Detentie kinderen aantoonbaar schadelijk

Door Ivan Wolffers

< http://www.eenroyaalgebaar.nl/read/3281  >

Het gezaghebbende medische tijdschrift British Medical Journal van 4 februari 
2006 bevat een bijdrage over Engelse detentiecentra voor vluchtelingen en 
asielzoekers waarin zaken aan de orde die komen ook voor Nederland opgaan. 
In het artikel wordt de vergelijking getrokken met Australië. De overheid van 
dat land introduceerde een jaar of vier geleden de gedwongen en onbeperkte 
opsluiting van asielzoekers zonder geldige papieren. Tegen die opsluiting viel 
niet te protesteren, noch door de asielzoekers zelf, noch door verontruste 
ingezeten van het land. Toen na enige tijd de morele verontwaardiging in de 
rest van de wereld was geluwd, werd het voorbeeld overgenomen in Europa, 
waar het inmiddels ook standaardpraktijk is geworden.

De afgelopen vier jaar is er veel onderzoek gedaan naar de gevolgen van deze 
vorm van detentie. Uit dit onderzoek blijkt dat opgesloten kinderen en hun 
ouders aan een reeks ernstige psychische klachten lijden die grotendeels te 
wijten zijn aan de detentie. Mensen die opgesloten zijn zonder te weten wat er 
met hen zal gebeuren, hebben vaker te kampen met zelfmoorden, onderling 
geweld, rellen, brandstichting, hongerstakingen en zelfverminking.

In 2005 heeft de toenemende informatiestroom over de gevolgen van 
onbeperkte opsluiting geleid tot een heroverweging van het Australische beleid. 
Een onderzoekscommissie concludeerde dat de vergaande macht van de 
uitvoerenden van dit beleid in combinatie met gebrek aan controle en 
verantwoording niet alleen leidt tot willekeur en vernederende bejegening maar 
ook tot een ziekmakende en negatieve cultuur in detentiecentra.

In juni 2005 gaf de eerste minister van Australië toe dat het detentiebeleid 
mislukt was. De wet werd veranderd, en de kinderen en hun families werden 
vrijgelaten.

In Nederland zijn we nog niet zo ver, al weten wij dat er ook in ons land 
mensen gek worden van onbeperkte opsluiting, dat vooral kinderen eronder 
leiden en dat in de dententiecentra geweld en brandstichting plaatsvinden. 
Bovendien laat psychiatrisch onderzoek zien dat hoe langer detentie duurt, des 
te ernstiger en moeilijker te behandelen depressies en posttraumatische 
stress-stoornissen worden. Ook het uitstekende boek The Asylum-Seeking 
Child in Europe (Hans Andersson e.a.) toont hoe schadelijk onbeperkte 
opsluiting is voor de gezondheid van kinderen.

Op verzoek van Stichting Een Royaal Gebaar werd door vrijwilligers een telling 
uitgevoerd in detentiecentrum Zestienhoven.* Op dat moment zaten er 38 
kinderen in het centrum opgesloten, van wie 26 onder de 10 jaar. Veel kinderen 
zaten er al meer dan zes maanden. Minister Verdonk (Vreemdelingenzaken, 
VVD) ontkent echter in een brief, gedateerd 1 november 2005 aan Bureau 
Jeugdzorg Rotterdam als reactie op de bezorgdheid over het welzijn van de 
kinderen, dat minderjarige kinderen ernstige schade wordt toegebracht. 
Verdonk wenst dan ook niet mee te gaan in het verzoek om kinderen en hun 
ouders uit de detentiecentra te laten vertrekken. Ze wil zelfs geen onderzoek 
laten doen naar mogelijke risico’s voor de gezondheid op de korte en de lange 
termijn.

Het is pijnlijk te zien dat de Nederlandse overheid koppig een beleid verdedigt 
dat in landen die er meer ervaring mee hebben als achterhaald wordt 
beschouwd. Artsen die willens en wetens meewerken aan een beleid dat 
schadelijk is voor mensen die niets anders hebben gedaan dan vluchten, 
zouden, op grond van de eed die zij hebben afgelegd, zich moeten 
verantwoorden tegenover hun beroepsgenoten. Rechters die keer op keer 
detentie goedkeuren, zouden voortaan in hun afweging de schadelijke effecten 
voor de betrokkenen moeten meewegen opdat ze niet medeverantwoordelijk 
worden voor een beleid met ernstige gevolgen. We kunnen met zijn allen niet 
wir haben es nicht gewusst blijven zeggen.