Citaten uit

De pedofiel is weg, de wiet is er nog

Een week na de rellen: de normen van de Graafsewijk hebben gewonnen

 Joost Oranje, NRC 16 april 2005

DEN BOSCH, 16 APRIL. Rellen, een noodverordening en negatieve publiciteit. Den Bosch maakt de balans op van een incident met een diepere achtergrond. De Graafsewijk, één week later. Over het gevecht tegen een buurt met eigen normen.

[...]

[... K] orpschef Erik Akerboom [...]: [...] Alleen al het feit dat buurtbewoners blijkbaar het recht in eigen hand nemen en een gezin bijna letterlijk de wijk uit willen slaan, zegt veel. Niemand durft het met naam en toenaam zeggen. Maar in de straatjes rond wijkwinkel 'De Kiek', het Lariksplein of de Plataanstraat kan je dezer dagen een gevoel van tevredenheid optekenen: ,,Wij wilden die pedofiel uit onze buurt en dat is gelukt.''

Het is precies de mentaliteit die wordt beschreven in het rapport 'Samen voor veilig in de Graafsewijk', dat gemeente, politie, openbaar ministerie, woningbouwverenigingen en welzijnswerk begin dit jaar opstelden. In de wijk, aldus het rapport, is sprake van ,,een eigen expliciet waarden- en normenstelsel'' dat door toename van criminaliteit ,,maakt dat sommige groepen of individuen zich niet vrij kunnen vestigen of wonen of niet vrij zijn hun eigen leefstijl aan te houden.'' Wat dat in de praktijk betekent laat het uit de buurt jagen van het gezin van de pedofiele man zien.

Maar er zijn meer van dat soort voorbeelden, vertelt Peter de Leeuw, voorzitter van de gemeentelijke werkgroep die de veiligheid in de wijk moet verbeteren. Zo vindt de buurt het normaal dat zij uitmaakt wie in welk huis woont. Lang van tevoren is bijvoorbeeld bepaald dat Mien 'recht heeft' op nummer 26. Dat wordt ook helder gemaakt bij de woningbouwvereniging, waar ,,desnoods iemand over de balie wordt getrokken''. Komt er toch iemand anders dan Mien op nummer 26, dan wordt die bewoner weggepest. Zodat uiteindelijk maar één persoon op nummer 26 wil wonen: Mien.

De Leeuw:

,,Het is een gesloten gemeenschap waar een intimidatieklimaat heerst. Mensen worden gedwongen zich aan te passen aan normen van een minderheid die hardhandig worden afgedwongen. Dreigementen worden ook echt uitgevoerd, een steen door de ruit is het minste.''

Daarbij komt dat criminaliteit ,,verweven is met de wijk'', vertelt Hans van den Brûle, gemeentelijk veiligheidscoördinator:

,,Er is een harde kern van twintig mensen, maar óók veel personen die meeprofiteren. Die voelen zich niet crimineel, maar kopen wél een dvd-brander voor vijftig euro van hun buurman zonder daarbij de vraag te stellen of dat niet wat goedkoop is.''

Belangrijke 'pijler' van de criminele infrastructuur is, zoals in meer wijken in Nederland, de illegale hennepteelt. Die is in handen van bendes die de leegstaande zolders `ronselen' en, volgens Peter van Doremalen, politie-teamchef voor de wijk, ,,in feite een parallelle economie hebben gecreëerd''. Mensen met lage inkomens worden afhankelijk van de bijverdiensten, kinderen krijgen het slechte voorbeeld. Voor criminelen is het makkelijk geld verdienen. Aanpakken via het strafrecht helpt niet. Van Doremalen:

,,Ze krijgen een boete van 2.500 euro. Dat is voor zo'n bende gewoon afschrijving. Ze zeggen tegen ons: vroeger pleegde ik overvallen, stoor me nou niet met het water geven van m'n plantjes.''

Intimidatie, de gesloten sfeer en de criminaliteit maken het voor het lokale bestuur bijna onmogelijk om tot de mensen door te dringen, laat staan om betrouwbare informatie uit de wijk te vergaren. ,,Praten met gemeente of politie wordt gezien als verraad'', weet Van den Brûle.

[...]

Naast het zoeken van persoonlijk contact is er de afgelopen jaren een hard beleid ingezet. Nadat via brieven en krantjes is gewaarschuwd, moeten wiettelertjes, via een civielrechtelijke procedure, hun huis verlaten. Huurders worden op criminele antecedenten gecheckt voordat ze in aanmerking komen voor een woning. En het mag niet meer vanzelfsprekend zijn dat Mien op nummer 26 terecht komt.

[...]

[... O]ndanks alle inzet is de eindbalans dat het gezin van de pedofiele man de wijk uit moest en daar nooit meer kan terugkomen. Zo heeft het 'expliciete waarden- en normenstelsel' per saldo overwonnen.

[...]

Het openbaar ministerie sprak gisteren over ,,een niet te tolereren vorm van eigenrichting.'' Het gezin van de man, die in de SBS-uitzending de gewraakte uitspraken over pedofilie deed, heeft inmiddels al drie keer van schuilplaats moeten veranderen, onder meer omdat hij regelmatig wordt herkend.

[...]