Ruim 165 bedrijven zijn verenigd in werkgeversvereniging De Groene
Zaak en zetten zich in voor een verduurzaming van de economie. „De
politiek komt op voor de ondernemers van gisteren, niet voor die van
morgen”, zegt voorzitter Hoek.
Nieuwe economie Volgens Marga Hoek
- Klanten
In de nieuwe economie nemen consumenten diensten af, eerder dan
producten. Zij kopen ‘licht in huis’, geen lampen. Ze kopen ‘mobiliteit’,
geen auto.
- Schaalniveau
Ondernemers creëren een sterke decentrale markt. Lokaal, regionaal
en mondiaal komen in een andere relatie tot elkaar te staan.
- Business case
Ondernemers stellen niet zichzelf centraal en gaan dan zoek naar
partners, maar werken vanuit de business case: ‘Met welke partijen
kan ik waarde creëren?’
- Innovatie
Ondernemers kiezen niet voor innovatie binnen organisaties, maar
collectieve innovatie. Gezamenlijk delen en ontwikkelen van kennis
levert concurrentievoordeel op.
- Cradle to Cradle
Duurzame ondernemers richten hun processen en operaties zó in, dat
afgedankte producten opnieuw worden ingezet: de kringloopeconomie.
- Financiering
Financiering niet alleen via de bank, maar ondernemers financieren
ook elkaar. Alternatieve vormen, zoals crowd funding.
- Leiderschap
Ondernemen vraagt om een visie die ‘verder rekent’ dan
kwartaalcijfers en winstmaximalisatie. Topbestuurders hebben een
visie die hun bedrijf overstijgt.
Interview
[...]
„Sinds de industriële revolutie wordt de kern van de economie
aangetast door roofbouw op de drie belangrijkste activa van onze
economie: de aarde, de mens en het geld. Onze economie is een take,
make, waste economie: we maken ongeremd gebruik van grondstoffen
en fossiele energiebronnen, maken daar zo goedkoop mogelijk producten
van en gooien die na gebruik weg. En dat hele systeem financieren we
met geleend geld.”
Volgens Hoek is het bestaande economisch systeem – en de daarin
gehanteerde principes – niet duurzaam, niet houdbaar.
„De diverse crises confronteren ons dagelijks met de gevolgen
daarvan, in sociaal, financieel en ecologisch opzicht. De ondernemers
van De Groene Zaak kiezen voor een andere aanpak.”
Inmiddels zijn ruim 165 bedrijven aangesloten die zich inzetten voor
een snelle verduurzaming van de Nederlandse economie. Profit, people,
planet zijn hun drijfveren. Innoveren en je richten op duurzaamheid
– je kunt er gewoon geld mee verdienen.
[... ... ...]
Duurzame initiatieven schieten als paddenstoelen uit de grond. Vorig
jaar was Marga Hoek een van de initiatiefnemers van Het Groene Brein,
een netwerk gericht op radicale vernieuwing en doorbraken in de
versnelling van het proces van economische verduurzaming. De organisatie
telt inmiddels zo’n vijftig wetenschappers van alle Nederlandse
universiteiten en een aantal hogescholen.
[...]
De huidige crisis is volgens Hoek een voorbode van een lange periode
van omschakeling naar een duurzame economie. Na de financiële crisis
komen de ecologische crises rondom grondstoffen, energie en klimaat,
verwacht Hoek.
„Deze stapeling van crises maakt een radicale verandering
mogelijk naar een werkelijk duurzame samenleving – een
revolutionaire omwenteling.”
En hoe ziet die nieuwe economie – na de revolutie – eruit?
„De nieuwe economie is wat mij betreft gebaseerd op onze drie
essentiële activa: ecologisch, sociaal en financieel. Als
uitgangspunt geldt dat die activa minimaal op dezelfde waarde dienen
te blijven en bij voorkeur in waarde toenemen. De nieuwe economie is
ecologisch duurzaam: hernieuwbare energie en grondstoffen zoveel
mogelijk in een gesloten kringloop hergebruiken.
„Sociaal duurzaam betekent: geen banen scheppen die mensen van
zichzelf vervreemden, maar alleen banen die hen in staat stellen zich
maatschappelijk en economisch te ontwikkelen en volwaardig deel te
nemen aan de economie.
„Financieel duurzaam houdt in dat financiële waarde weer een
reële afspiegeling van de werkelijke waarde wordt. Op financieel
terrein ging het mis in 1601 toen de Vereenigde Oostindische Compagnie
het eerste officiële verhandelbare aandeel uitgaf. Met deze
wereldprimeur werden voor het eerst het geld en de reële waarde die
dat geld vertegenwoordigt uit elkaar getrokken. In de nieuwe economie
wordt die reële waarde weer hersteld.”
[... ... ...]
Waar loopt u met name tegenaan?
„De stroperigheid waarmee wet- en regelgeving worden aangepast.
En het ontbreken van een visie bij de overheid. Denemarken koos voor
windmolens, Duitsland voor zonne-energie – beide landen zijn
toonaangevend op die terreinen. De Nederlandse beleidsmakers zijn
passief.”
[...]
„[...] Het materiële welvaartsbegrip, waarin de terugverdientijd
van alles wat we hebben en uitgeven centraal staat, heeft zijn langste
tijd gehad. We zitten gevangen in een eenzijdige economische logica
als we accepteren dat alle zorgen en verlangens worden uitgedrukt in
geld. We moeten het materiële welvaartsbegrip, waarin het primair
draait om meer en meer, afschaffen. Rigoureus.”
[... ... ...]
Wat is uw favoriete voorbeeld?
„Om grip te krijgen op de duurzaamheid van gebruikte materialen
ontwikkelde de Amerikaanse sportartikelenfabrikant Nike een index. Die
geeft de milieu-impact weer van alle materialen die worden gebruikt,
zowel in termen van water- en energieverbruik, als in termen van
chemische belasting en afval.
Nike is een van de eerste bedrijven die inzicht geven in hun
ecologische voetafdruk. Bijzonder is ook dat Nike de index ter
beschikking stelt aan concurrenten. Geïnspireerd door de cradle to
cradle-filosofie maakt het bedrijf steeds meer kleding en
schoeisel van herbruikbare materialen, nieuwe producten die honderd
procent recyclebaar zijn.”
En welke rol speelt de politiek?
„De politiek komt op voor de ondernemers van gisteren, niet voor
die van morgen. Bij de vorming van het nieuwe kabinet hebben we vorig
jaar bijvoorbeeld intensief gepleit voor het streven naar een
circulaire economie en dan is het natuurlijk fantastisch dat het die
visie in zijn regeerakkoord overneemt. Een echte kringloopeconomie kan
Europa namelijk 300 tot 500 miljard euro aan besparingen aan
grondstoffen opleveren, zo berekende adviesbureau McKinsey. Maar het
komt natuurlijk aan op de daden.”
Over daden gesproken, hoe beoordeelt u wat dat betreft het
energieakkoord?
„Het akkoord verbindt economie en duurzaamheid en vormt daarmee
een concrete stap op de weg uit de economische crisis. Het is een
begin, geen eindresultaat. We hebben de motor van de nieuwe economie
aangeslingerd, nu moeten we naar de volgende versnelling. Naast het
inhoudelijke resultaat ben ik tevreden over de meerwaarde van het
proces. Daarin is sprake geweest van een intensieve samenwerking
tussen milieuorganisaties en vooruitstrevende partijen uit het
bedrijfsleven. Dat biedt een nieuw perspectief om in wisselende
coalities grote stappen vooruit te zetten.
[...]”
