Door Annelieke Dijkstra, 20-08-2004 Algemeen Dagblad
Moederliefde is verslavend. De liefde van een moeder voor haar kind heeft in haar hersenen dezelfde uitwerking als cocaïne snuiven, de honger stillen en seks bedrijven.
Dit blijkt uit onderzoek van twee vooraanstaande Britse neurologen. Ze zijn er als eersten in geslaagd moederliefde in de hersenen te signaleren. Op mri-scans van 20 jonge moeders die naar een foto van hun kind kijken, lichten de gebieden in de hersenen op die dopamine aanmaken.
Deze stof veroorzaakt een gelukzalig gevoel. Volgens de onderzoekers betekent dit dat moederliefde niet louter opofferend is, zoals vaak wordt gedacht, maar ook bevredigend.
Opvallend is ook dat kon worden aangetoond dat moeders het gedrag van hun kind niet objectief bekijken.
,,Net als partnerliefde, maakt moederliefde blijkbaar blind'', aldus onderzoeker Semir Zeki, die onlangs publiceerde in het gerenommeerde tijdschrift Neuroimage.
Zeki onderzocht eerder de hersenactiviteit van verliefde mensen. Moederliefde blijkt vrijwel dezelfde reacties uit te lokken in het brein. Er is één groot verschil: het deel dat verzorging en persoonlijke binding regelt, is alleen extra actief bij de moeder die naar haar kind kijkt.
,,Dat is een opmerkelijk resultaat'', zegt de Nederlandse neuropsycholoog prof. dr. A. Aleman. ,,Nooit eerder is bij mensen aangetoond dat er een lichamelijke behoefte is om voor het nageslacht te zorgen. Van muizen wisten we dat al wel. En het suggereert dat partners geen natuurlijke zorgtaak voor elkaar voelen.''
Zeki en en medeonderzoeker Andreas Bartels van de London University lieten 20 jonge moeders niet alleen kijken naar foto's van hun eigen kinderen. Ze kregen ook afbeeldingen te zien van bekende (geliefde) kinderen en onbekende kinderen, terwijl de mri-scanner de reacties in de hersenen meette.
Twintig moeders lijkt weinig, maar volgens Aleman is het genoeg.
,,Hersenprocessen zijn vrij universeel. Je hoeft geen rekening te houden met verschillende meningen.''
Moederliefde is door de eeuwen heen door veel wetenschappers bestudeerd. De beroemde Franse sociologe Elisabeth Badinter veroorzaakte in 1980 opschudding door te verklaren dat moederliefde niet instinctief en natuurlijk is, maar wordt ingegeven door omstandigheden en cultuur.
Dit lijkt het Britse onderzoek tegen te spreken. Voor het eerst is immers de natuurlijke binding tussen moeder en kind vastgesteld. Een moeder lijkt niet anders te kunnen dan te zorgen voor haar kroost. Haar hersenen sturen haar in die richting en belonen haar ervoor door dopamine af te geven.
Aleman: ,,Nu weet je ook waarom moeders het volhouden om nachtenlang wakker te blijven. Waar ze het voor doen en waarom ze het blijven doen. Het is een uniek natuurlijk systeem.
,,Aan de ene kant die zelfopoffering, aan de andere kant die bevrediging die je haalt uit de zorg voor je kinderen. Evolutionair erg handig natuurlijk. Zo houd je onze soort makkelijker in stand.''
Volgens Aleman schreeuwt het onderzoek om een vervolg. ,
,Je wilt natuurlijk weten hoe het zit met vaderliefde. Of met de reactie van de hersenen van moeders die niet goed voor hun kinderen zorgen. Het interessantste lijkt me te kijken naar verzorgers van adoptie- of pleegkinderen. Pas als blijkt dat bij hen geen sprake is van het activeren van verslavende gebieden of extra behoeften aan zorg, kun je zeggen dat de bloedband tussen moeder en kind uniek is.''