00mrt06a Bi Di Kritisch over Ireen (Fri & Fra)
Tijdschrift voor Sexuologie 24-1, maart 2000
Door Rik van Lunsen
Ireen van Engelen - volgens de flaptekst pedagoge - doet in dit boekje verslag van haar speurtocht naar een voormalig medewerker van het Burger Weeshuis in Amsterdam - .L.V. - die daar in de jaren tachtig kinderen seksueel zou hebben misbruikt. Zij komt hem bij toeval op het spoor via correspondentie over - al dan niet verzonnen - pedoseksuele avonturen tussen haar pedofiele neef "Paul" en een aantal andere liefhebbers ven de "knapenliefde".
Mede naar aanleiding van deze correspondentie begint de Amsterdamse Jeugd en Zedenpolitie (JZP) een onderzoek naar de wandelgangen van L.V. die uiteindelijk voor een aantal andere zaken wordt veroordeeld. Het gaat hierbij om misbruik in combinatie met de productie en verspreiding van kinderporno In Thailand - een zaak waarover in de media uitgebreid is gerapporteerd.
Op zich verdient Van Engelen enige sympathie voor haar strijd gericht op het ontmaskeren van een notoire antisociale delinquent en voor haar mededogen met diens slachtoffers. Helaas echter slaat ze hierbij aan alle kanten de plank mis en ziet ze bij autoriteiten en wetenschappers alom tekenen van een pedoseksuele samenzwering.
Erger nog is dat driekwart van het boek gevuld wordt met een "onderzoek naar de etiologie" van pedofilie dat werd uitgevoerd door het - maar liefst 21 maal - bezoeken van pedofilie-avonden van de NVSH. Van Engelen zegt dit gedaan te hebben Om te begrijpen waarom volwassenen kinderen seksueel misbruiken. Bij de rapportage van haar bevindingen komt zij echter niet veel verder dan het populistisch geblaat van iedere selectief verontwaardigde Belg, Veluwnaar of Kollumer die moord en brand schreeuwt bij een geruchtmakende zedenzaak zonder zich daarbij te realiseren dat seksueel misbruik van kinderen doorgaans niet gepleegd wordt door "pedofielen", maar door daders uit de directe omgeving. - c.q. het gezin - van het slachtoffer.
Ook Van Engelen gaat volledig voorbij aan het feit dat pedofilie niet gelijk staat aan pedoseksueel gedrag en dat pedoseksuele misdrijven als die van L. V. vaker worden gepleegd door antisociale persoonlijkheden dan door pedofielen. L. V. is evenmin het prototype van de pedofiel als Dutroux - een antisociale persoonlijkheid voor wie de gewetenloze handel in kinderen niets anders is dan de handel in gestolen auto's of illegale wapens.
Het zou verstandig zijn geweest als Van Engelen zich bij het schrijven van haar boek had laten adviseren door iemand met enige kennis en inzicht in de achtergronden van een parafiele persoonlijkheidsontwikkeling en in de oorzakelijke factoren voor obsessief, parafiel seksueel gedrag. Zij heeft dit echter bewust nagelaten, omdat In haar ogen al onze beroepsgenoten erop uit zijn om "de pedofilie te verdedigen", Het is vooral jammer dat zij het enige materiaal dat echt goed gedocumenteerd is - de levensgeschiedenis van neef Paul - niet werkelijk heeft benut voor een analyse van diens seksuele ontwikkeling tot parafiele persoonlijkheid. Een dergelijke analyse had kunnen bijdragen aan het inzicht in stoornissen in de seksuele ontwikkeling en aan het voorkomen van grensoverschrijdend seksueel gedrag. Van Engelen komt helaas niet veel verder dan de onuitroeibare mythe dat grensoverschrijdend gedrag vooral voorkomt uit de "jaren tachtig moraal van vrijheid en blijheid"; uit de levensgeschiedenis van neef Paul blijkt echter juist hot tegendeel.
In die levensgeschiedenis zijn de drie basisingrediënten voor het ontstaan van een parafiele 'love-map' in overmaat aanwezig: affectieve verwaarlozing, extreme repressie van seksualiteit en de onmogelijkheid van gezond. consensueel, leeftijdsspecifiek seksueel oefengedrag. Paul komt uit een streng en met betrekking tot seksualiteit zeer repressief gezin; door moeder niet gewenst en affectief verwaarloosd, door vader fysiek en emotioneel vernederd, wegens leerproblemen weggestuurd naar kostschool en daar seksueel misbruikt door de opperste vertegenwoordiger van rechtschapenheid en zedigheid: een pater aan wiens zorg hij was toevertrouwd. Tot overmaat van ramp wordt hij - net 17 Jaar oud - gearresteerd en veroordeeld in verband met tamelijk onschuldig experimenteergedrag met iets jongere jongens. Het geïnternaliseerde verbod op het ontwikkelen van iets van eigen seksualiteit - voor zover dat met zo'n voorgeschiedenis zonder hulp nog mogelijk zou zijn geweest - is daarna omgezet in een levenslange straf. Een beter scenario voor de 'making of a sexual delinquent' moet nog verzonnen worden.
Moor helaas, Van Engelen heeft daar niets van begrepen en wil niet zien dat juist de mix van seksuele repressie, vernedering en misbruik garant staat voor problemen later. Haar terechte, maal evenzeer obligate mededogen met de slachtoffers ontneemt haar elk realiteitsbesef en leidt uiteindelijk tot een theorie van sociale besmettelijkheid waarbij de ene viezerik (Paul) de ander (LV) "opzweept" om zich in "pedofiele richting verder te ontwikkelen". Van Engelen is voorstander van het Amerikaanse systeem van meedogenloos straffen en roemt de Belgen die "raad schijnen te weten met lieden die een gevaar zijn voor kinderen ", Waarom dan juist in de Verenigde Staten, België en - ze noemt zelf het rijtje - Oldenzaal, Rijssen. Amersfoort en andere erkende centra van seksuele repressie ontucht en misbruik meer blijken voor te komen dan daar waar kinderen opgroeien als autonome seksuele wezens in een niet-geseksualiseerde, affectrijke omgeving ontgaat haar blijkbaar.
Van Engelen levert met haar ondoordachte werkje voedsel voor al diegenen die andermaal schijnen te vinden dat seksualiteit vooral onderdrukt moet worden en voor kinderen geheel verborgen moet blijven. Hoe sympathiek haar uitgangspunten - het beschrijden van seksueel geweld en de bescherming van kinderen tegen grensoverschrijdend gedrag - ook mogen zijn, op dit soort werkjes zit niemand die werkelijk geïnteresseerd is In de preventie van seksuele ontwikkelingsstoornissen en seksueel geweld te wachten. Vanzelfsprekend is het de taak van de maatschappij om kinderen te beschermen tegen die enkele onverbeterlijke, antisociale, seksuele delinquent. Belangrijker nog is er voor te zorgen dat kinderen geboren worden in gewenste situaties en opgroeien In een omgeving met positief voorbeeldgedrag met betrekking tot liefde, relaties, intimiteit en seksualiteit. Dat is de les van Paul's levensgeschiedenis. Zijn nicht heeft daar helaas niets van begrepen.
Rik van Lunsen, arts