Citaten uit

Nog één keer: het zijn geen Marokkanen

Laten wij nu eens een eind maken aan de taalkundige maskerade rond afkomst en achtergrond

Jan Kuitenbrouwer, NRC Handelsblad, 20 november 2008

Jan Kuitenbrouwer is columnist en directeur-geneesheer van de Taalkliniek, een bureau om klanten leren te zeggen wat ze echt bedoelen.

Zelfs Job Cohen spreekt inmiddels op z'n Janmaats over 'Marokkanen'. Hoezo? Het zijn Marokkaanse Nederlanders. Obama is toch ook geen Afrikaan?, aldus Jan Kuitenbrouwer.

Volgens oud-minister Ella Vogelaar (PvdA) begrijpt PvdA-leider Wouter Bos niet dat zolang de elite blijft praten in termen van dé Marokkanen, dé Turken en dé Antillianen, migranten zich moeilijk kunnen identificeren met Nederland (NRC Handelsblad, 17 november). Net als in Amerika, vindt Vogelaar,

"moet eerst de dubbele binding van nieuwkomers erkend worden door consequent te spreken van Marokkaanse, Turkse en Antilliaanse Nederlanders."

[...]

We zijn altijd erg goed geweest in het verzinnen van termen die tegemoet kwamen aan de wensen van de tijd. Vluchtelingen uit Indonesië waren welkom en werden dus 'repatrianten' genoemd, al was dat re- voor menigeen niet van toepassing. Surinamers en Antillianen waren ook welkom, in geringe aantallen althans, en kregen dus het epitheton 'rijksgenoot. Later werd die term, met name door toedoen van De Telegraaf, een eufemisme voor ' kleurling'. De repatrianten werden op een gegeven moment omgedoopt tot 'Indische Nederlander' - iets om even te onthouden.

Toen kwamen de buitenlandse arbeidskrachten, de 'gastarbeiders', een term waarmee niet iedereen gelukkig was [...].
Vervolgens kregen we nog 'migranten', 'ethische minderheden', 'medelanders', 'nieuwe Nederlanders', enfin, de reeks is bekend.

Het meest succesvol was 'allochtoon', een verzinsel van sociologe Hilda Verwey-Jonker, die in 1971 een rapport geschreven had, getiteld Immigranten in Nederland, dat door het betrokken ministerie ongewijzigd werd overgenomen, op de titel na. Het naoorlogse Nederland was immers een e-migratieland, geen im-migratieland [...].

Dus juist omdat de meest passende aanduiding voor iemand die zich in een ander land vestigt, - immigrant - taboe was, ontstond die wildgroei aan malle fantasietermen. Aangezien Nederland zich in elk geval de facto inmiddels wel meer als een immigratieland is gaan gedragen, is er alle reden om aan dat taalkundige schimmenspel een einde te maken en voortaan gewoon van 'immigranten' te spreken.

[...]

Mijn moeder was er een. Een Schotse. Zij trouwde na de Tweede Wereldoorlog met een Nederlandse militair en kwam in 1948 hierheen. Als zij door Nederlanders in haar omgeving werd aangeduid als 'die Schotse', maakte haar dat niets uit. Schots heeft in het Nederlands taalgebruik geen pejoratieve bijklank. Haar landsaard werd alleen voor het gemak gebruikt, zoals je ook zegt: die met die dikke bril.

Was er echter op dat moment in Nederland een minderheid geweest van opgeschoten Schotse jochies die buurten onveilig maakten, en ambulancepersoneel molesteerden, dan had mijn moeder het waarschijnlijk niet leuk gevonden om die Schotse te worden genoemd. Uit schaamte voor haar ontspoorde landgenoten, en omdat zij als aangepaste, wetvrezende Nederlandse niet voor hooligan wilde worden aangezien.

Zo vergaat het de bonafide Marokkanen op dit moment in Nederland: een kleine groep ontspoorden die géén Nederlander willen zijn, maakt het een grote groep welwillenden onmogelijk om wél Nederlander te zijn.

[...]

Om discussies waarin de afkomst van immigranten een rol speelt zuiver en zakelijk te houden, hebben de Amerikanen een jaar of tien geleden definitief gekozen voor een neutrale, dubbele aanduiding; je hebt Native Americans, Asian Americans, African Americans, Mexican Americans, enzovoorts. Dat is politiek correct, maar dan in de oorspronkelijke, positieve, zin des woords: neutraal, zakelijk en zuiver. En: eerbaar.

Wat Job Cohen laatst deed bij Pauw & Witteman, met nadruk een paar keer hardop zeggen dat het Marokkanen zijn die ambulancepersoneel molesteren, zou hem in de VS z'n baan gekost hebben. Dat is net zoiets als zeggen dat Barack Obama een Afrikaan is. Nee, hij is een Afrikaanse Amerikaan. Punt.