00jan06e Hoge nood: Ireen in de Vkrant
Ellen de Visser, De Volkskrant 6 januari 2000.
[Bij het artikel staat een foto van Ireen van Engelen voor het gebouw van de NVSH (!)]
Nieuws heeft een korte levensduur. Wat gisteren nieuws was, is vaak de volgende dag vergeten. November 1999: De Tweede Kamer debatteert over pedofilie, na de moord op Chanel Naomi Eleveld. Incidentenpolitiek, vindt Ireen van Engelen.
Wat bezielt de pedofiel? Dat is de vraag waarover pedagoge Ireen van Engelen zich al jaren het hoofd breekt. In de werkkamer van haar Amsterdamse flat staat haar 'pedokast' zoals ze zelf zegt: ordners vol persoonlijke gegevens van de mannen 'uit het circuit', jaargangen van pedofielenblaadjes, rijen boeken, briefwisselingen, krantenknipsels, foto's.
Ze leest alles wat er over het onderwerp wordt geschreven, gaat naar rechtszaken, zoekt uit waar pedofielen werken, pluist na wie in het bestuur van clubs en stichtingen zitten, vraagt uittreksels op bij de Kamer van Koophandel. Iedere brief, elke relevante gebeurtenis staat in haar computerbestand.
Sinds de publicatie van haar boek 'En ze noemen het liefde,' afgelopen zomer, geldt Van Engelen als deskundige. De briefwisseling van een groep pedofielen, die ze bij haar nicht op zolder aantrof, was aanleiding om zich in het onderwerp te verdiepen. Een van de briefschrijvers, hij was groepsleider in het Amsterdamse Burgerweeshuis, schreef tientallen sadistische brieven over kleine kinderen die hij tijdens de nachtdienst verkrachtte. Hij werd mede door haar toedoen veroordeeld.
Haar verslaglegging riep onder pedofielen heftige reacties op. Ze was obsessief, agressief, verblind door pedofielenhaat. Maar ze kreeg ook brieven van mannen die zich met hun voorkeur voor kinderen geen raad wisten en haar om hulp vroegen. 'De nood is hoog,' constateert ze. 'Pedofielen hebben alleen kans een luisterend oor te vinden als ze over de schreef gaan.'
De regering moet geld steken in adequate hulpverlening, vindt ze. Maar de verhitte discussies die in november in de Kamer werden gevoerd nadat in Assen de zevenjarige Chanel Naomi Eleveld werd verkracht en vermoord, hebben haar doen inzien dat politici slechts reageren op incidenten. De voorstellen die werden gedaan om zedendelinquenten te beteugelen, noemt ze onzinnig, 'gebaseerd op emoties.' 'Het debat wordt gevoerd door mensen die geen verstand hebben van het onderwerp en alleen maar willen scoren.'
Natuurlijk, volwassenen horen te weten dat ze van kinderen moeten afblijven: 'Daar moet de wetgever veel duidelijker in zijn.' Maar voor een langetermijneffect dient het verschijnsel pedofilie te worden ontleed. 'Wat gaat er om in de koppen van die kerels? Pedofielen zijn slachtoffer van een verslaving die ze hebben opgelopen. De vraag is wanneer dat gebeurt. Er moet een instituut komen waar ze terecht kunnen met hun vragen. Maar daarvoor is eerst een omslag in het denken nodig. Zolang pedofielen niet vinden dat ze een probleem hebben, zoeken ze ook geen hulp.'
De kruistocht van Van Engelen is daarom vooral gericht tegen wat zij de 'intellectuele pedofielenlobby' noemt: een selecte groep pedofiele wetenschappers die blijven verkondigen dat seks met kinderen acceptabel is. Steeds weer komt ze dezelfde namen tegen in het bestuur van stichtingen, de redacties van pedofielenblaadjes, de organisatiecomites van symposia. 'Die mannen schrijven maar raak. Dat moet stoppen. Ik weet nog niet hoe, maar het gaat gebeuren.'
Aan een aantal van hen schreef ze een waarschuwingsbrief: 'Vervolgd hoeven pedofielen van mij niet te worden, maar een (uitstervende) minderheid dienen zij zeker te blijven.' Nog voor het Kamerdebat zal plaatsvinden, krijgen ook de betrokken politici een schrijven. Voorzien van een paar misselijkmakende passages uit brieven van pedofielen die zij op zolder vond.
Ze denkt terug aan het voormalige hoofd van de Amsterdamse jeugd- en zedenpolitie Jaap Hoek, die begin jaren negentig met een videoband vol kinderpono naar Den Haag toog om politici te laten zien wat voor vunzigheid hij dagelijks voorbij zag komen. Hij wist met zijn actie te bewerkstelligen dat de strafbaarstelling voor het bezit van kinderporno aanzienlijk werd verzwaard. 'Ik vrees dat er gaandeweg een overvoerdheid ontstaat voor het onderwerp seksueel misbruik. En dan werkt alleen nog maar het shockeffect.'
Daarom komt er nog een boek. Een groot deel van de brieven heeft ze nog niet gebruikt. De briefschrijvers heeft ze allemaal achterhaald. Een heeft een dodelijk ongeluk gehad, een ander werk als chauffeur op een schoolbusje. De kinderen van het Burgerweeshuis zijn nog altijd niet gevonden. 'Misschien moet ik hun namen en geboortedata openbaar maken. Als ik nu ophoud, zal niemand ooit te weten komen wat er is gebeurd.'