Citaten uit

Hurenkamp, Menno, "Mensen vertrouwen elkaar niet meer"; 

De Groene Amsterdammer, 23 november 2002 - 
Bewerking van een interview in Tijdschrift voor de Sociale Sector, december 2002

In Amerika verdwijnt het "sociale kapitaal", zoiets als een mix van engagement, netwerk, vrienden en familie. Een gebrek daaraan maakt uiteindelijk het hele land kwetsbaar. Politicoloog Robert Putman: "Ik constateer dat de oude sociale verbanden sneuvelen en dat we dus nieuwe nodig hebben - niet dat we herstellen moeten wat we hadden." [...]

Het gemeenschapsleven aan de andere kant van de oceaan verdwijnt. Amerikanen [...] bowlen nog wel, maar dat doen ze liever alleen en niet in clubverband. [Bowling Alone heet zijn boek]. [..] Werk neemt hen in beslag en ze moeten eindeloos reizen door buitenwijken om ergens anders te komen. Bovendien is er een alsmaar groeiend aanbod van vermaak via het scherm - een Amerikaans huishouden heeft gemiddeld meer dan twee televisies en nog wat spelcomputers. Ze gaan hun huis liever niet meer uit, die Yanks. 

Niet dat ze geen sociaal gevoel meer hebben. Maar de emancipatie- en milieubewegingen uit de jaren zestig zijn professionele campagne- en lobbyorganisaties geworden. Die nemen de plaats in van lokaal gewortelde bewegingen [...]. De donateurs van Greenpeace zien elkaar nooit. Zo ontstaat geen maatschappelijke betrokkenheid." [...]

Putman benadrukt dat deze ontwikkeling niet te licht moet worden opgenomen. Al in de negentiende eeuw observeerde de Fransman Alexis de Tocqueville dat vrijwilligersorganisaties de kern uitmaken van de Amerikaanse democratie. [...] Bovendien reikt de  sociale neergang verder dan de formele organisaties. Vrienden komen minder bij elkaar over de vloer om gezamenlijk te eten, familieleden spreken elkaar minder, kaartclubjes houden op te bestaan. Niet voor niets kennen de Verenigde Staten sinds de neergang van de sociale verbondenheid een snel groeiend leger advocaten. Putman: 

"Mensen vertrouwen elkaar niet meer. We zijn zogenaamd een high tech economie, maar tegenover elke twee ingenieurs staat één advocaat."

Wat we zien is de neergang van het "sociale kapitaal". [...] Een gebrek aan deze vitamine maakt mensen en uiteindelijk zelfs het hele land aantoonbaar kwetsbaar. Mensen die beschikken over weinig sociaal kapitaal zijn minder gelukkig, omdat ze door gebrek aan contacten zich vaker ziek voelen en minder goede banen krijgen. Een maatschappij die weinig sociaal kapitaal heeft, wordt slechter geregeerd - doordat het wantrouwen tussen mensen zich vertaalt in het politieke systeem. [...] Of zoals we hier zien: het wantrouwen tegen de politieke cultuur dat Pim Fortuyn mobiliseerde, wordt politiek vertaald naar wantrouwen jegens groepen van de bevolking. [..]

[... J]e hebt je te verstaan met het feit dat onder de huidige generaties het aantal depressies met duizend procent is toegenomen. ook het aantal zelfmoorden in de westerse maatschappij stijgt sterk. Mensen die geïsoleerd leven, hebben een beduidend grotere kans om zelfmoord te plegen. [...]

Op zoek naar oplossingen [...].