Ouders weten niet wat voor kinderen ze hebben grootgebracht.

Onderwijskundige bezorgd over mentaliteit van tegenwoordige scholieren

Wegener, 22 januari 2000, J.M. Caspers

Tilburg - Het onderwijs in Nederland is voortdurend inzet van gekrakeel. Politici, beleidsmakers en docenten vliegen elkaar in de haren en - zoals onlangs tijdens de studiehuis-rellen in Den Haag weer is gebleken - ook de leerlingen zelf laten zich niet onbetuigd. Maar wie is die leerling van nu? Niet bepaald een type waar je echt vrolijk van wordt, oordeelt mevrouw J.M. Caspers, als onderwijskundige werkzaam in Tilburg. Op basis van eigen waarneming schets zij een weinig flatteus plaatje van leerlingen - en hun falende ouders - dat op zijn minst stof biedt voor discussie. ,,Ouders weten niet wat voor kinderen ze hebben grootgebracht.''

Vanuit ruim tien jaar dagelijkse schoolpraktijk, onder meer jarenlange basisonderwijs in Groningen en thans het basis - en voortgezet onderwijs in Tilburg, spreekt mevrouw Caspers haar bezorgdheid uit over de mentaliteit van de huidige scholieren. ,,Elke generatie klaagt over de jeugd. Maar de jeugd van tegenwoordig is echt anders dan voorheen.

Snel verveeld De kinderen die nu op school komen zijn vrijpostiger, ongedisciplineerder, onhandelbaarder en ongeconcentreerder. Ze zijn zo snel verveeld. Om de aandacht te vangen moeten de leerkrachten zich in allerlei bochten wringen. Dat is geen goede situatie. Kinderen zouden daarom strenger moeten worden aangepakt.'' De docent mag dus best wat assertiever worden, oordeelt drs. Caspers.

Leerkrachten moeten ook niet voortdurend kritische ouders over zich heen laten komen. Ouders zijn sneller geneigd dan vroeger naar school te komen om verhaal te halen. Maar leerkrachten willen niet steeds door ouders worden beledigd. Dat ondermijnt hun gezag en komt het onderwijs niet ten goede. Kinderen dreigen de baas te worden op school. De hiërarchie verdwijnt en de leerkrachten zitten met hun handen in het haar. Aan kennisoverdracht komen ze niet meer toe.'' Volgens Caspers vertonen veel kinderen gedragsproblemen. ,,Ouders weten niet wat voor kinderen ze hebben grootgebracht. Met sommige is nauwelijks meer te werken. Vaak zijn ze pedagogisch verwaarloosd. Peuterjuffen bijvoorbeeld klagen steen en been. Een gemiddelde kleuter heeft volop ervaring met computerspelletjes, maar kan niet eens zijn veters strikken. Veel kinderen worden onvoldoende opgevoed omdat er tegenwoordig heel wat gezinnen zijn waarin beide ouders werken. Hun schaarse vrije tijd willen ze dan op een leuke en fijne manier met hun kinderen doorbrengen. Maar opvoeden is niet altijd leuk. Dat levert strijd en conflicten op.

Dat hebben die ouders liever niet, want ze zien hun kinderen al zo weinig. Als ze dan samen zijn, moet het bij voorkeur gezellig zijn. Dat levert uiteindelijk prinsjes en prinsesjes op die gewend zijn hun zin te krijgen. Veel scholen verbloemen dit onaangename verschijnsel, uit angst voor leerlingenverlies.'' ,,Het zijn kinderen, die gewend zijn dat iedereen er steeds voor hen is. Wanneer ze klachten hebben over school, komen hun ouders al snel verhaal halen. Ze hebben hun kind de hele dag niet gezien, maar ze kiezen wel ongezien partij voor hun 'engel'. Dat ondermijnt het gezag, met alle gevolgen van dien. En het kind heeft weer gelijk gekregen.''

In deze ongunstige ontwikkeling spelen ook de computer en de televisie een belangrijke rol. Die doen het kind geen goed, is de stellige overtuiging van de onderwijskundige. ,,Kinderen die steeds maar binnen achter hun computer zitten of voor de televisie hangen, worden op een onnatuurlijke wijze grootgebracht. Kinderen worden veel te weinig naar buiten gestuurd om te spelen! Dat is kwalijk, want op straat leren ze sociaal gedrag. Daar worden ze gecorrigeerd door vriendjes. Wanneer ze individueel spelen en de computer als 'vriendje' hebben, worden ze bovendien te veel beïnvloed door wat er in huis gebeurt.'' Je kunt je afvragen wat daarvan op den duur de gevolgen zijn. Ze hebben bijvoorbeeld meer kans op psychische schade dan kinderen die wel buiten spelen. Alle ellende die in gezinnen voorkomt, de ruzies enzovoorts, dat maken ze nu allemaal mee. Dat is niet goed voor hun ontwikkeling.'' Een computer is natuurlijk een handig opvoedhulpje: het is gemakkelijk om je kind zoet te houden met een computer of de televisie. Maar wanneer het kind op de middelbare school opeens huiswerk moet maken beginnen de problemen, niet alleen voor de kinderen maar ook voor de ouders, want dan moet er opeens worden opgevoed.'' Een oplossing ziet Caspers niet meteen. In elk geval moeten scholen niet buigen voor hun onhandelbare 'klanten' en hun kritische ouders. ,,De school moet zich bij zijn leest houden: kennisoverdracht.'' En ouders adviseert zij de kinderen vooral regelmatig de straat op te sturen, waar zij zich weer eens lekker ouderwets uit kunnen leven met vriendjes. ,,Het leven leer je immers op vallen en opstaan.''