Start Omhoog

Citaten uit

Mediageweld verpest uw kinderen

Al die moorden op scherm maken kinderen agressief, ongevoelig en bang

José van der Sman, Elsevier 12 maart 2005

In televisieprogramma's en in films wordt non-stop geweld getoond. In computergames kunnen kinderen voor de lol zelf onschuldige mensen vermoorden. dat is uitermate schadelijk voor hun ontwikkeling. 

[... ... ...]

Kinderen en jongeren worden overspoeld met gewelddadige televisieprogramma's, speelfilms en videogames waarin onschuldige mensen zomaar voor de lol worden mishandeld en gedood zonder dat de daders met hun ogen knipperen, laat staan schaamte of medelijden voelen. Zonder dat er ook maar één seconde aandacht wordt besteed aan de geestelijke en lichamelijke gevolgen voor de slachtoffers.

[...]

Oplettende ouders vragen zich bezorgd af of het geen kwaad kan, al dat virtueel geweld. Of de geest van hun kinderen er niet zo verziekt door raakt dat ze gaan denken dan het normaal is om mensen voor de lol te mishandelen en te doden. 

Het antwoord is ja, het kan kwaad. Mensen die beweren dat er geen verband is tussen de toename van het virtuele geweld in de media en van het echte geweld in de samenleving hebben ongelijk. Dat verband is er namelijk wel, zeggen steeds meer deskundigen, onder wie de Amerikaanse luitenant-kolonel Dave Grossman, legerpsycholoog en auteur van twee kritische boeken over de effecten van mediageweld. 

Zelfbescherming

Manieren om de invloed van mediageweld te beperken

Minder televisie, films en games
Geen tv en games in de kinderkamer
Producten selecteren op kwaliteit
Producten afkeuren en verbieden
Het getoonde geweld goed bespreken
Helder zijn over normen en waarden
 

Grossman stelt bikkelhard dat de confrontatie vanaf jonge leeftijd met zo veel geweld op televisie, in speelfilms en in games van sommige kinderen killers maakt, gewetenloze moordenaars. 

[...]

Rattenvanger

[...]

In de Verenigde Staten zitten kinderen onder de 12 jaar gemiddeld 3 uur per dag voor de buis, in Nederland ruim 2 uur. Volwassenen houden het hier nog veel langer vol. Volgens de laatste peilingen zelfs gemiddeld 3 uur en 12 minuten per dag.

Wat zien ze in die uren?

 Kinderen kijken ongetwijfeld naar allerlei leuke, verantwoorde, educatieve uitzendingen. Volwassenen houden van sport, spel en soaps, zo blijkt uit kijkonderzoek. Maar daarnaast kijken ze ook naar programma's die zich onderscheiden door het tonen van verbaal en fysiek geweld, variërend van scheldkanonnades en vechtpartijen in cartoons tot weerzinwekkende afslachtingen in horrorfilms.

Dat kijken naar agressie en geweld is niet onbegrijpelijk. Het windt immers op.

[...]

Het zou dus volstrekte onzin zijn om agressie overal uit te bannen. Geweld hoort erbij, van de Griekse drama's tot Shakespeare's toneelstukken tot oorlogsfilms als Saving Private Ryan. De kwestie is alleen hoeveel geweld en wat voor geweld. Het is vooral de stortvloed aan sensationeel, willekeurig en ongestraft geweld in films en games die de deskundigen steeds meer zorgen begint te baren. Want er zijn inmiddels genoeg aanwijzingen dat het niet alleen de kinderziel schaadt, maar ook volwassenen geen goed doet.

Sensationeel

Beginnen we met de hoeveelheid. In de Verenigde Staten is berekend dat een gemiddeld kind daar in de eerste twaalf jaar van zijn leven minstens honderdduizend geweldsacties en achtduizend moorden op de televisie ziet. In Nederland liggen die aantallen voor kinderen tot 12 jaar volgens de berekening uit 1997 van de Amsterdamse hoogleraar kind & media Patti Valkenburg, op minstens negentigduizend geweldsacties en zesduizend televisiemoorden. En dan hebben we nog niet eens de videogames meegeteld.

[...]

 
[...]

De maatstaven van Dave Grossman Zijn ook voor leken redelijk begrijpelijk hanteerbaar. Afkeurenswaardig is volgens hem 'sensationeel geweld' dat willekeurig wordt toegepast en waarin de daders geen spijt of schaamte kennen. 'Sensibel geweld' dat niet willekeurig is en duidelijk ernstige gevolgen heeft voor de daders en slachtoffers, mag volgens Grossman wel worden vertoond (zie 'Sensationeel of sensibel' op deze pagina).  

De Amerikaanse professor W. James Potter van de University of California at Santa Barbara (UCSB), auteur van enkele uitstekende boeken over mediageweld, geeft een aantal heldere kenmerken van gewelddadige programma's die onaanvaardbaar zijn omdat ze een negatieve invloed uitoefenen op de kijker. 

Sensationeel of sensibel

Twee manieren om geweld te verbeelden

NEGATIEF: 
Sensationeel geweld met veel actie, snelle beeldwisseling, speciale effecten. Het geweld is willekeurig, expliciet en leuk. De daders kennen geen spijt of schaamte, en worden niet gestraft. De slachtoffers doen er niet toe.
 
POSITIEF:
Sensibel geweld beeft minder actie en beeldwisseling, en meer dialoog. Het is niet willekeurig en expliciet. De kijker krijgt tijd om te voelen en te denken. Geweld is niet leuk,het heeft duidelijk ernstige gevolgen voor daders en slachtoffers.
Het zijn de programma's met een hoog aantal realistische en expliciete gewelddadige acties, waarin het geweld als rechtvaardig en zelfs leuk wordt afgeschilderd. De daders zijn helden die niet afdoende gestraft en misschien zelfs beloond worden voor het gebruik van geweld. De gevolgen van het geweld voor het slachtoffer blijven onderbelicht of worden gebagatelliseerd (zie 'Heldhaftig en humoristisch' op deze pagina).    
Wat zijn de schadelijke gevolgen van al dat mediageweld? 

[...]

Het merendeel van de driehonderd grote en wetenschappelijk betrouwbare studies (voor namelijk onder kinderen, want die zijn het kwetsbaarst) overal ter wereld wijst namelijk uit dat er een aantal schadelijke gevolgen is: 

Heldhaftig en humoristisch

Negatieve invloed van mediageweld neemt toe als:

Frequentie gewelddadige acties stijgt
Geweld opeen realistische en expliciete manier wordt getoond
Geweld relativerend en met humor wordt gepresenteerd
Geweld in plot wordt gerechtvaardigd
De dader als een bewonderenswaardige held wordt afgebeeld
De dader niet afdoende wordt gestraft
De dader wordt beloond voor het gebruik van geweld
Slachtoffer geen pijn of schade heeft
het verhoogt de agressiviteit, 
het stompt mensen af voor het gebruik van geweld en 
het ver sterkt hun angstgevoelens.

Uit diverse onderzoeken, [...]

[ ... Diverse onderzoeken besproken ...]

Agressief
 

Natuurlijk is mediageweld niet de enige veroorzaker van agressief gedrag, haasten alle onderzoekers te zeggen. Een agressieve persoonlijkheid, opgroeien in een omgeving vol geweld, laag op de sociaal-economische ladder staan, al deze zaken spelen een grote rol (zie 'Wapens en wantoestanden' op deze pa gina).    

Maar zelfs als deze factoren worden in­ gecalculeerd, blijft in de onderzoeksdata overeind staan dat mediageweld een belangrijke bijdrage levert aan de mate van agressiviteit die een individu aan de dag legt.

[...]

Wapens en wantoestanden

Slechte invloed van mediageweld wordt verder versterkt door:

Wonen en naar school gaan in armoedige en criminele omgeving
Opgroeien in thuissituatie waarin veel geweld wordt gebruikt
Opvoeding zonder inprenting van goede normen en waarden
Persoonlijkheidsproblemen en cen lage intelligentie
Gebrek aan zelfreflectie en distantie
Neiging tot identificatie met de daders
Toegang hebben tot wapens en daarmee om kunnen gaan
Ook de afstomping voor geweld is goed onderzocht en gedocumenteerd. Het komt er kortweg op neer dat het zien van beelden van agressiviteit en geweld een zekere lichamelijke opwinding veroorzaken. Maar als het te vaak gebeurt, treedt gewenning op. De kijker raakt minder snel opgewonden en gaat extremere varianten opzoeken om toch geprikkeld te worden. Hij wordt op zijn wenken bediend door de televisie- en filmindustrie.

[...]

Kinderen die van jongs af aan worden geconfronteerd met agressie en geweld op televisie, raken al vroeg in hun leven afgestompt en gaan als pubers en jongvolwassenen op zoek naar sterkere prikkels om te kunnen griezelen en gruwelen.

[...]

De afstomping blijft echter niet beperkt tot ongevoeligheid voor virtueel geweld, benadrukt Dave Grossman. Sommigen onder ons worden ook ongevoeliger voor echt geweld. Een van de grootste problemen waar­ mee elk leger wordt geconfronteerd, is dat mensen niet graag medemensen doden. Dat gaat in tegen de menselijke natuur. Zelfs soldaten doden niet graag vijandelijke soldaten; ze schieten liever in de lucht of helemaal niet. Om die reden was in Tweede Wereldoorlog de firing rate, het aantal keren dat een Amerikaanse soldaat daadwerkelijk op de vijand schoot als hij de kans kreeg, maar 15 procent. Vanuit militair oogpunt is dat natuurlijk veel te weinig. Om hierin verbetering te brengen, worden soldaten tijdens hun training ongevoelig gemaakt voor het doden van medemensen (in militaire termen spreekt men van desensitizing). Ze leren op doelen te schieten die zo veel mogelijk op mensen lijken.

Simulatie

Aanvankelijk waren dat alleen poppen op de schietbaan, maar de laatste decennia maakt het Amerikaanse leger gebruik van killing simulators, die opvallend veel overeenkomst vertonen met uitermate gewelddadige games als Mortal Kombat. Met behulp van die 
moordsimulatoren oefenen soldaten net zo lang in het doodschieten van medemensen tot ze ongevoelig genoeg zijn geworden om dat ook in het echt te kunnen doen.

Grossman is er als militair deskundige van overtuigd dat jongens die honderden uren thuis of in videospeelhallen met nepgeweren of joysticks virtueel oefenen in het doodschieten van spelfiguren, op den duur net zo ongevoelig raken voor het toepassen van geweld als soldaten. 

[...]

Maar terwijl soldaten een strenge discipline en militaire erecode krijgen opgelegd die moet voorkomen dat ze zich op het slachtveld misdragen en onschuldige slachtoffers maken, is dat bij de spelers van gewelddadige games niet het geval. Ze worden dus ongevoelig voor het gebruik van geweld zonder dat er tegelijkertijd een rem op wordt gezet. Tenzij iemand, bijvoorbeeld een of beide ouders, die taak op zich neemt.

Scherpschutters 

De game-jongens worden met al dat virtuele oefenen in het doden van mensen ook net zo trefzeker als soldaten. 

[Voorbeeld ...]

Ook Dylan Klebold en Eric Harris die op de Columbine High School in Colorado een bloedbad aanrichtten, hadden de kunst afgekeken van het gewelddadige videospel Doom.

[... ...]

Onderzoek wijst uit dat het almaar zien van geweld op de televisie en in speelfilms de angstgevoelens van mensen aanwakkert. 

Bij kinderen is dat vaak evident: ze krijgen nachtmerries, gaan bedplassen en houden hun ouders wakker. Ze krijgen ook minder vertrouwen in de wereld om hen heen. Dat is geen wonder als ze voor hun twaalfde levensjaar honderdduizend keer op de beeldbuis de boodschap hebben doorgekregen dat als iets je niet bevalt, je gewoon begint te schelden, rammen of moorden. Dat geeft geen veilig gevoel.

[...]

Ramkoers

Wat moet er gebeuren om de ramkoers van dit schip te keren? Overal nemen overheden maatregelen om jonge mensen te beschermen tegen mediageweld. 

[...] Ouders worden aangemoedigd het mediagebruik van hun kinderen te volgen en te reguleren (zie 'Zelfbescherming' op pagina 76).

Maar deze maatregelen zijn niet afdoende zolang de media-industrie schouderophalend zelf de inferieure producten blijft produceren en aan de man brengen.

Zolang zelfs getalenteerde acteurs, regisseurs, producenten en gamemakers de ene grove gewelddadige film en game na de andere maken in plaats van hun creativiteit te gebruiken voor kwalitatief hoogwaardige producten. 

Tot die tijd blijft het dweilen met de kraan open, en kunnen jongens als ze zin hebben gewoon een potje Postal spelen, een game waarin je voor de lol zo veel mogelijk mensen en dieren moet mishandelen en vermoorden, bijvoorbeeld door over ze te urineren, ze levend te verbranden of de kat als demper op je geweer te gebruiken. Niks en niemand zal ze tegenhouden. 

Meer Lezen

Boeken over mediageweld

Patti Valkenburg: Beeldscherm­ ldnderen
Dave Grossman: On Killing. The Psychological Cost ofLearningto Kill in War and Society
Dave Grossman: Stop Teaching our Kids to Kill
W. James Potter: The 11 Myths of Media Violence
Jonathan L. Freedman: Media Violence and its Effect on Agression

 

Start Omhoog