door Anne Velthausz

Wegener Dagbladen 14 juni 2001

Kinderen die goed kunnen samenspelen hebben daar later profijt van;
Spel werkt, daarom spelen we samen, 
Lisette van de Poel,
Hogeschool Utrecht Press, Sociale Beroepen Reeks
ISBN 9057 230410

,,Zullen we knikkeren", vraagt het meisje met de vlechten. De klasgenootjes op de speelplaats kijken bedenkelijk. "Knikkeren? We gingen toch op het klimrek", zo klinkt het. En daarna gaan we hinkelen, roept een van de meisjes. Met de hoofden vlak bij elkaar staan ze druk te overleggen. Het wordt toch het klimrek. "Maar mag ik dan eerst?", vraagt het meisje met vlechten. Dat mag.

Ze zijn goed in samenspelen, de kinderen. Ze overleggen samen, maken d afspraken en houden zich aan de spelregels. Een groot pluspunt voor later, als ze groot zijn. Want de samenleving stelt steeds hogere eisen aan het samenspel tussen mensen. Het wordt hoog gewaardeerd als je goed kunt samenwerken en behendig kunt omgaan met anderen. Zelfs in het harde bedrijfsleven worden sociale vaardigheden minstens zo belangrijk gevonden als intellectuele vaardigheden of commercieel inzicht. Managers en directeuren gaan massaal naar de communicatietraining.

Tegenwoordig wordt steeds meer aandacht besteed aan samenspel van kinderen, constateert Lisette van de Poel, samenstelster van het boek 'Spel werkt', daarom spelen we samen. "Kinderen leren op heel jonge leeftijd om  met anderen te delen en anderen te respecteren zoals ze zijn. Want hoe aardiger je met anderen speelt en omgaat, hoe beter je later aan de samenleving deel kunt nemen. Kinderen met contactproblemen vallen in deze tijd eerder op. In haar boek 'Spel werkt' zet ze informatie op een rijtje over extra begeleiding voor deze kinderen. Diverse deskundigen vertellen erover. Iets accent daarbij ligt op het spel.

'Want door middel van spel kun je op een veilige manier uitproberen hoe je net een ander om kunt gaan en kun je regels oefenen.

Samen spelen is best gecompliceerd, zegt Torn Meulemans. Hij is actief in de Stichting Lichaamstaal en geeft cursussen en workshops over begeleiding van kinderen die niet zo vaardig in het contact maken met anderen.

Aan jonge kinderen worden al hoge eisen gesteld. We verwachten dat ze niet de baas spelen, tegen hun verlies kunnen, zich aan de regels kunnen houden, bereid zijn te delen en meedoen net het spel van de ander. De meeste onderen gaat dit goed af, maar sommie kinderen lukt het niet zo goed om sociaal te zijn. Ze worden steeds negatief aangesproken. "Blijf af, hou eens op met zand gooien, je maakt alles kapot". Het gevolg: ze worden egoïstisch, hebberig en vervelend genoemd. En dat is jammer, want het is geen onwil van deze kinderen, maar onmacht.

Deze kinderen hebben gewoon wat meer hulp nodig dan andere kinderen. Ouders kunnen op dit gebied veel doen, vindt Meulemans. Bemiddelen oftewel 'mediëren' bij het spel is volgens hem de manier om deze kinderen te helpen. Verstop je niet achter de krant, maar ga er eens bij zitten als kinderen samen spelen, en maak af en toe een opmerking. Volg het spel met je ogen, zucht mee als het spannend is en kijk opgelucht als iets lukt. Een opmerking 'wat zijn jullie leuk aan het spelen' is beter dan 'doe nou niet zo wild " of  'zie je wel, je maakt het kasteel kapot'. Als je zegt 'wat spannend zeg, maar ik zie dat het gaat lukken', dan voelt het 'drukke kind' zich aangespoord om voorzichtig te doen."

Nico Knijnenberg, pedagoog en speltherapeut, vindt dat er binnen het schoolprogramma veel meer ruimte moet worden vrijgemaakt voor 'vrij spelen': "Want door middel van spel krijgt een kind de ruimte om zich te uiten, en in een spel kun je beleven wat in werkelijkheid niet kan. In het boek wordt ook een voorbeeld gegeven van 'verhalend ontwerpen'. Dit is een uitdagende manier van onderwijs geven. De leerlingen spelen dat ze bijvoorbeeld een dierenwinkel opzetten en runnen. Ze moeten fantaseren, ontwerpen tekenen rekenen en rollen spelen en steken bij dat alles verbazend veel op. In het boek komen ook spelcontacten met autistische kinderen en non-verbaal samenspel aan de orde