Citaten uit

Deze formatie is het moment om het politieke onvermogen te overstijgen

Trouw, Commentaar, 25 november 2006

De verkiezingsuitslag laat opkomst en consolidatie zien van partijen die het accent leggen op de gemeenschap en het eigene, zoals de SP, de Partij voor de Vrijheid, het CDA en de ChristenUnie. Zij appelleerden, de een meer dan de ander, aan de angst voor het vreemde en de behoefte aan zekerheid en geborgenheid.

Daarentegen laat de uitslag een neergang zien van partijen die een open houding tegenover de wereld innemen en de nadruk leggen op individuele vrijheid, de PvdA, de VVD, GroenLinks en D66. Ook hier zijn er gradaties, maar opvallend is dat de verschuiving zich niet voordoet op de klassieke links-rechtsschaal, maar dwars door de blokken heenloopt en uitschiet op de flanken.

Daaruit kan de voorzichtige conclusie worden getrokken dat de grote partijen de gevoelens in de samenleving nog altijd onderschatten. De partijen die hun boodschap het scherpst articuleerden, de SP en de partij van Wilders, wonnen ten koste van de partijen die zich dichtbij het midden ophouden of zich nog altijd sterk verbinden met de cultuur van individuele vrijheid en openheid, waarvan de uitwassen zoveel verzet oproepen.

[...]

Waar het nog altijd op aankomt is het goede antwoord te vinden op de revolte van Fortuyn in 2002.

[...]

Kennelijk ontbreekt het aan durf en vermogen nieuwe uitdagingen te formuleren, die de politici zelf voldoende grond onder voeten geven om de radicale oplossingen van Wilders te verwerpen of het demagogische beeld van de SP van een samenleving vol voedselbanken te bestrijden.

Deze formatie is het moment dit onvermogen te overstijgen en moed te tonen. De uitslag legt een bijzondere verplichting op de schouders van CDA-leider Balkenende. Zijn partij is de grootste gebleven. Dat houdt in dat hij het voortouw moet nemen bij het zoeken naar nieuwe evenwichten.