Citaten uit

Rechtspraak onder curatele

Ooit was Nederland een onkreukbare zone, inmiddels bedrijft het OM mediapolitiek

Dirk-Jan van Baar, HP De Tijd 23 september 2005

 Door een aaneenschakeling van justitiële fouten, blunders en rechterlijke dwalingen in de zaak-Nienke Kleiss, heeft het vertrouwen in de Nederlandse rechtsstaat een nieuwe deuk opgelopen. Daarover was de hele Kamer, inclusief minister Donner, het eens.

[...]

Dat wijst niet op een cultuur waarin fouten snel uit eigen beweging worden gecorrigeerd. Het staat haaks op de zorgvuldigheid waar juridisch Nederland prat op gaat.

Eerlijk gezegd verbaast mij dat niks. In Nederland is kritiek op de rechtspraak not done en voorbehouden aan juridisch ingewijden. Het leerstuk van de gescheiden machten komt vooral neer op regenten die hun eigen domein bewaken. Een OM dat misdadigers moet opsporen en tegelijk aan waarheidsvinding moet doen, is een wereldvreemde constructie.

Iedereen die de laatste jaren kennis heeft genomen van het publieke optreden van het OM (en dat viel niet te negeren), kon zien dat daar mediapolitiek werd bedreven. Menige inval van politie en justitie ging vergezeld van cameraploegen die vooraf waren getipt.

[...]

Wonderlijk zijn niet de rechterlijke dwalingen, wonderlijk is dat zovelen hebben gedacht dat die in Nederland niet zouden voorkomen.

Juridisch Nederland is een bastion van ons soort mensen (OSM) die niet graag de integriteit van andere nette collegae in twijfel trekken. Dat is indiscreet. Dit groepsgedrag is erger dan een incidentele tunnelvisie. Angst voor populisme - een vorm van deftig conformisme - kan ook verklaren waarom de Nederlandse rechtsgang vaak blindvaart op de (dubieuze) oordelen van gedragswetenschappers. Hoewel het een juridisch dogma is dat iedereen schuldig kan zijn en je nooit op uiterlijk mag afgaan, is misdaad al snel iets voor mensen met een (seksuele) afwijking of anderszins gestoorden.

Geen wonder dus dat praktisch elke verdachte van een ernstig misdrijf voor onderzoek naar het Pieter Baan Centrum gaat.

[...]

Onuitroeibaar is het idee dat Nederland een onkreukbare zone zou zijn, althans bij de elite (OSM). De 'geschoktbeid' in de Tweede Kamer na elk overheidsfalen wijst daarop. Maar inmiddels is justitie, dat overal op moet toezien, permanent in opspraak.

[...]

Voor waarheidsvinding moeten we elders zijn. Alle reden dus om minder verheven verwachtingen jegens het juridisch bedrijf te koesteren.

[...]

Infaam was de suggestie dat het publiek veroordelingen wil zien, desnoods van onschuldigen. Daaruit spreekt een elitaire geest, met nog minder vertrouwen in de rechtspraak, die blijkbaar zonder tegenweer aan de publieke opinie toegeeft.

Maar Nederland is harder en cynischer geworden. Mediastilte bestaat niet meer en het idee dat juridisch Nederland in alle rust zijn eigen gebreken zou kunnen onderzoeken, is een illusie.

Een rechtspraak die er niet tegen kan om onder hoge druk te staan, maakt zijn onafhankelijkheid niet waar en verdient het om onder publieke curatele te worden gesteld. Gek genoeg kan dat niet zonder soevereine juristen als Piet Hein Donner, waardoor we ook nog blij moeten zijn dat de minister de Schiedamse Parkmoord heeft overleefd.