatting baseert drs. Els van Dijk, directeur van de Evangelische Hogeschool, op gesprekken met studenten van het EH Basisjaar.
Van Dijk sprak gisteren in Dalfsen op het vrouwencongres 'Macht van de media' dat georganiseerd was door het christelijk vakverbond GMV. Volgens Van Dijk ligt internet ten grondslag aan de problemen die zij bij - vooral - jongens tegenkomt.
,,Twintigers hoeven niet meer naar een sigarenboer om sneaky een pornoboekje in te kijken; ze vinden tegenwoordig een compleet erotisch pakhuis onder hun toetsenbord.''
Tijdens het EH Basisjaar kunnen studenten een onderwijsblok persoonlijke ontwikkeling volgen, waarvan colleges over seksualiteit onderdeel zijn. Van Dijk bespreekt onder meer de ,,gewoontezonde'' van het surfen naar pornosites en manieren om daartegen te strijden. De colleges blijken voor jongeren een drempel weg te nemen om Van Dijk in een persoonlijk gesprek te vertellen over hun problemen met internetporno. ,,Dan hoor ik vaak dat er veel meer jongens zijn die ermee kampen.''
De aantrekkingskracht die pornosites op jongeren hebben, is een niet onderkend probleem in de christelijke gezindte, zegt Van Dijk. ,,Volwassenen zijn naïef, hebben niet door wat hun kinderen moeten doorstaan als ze alleen zijn.'' Uit een enquête die de deelnemers aan het vrouwencongres invulden, blijkt dat bij 30 procent van hen televisies in de slaapkamers van hun kinderen staan.
Ook meisjes ontkomen niet aan de schadelijke gevolgen van mediagebruik, houdt Van Dijk haar toehoorders voor.
,,Op televisie komen ideaalbeelden voorbij, vrouwen met perfecte figuren. Vind je het gek dat tegenwoordig meisjes van tien al anorexia hebben? Terwijl zij moeten spélen! Desnoods met een barbie.''
Van Dijk houdt haar betoog voor de GMV-vrouwen verteerbaar met talrijke grapjes en ironische opmerkingen, maar haar stellige boodschap stijgt op uit elke zin: de media manipuleren ons waar we bij zijn. De EH-directeur ligt naar eigen zeggen wakker van de enorme impact die media op het leven van mensen hebben.
Volgens Van Dijk hebben televisiedeskundigen de plek van de Bijbel ingenomen.
,,De opinieleiders vertellen ons via de media hoe we de werkelijkheid moeten interpreteren. We zijn lang een verzuild land geweest, maar die tijd is voorbij. Je knipt en plakt nu je eigen levensovertuiging bij elkaar. We hebben niets gezamenlijks meer. De massamedia springen in dat gat. Zij creëren een wijgevoel, als Oranje speelt of Theo van Gogh doodgaat.''
Nederland is een beeldcultuur geworden, terwijl de televisie destijds bedoeld was als plaatje bij een praatje. Maar met beelden communiceer je anders dan met taal, zegt Van Dijk. ,,Met taal kun je argumenteren, een visie verwoorden. Met beelden communiceer je een gevoel. Weet u veel af van het politieke programma van Wouter Bos? Waarschijnlijk weet u vooral dat hij een lekker kontje heeft. En dat is een belangrijk argument voor een politicus, want hij moet heel veel zitten. Het grote verschil tussen Wiegel en Van Aartsen? Wiegel is mediageniek en Van Aartsen vooral niet.''
De beeldcultuur heeft als gevolg dat er op de man gespeeld wordt, meent Van Dijk.
,,Dick Advocaat is stukgeschreven vanwege die ene verkeerde wissel die hij afgelopen zomer doorvoerde. En of Lubbers 'het' nou wel gedaan heeft of niet, weten we nog niet. Weg is hij al wel.''
Het gevolg van de beeldcultuur is dat we nu zijn beland in een emotiecultuur, zegt Van Dijk.
,,Als het land onveilig is, wordt onze knuffelpremier uit de kast gehaald om een armpje om kinderen te leggen. Dat is emotie. En het is toch idioot dat je een cameraman en een microfoon nodig hebt om tegen je buurvrouw te zeggen dat het je spijt dat je je poes het altijd in haar tuin laat doen? Of dat je bij een huwelijksprobleem op een eiland moet gaan zitten met een cameraman erbij?''
Televisie kan niet troosten, weet Els van Dijk.
,,Ik heb me nog nooit gekoesterd in de warmte van een tv-figuur. Ik heb een kwartier naar de herdenkingsdienst van André Hazes gekeken, om een van de ziekten van Nederland in beeld te krijgen. Moet zo'n dienst, en ook de stille tochten die gehouden worden, niet ons individualisme camoufleren? En dat lukt het beste bij emoties.''
Van Dijk roept haar publiek op niet altijd maar mee te gaan in de waan van de dag, geen 'mediafiguur' te zijn, maar een identificatiefiguur.
,,Jongeren snakken naar mensen die ergens voor staan. Ik vind het verschrikkelijk dat 70 procent van de jongeren een tv-persoonlijkheid heeft als identificatiefiguur.''
Daarom is het zo belangrijk om met elkaar in gesprek te blijven.
,,De werkelijke tijdgeest is de Heilige Geest. Die is bezig aan zijn werk, maar we moeten daar wel open voor staan en ons niet richten op allerlei vuil.''