Psychiater: Zedendelinquent blijvend begeleiden

van onze verslaggever

AMSTERDAM - Mensen die zich bij herhaling aan kinderen vergrijpen, moeten voortdurend onder psychiatrische begeleiding blijven. Dat zegt psychiater Frank van Ree, die tijdens zijn loopbaan in aanraking kwam met tal van pedoseksuelen.

De psychiater reageert hiermee op de ontdekking, donderdag, van het stoffelijk overschot van de zevenjarige Chanel Naomi Eleveld. De 45-jarige dader had al eerder een 15-jarig meisje verkracht. Van Ree: ,,In Nederland wordt de psychiater op dit moment nauwelijks ingeschakeld bij het volgen van vroegere zedendelinquenten.''

,,Het gebeurt wel, maar heel vrijblijvend. Ze moeten bijvoorbeeld een keer per maand langskomen, en dan zijn ze soms na vijf minuten weer weg.''

Zo'n intensieve begeleiding is lang niet altijd nodig, aldus Van Ree. Tijdens zijn loopbaan kwam hij met allerlei pedoseksuelen in aanraking. De ene pedoseksueel is de andere niet, leerde hij zodoende. ,,Dat is het beroerde: 'pedofiel' is een heel complex begrip. Sommigen beperken zich tot het geven van cadeautjes, anderen maken zich schuldig aan marteling en doodslag.''

Veel mensen die kinderen misbruiken - in de praktijk vooral mannen - zijn volgens Van Ree goed behandelbaar. Als het niet lukt hun 'oriëntatie op kinderen' te veranderen, blijkt het vaak wel mogelijk ze te leren hun verlangens in toom te houden.

Maar, de psychiater zei het al jaren geleden, sommige zedendelinquenten hebben zo'n gestoord karakter dat behandeling gewoon niet lukt. ,,Dan kun je ze levenslang opsluiten, maar dat zou ik liever niet doen.'' Ze beter volgen na hun vrijlating vindt hij dan een goed idee.

In tegenstelling tot de politiek, vindt hij dat geen taak voor de politie. De psychiater is volgens hem de aangewezen persoon voor gedwongen begeleiding, op grond van een permanente krankzinnigheidsverklaring. De vrijgelaten delinquenten moeten bijvoorbeeld twee keer per week op het spreekuur verschijnen. Komen ze één keer niet opdagen, dan is dat reden voor nog strengere maatregelen, zoals een enkelbandje om ze voortdurend in de gaten te houden.

VERVOLG EN MEER NIEUWS OP PAGINA 3

Deze psychiatrische begeleiding mag heel streng zijn, aldus Van Ree. Als de daders dan nóg in herhaling vervallen, dan vindt hij blijvende opsluiting in speciale klinieken gerechtvaardigd: ,,De maatschappij moet dan tegen hen in bescherming worden genomen.''

Maar de daders mogen net zomin ten prooi vallen aan agressie van diezelfde maatschappij. ,,Het mag geen heksenjacht worden, mensen moeten niet worden gedwongen om te verhuizen.'' Daarom is hij tegen het inlichten van omwonenden als een zedendelinquent vrijkomt.

Ook de Amsterdamse advocaat J. Knap ziet daar niets in. Hij zag waar dit toe leidt: Knap trad op als raadsman van een 69-jarige pedoseksueel, wiens getekende portret vorig jaar werd getoond in het misdaadprogramma Peter R. de Vries. Dit leidde tot onrust en zelfs brandstichting in de Indische Buurt in Amsterdam, waar de man woonde.

Uiteindelijk vertrok de man, nadat hij twee jaar in een dichtgetimmerd huis had gewoond. Op dergelijke volksgerichten zit niemand te wachten, aldus Knap.

De roep om strengere controle kan hij zich goed voorstellen. ,,Zelf voel ik ook alleen maar boosheid'', zegt de advocaat. ,,Maar we moeten nu eerst de gemoederen laten betijen.''

De advocaat is, net als psychiater Van Ree, tegen het inlichten van buurtbewoners als een zedendelinquent terugkeert uit de gevangenis of de tbs-kliniek.

Maar dat in sommige gevallen niet valt te ontkomen aan betere controle, staat ook voor hem vast.

Die controle vindt hij een taak voor de politie. Als een zedendelinquent vrijkomt en er is een grote kans op herhaling, dan moeten het openbaar ministerie en de politie op de hoogte worden gesteld.

,,De politie kan dan een oogje in het zeil houden en ze kan dat op zo'n manier dat de buren er niets van merken.''

Voor advocaat Knap is de hamvraag hoever de maatschappij mag gaan met het definitief inperken van persoonlijke vrijheid. ,,In principe moet de controle op een afgeschermde manier plaatsvinden. Je moet die mensen niet te pas en te onpas lastigvallen. Ze moeten wél de gelegenheid krijgen terug te keren in de maatschappij.''

Toch kan hij zich in extreme gevallen voorstellen dat de wettelijke mogelijkheden worden uitgebreid, zodat de politie het huis van de ex-delinquenten onaangekondigd kan binnentreden of hun telefoon kan afluisteren. ,,Maar dan moet iemand het wel heel bont maken.''