Citaten uit

Europa is z'n intellectuele kompas kwijt'

Directeur Nexus vreest morele ondergang 

Michèle de Waard, NRC 31 aug 2004

Wordt Europa meer dan een groot bedrijvenpark dat draait om geld, en waar cultuur alleen bestaat uit amusement? Of kunnen we een nieuwe beschaving creëren? Daarover voert denktank Nexus het debat. 

Het verenigde Europa is in de war. De droom van de Europese founding fathers is in vervulling gegaan. 

[...] 

"De tragiek is dat we niet meer weten wat Europa is. Europa is gereduceerd tot een economische entiteit." 

[...]

"In een samenleving die wordt gedicteerd door economische doelen, commercie, de oppervlakkigheid van massamedia en amusementsindustrie, daar is iets grondig mis met de belangrijkste waarde die er is: menselijke waardigheid. In dat Europa zijn we iets kwijtgeraakt.''

[...] 

"In onze welvaartsstaten heerst een morele crisis. We kampen met sociale desintegratie, met intolerantie, met terugkeer van nationalistische neigingen, met een steeds dominantere amusementsindustrie. In grote steden in Europa zien we 'no go areas' waar rechts-radicalen de dienst uitmaken. 

[...] 

"Dit Europa kan niet bestaan zonder kosmopolitisme en in Goethes prachtige definitie: een oefening in respect, respect voor het goddelijke, de aarde, onze medemensen en onze eigen waardigheid'. Alle maatschappelijke problemen waar we nu mee kampen, zijn in hoge mate terug te voeren tot het feit dat er achter Europa een vraagteken is geplaatst. Zo kan het gebeuren, dat we geen antwoord meer hebben op de islam, de integratie van migranten en het organiseren van de welvaart. We zijn ons intellectuele kompas kwijtgeraakt."

,,De Irakcrisis heeft tot een onzinnig anti-Amerikanisme in Europa geleid en tot een stompzinnig anti-Europeanisme in de VS. Dat is zorgwekkend. De intellectuele wereld is uiteen gevallen in kerkgenootschappen die elkaar bestrijden. Intussen wordt de gewoner burger onverschilliger. Hij kan zich niet met Europa identificeren. Daarom loopt hij er niet warm voor. Mensen voelen zich thuis in de natiestaat. Daar kunnen ze zich iets bij voorstellen. De burger wil niet dat Brussel alles regelt.'' 

[...] 

"Transformeert Europa tot één groot Silicon Valley met hightech bedrijven waaraan alles ondergeschikt is? Of investeren we ook nog in het Europese cultuurgoed, in onderwijs? Houdt elke stad zijn bibliotheek? Stellen we vast dat er verschillen zijn tussen kunst en entertainment? Blijft er een boekhandel in elke plaats? Het gaat om de kwaliteit van het menselijk bestaan. Met wetten en richtlijnen uit Brussel win je de ziel van de burgers niet. We hopen te bereiken dat iedereen doordrongen raakt van het besef dat, als we de idee Europa niet koesteren, Europa als beschaving zal verdwijnen - en net als de Babylonische beschaving alleen nog in een museum te bewonderen valt.''