OK Magazine 42, mei 1993, p. 24
Al geruime tijd is de Engelse versie van deel 2 van het boek 'Jongensliefde' van dr. E. Brongersma op de markt. Niet lang geleden is de (verkorte) Nederlandse vertaling hiervan uitgekomen. Wat staat er in en wat betekent het voor jongensminnend Nederland?
Het tweede en tevens laatste deel van 'Jongensliefde' bevat drie hoofdstukken. Allereerst worden de vermeende en werkelijke schaduwzijde van de verhouding jongen-man beschreven. Met veel argumenten worden de gebruikelijke bezwaren aan kant geschoven. Echt bedenkelijke zaken als incest en geweld, die velen zonder pardon als niet te tolereren beschouwen, worden genuanceerd. Ook hier wordt een scala van argumenten gebruikt, vooral voorbeelden uit de praktijk. Ongeveer tien bladzijden worden gewijd aan werkelijke schaduwzijden.
Het tweede hoofdstuk worden historie en gevolgen van sexuele onderdrukking respectievelijk vrijheid besproken. Tot de gevolgen van de eerste kunnen onder meer psychische stoornissen, agressiviteit en schuldgevoelens behoren. Ook hebben sexuele zelfbeheersing en de ethiek van de jongensliefde hierin een plaats gekregen.
Tenslotte biedt hoofdstuk drie ons een blik op diverse vormen van geslachtsverkeer.
De twee delen van 'Jongensliefde' zijn geen leesboeken. Veeleer hebben ze het karakter van een documentaire. Dit komt door de vele voorbeelden die de schrijver aanhaalt. Hij heeft dan ook toegang tot een grote verzameling 'wetenschappelijke geschriften, romans, verhalen, tijdschriftartikelen, persoonlijke documenten, foto's, tekeningen, films en geluidsopnamen op het gebied van de seksualiteit in het algemeen en die van en met jongens in het bijzonder', ofwel materiaal uit het archief van de door Brongersma zelf opgerichte Dr. Edward Brongersma-stichting.
Hem is er veel aan gelegen de relaties die op vrijwillige basis ontstaan tussen jongens en mannen zo goed mogelijk te presenteren. In deze zin is het een duidelijk voorlichtend boek. De voorbeelden die hij erbij gebruikt zijn openhartig en zo af en toe 'ronduit pornografisch.
Een voorbeeld uit het gedeelte over seksuele omgang met de mond:
'In de jaren dat hij veertien en vijftien was, dronk Marcel graag mijn zaad. Ik vond het een opwindend gezicht: die frisse leuke jongessnoet, met de lippen wijd gespannen om mijn lid en zijn wangen bewogen door zijn gretig zuigen. Als ik klaargekomen was likte hij alles zorgvuldig schoon en dan zei hij soms: "Gisteren heb je wijn gedronken, dat proef ik." Hij had het dan altijd bij het goede eind'.
Het boek haalt, samen met deel een, de sluier af die over jongensliefde hangt. Alle aspecten komen aan bod, alle leeftijden, alle omgangsvormen en vele culturen. Daarmee is het een aanrader voor iedereen die een ander of zichzelf wil overtuigen dat jongensliefde in veel gevallen een uiterst positief verschijnsel is, alle vooroordelen uit de maatschappij ten spijt.