Als de uitkomst vaststaat

Citaten uit

Als de uitkomst vaststaat

René Diekstra, De Stentor 13 september 2005

In maart van het jaar 1804 stuurde Napoleon, [... ...]

Zowel Napoleon als de voorzitter van de rechtbank wisten dat de beschuldiging [...] ongegrond was. Maar dat deed er niet toe. [...]

De ochtend na de nacht dat de prins was gefusilleerd, werd in de oorspronkelijke tekst van het vonnis een aantal veranderingen aangebracht. De voor de prins ontlastende informatie werd daaruit verwijderd. De bijgewerkte versie werd de officiële en werd publiek gemaakt. (De oorspronkelijke is later bij toeval gevonden)

Voor veel mensen, zelfs voor sommigen van zijn naaste medewerkers, was duidelijk dat Napoleon daarmee een grens was overgestoken. Eén van hen zou daar later over zeggen: 'Het was erger dan een misdrijf, het was een fout'. Hij bedoelde daarmee dat misdrijven dikwijls nog begaan worden in een vlaag van woede of verstandsverbijstering maar dat dit een weloverwogen doelbewust misdadig gebruik van macht was en daarmee een symptoom van beginnende morele verrotting.

[...]

Het lijkt erop dat ook de Nederlandse justitie in de zaak van Cees B., ten onrechte schuldig bevonden aan de moord op de tienjarige Nienke, iets heeft gedaan dat erger, immoreler is dan een misdrijf. En dan doel ik niet alleen op de vraag of de rechter opzettelijk op het verkeerde been is gezet. Minstens zo erg is dat, afgaande op de onthullingen van mijn collega-psycholoog Timmerman, tientallen justitie-medewerkers, onder wie officieren van justitie, wisten dat DNA-onderzoek door het Nederlandse Forensisch Instituut had aangetoond dat Cees B. niet de dader was. Zij kregen dat middels een lezing te horen, terwijl Cees B. nog als schuldige in de gevangenis zat. En ze zwegen. Uit vrees voor represailles van de justitie, waarvoor zij zelf werken.

Dat is wreed, dat is morele verrotting van de overheid. Justitie, de minister inbegrepen, zal zich ongetwijfeld met allerlei ingewikkelde formuleringen achteraf proberen te verdedigen, conform het voorbeeld van Napoleon. Voor zover ontkenning niet lukt, zal men één of beide van de volgende strategieën toepassen.

	Ofwel de schuld voor de fout wordt op de schouders van een bepaalde persoon of organisatie gelegd. Napoleon heeft dat kort voor zijn dood ook geprobeerd.
	Ofwel men zegt dat dit een, weliswaar verschrikkelijke, uitzondering was en dat maatregelen zijn genomen waardoor het niet weer kan gebeuren.

Maar is het geval Cees B. een uitzondering?

Ik beantwoord die vraag als volgt. Duidelijk is inmiddels dat justitie niet haar uiterste best heeft gedaan om te bewijzen dat Cees B. onschuldig was, terwijl ze wel haar uiterste best heeft gedaan om te bewijzen dat hij schuldig was. Een officier van justitie, letterlijk 'een dienaar van de rechtvaardigheid', mag dat niet doen. Maar het wordt wel gedaan. En dus moeten er meer 'uitzonderingen' zijn.