Een preek van Mohamed Ousalah

Het eerste deel van de preek

Lof zij God, de Heer van de werelden. Ik getuig dat er geen god is dan Allah, Heer van het rechtsschapene. Ik getuig dat onze leider Mohammed Zijn dienaar en gezant is, drager van wijsheid en de ware godsdienst. Moge Gods vrede en zegen met onze profeet zijn, met zijn naasten en genoten en met iedereen die zich laat leiden door zijn (van de profeet) wijsheid en zijn weg volgt tot de dag des oordeels. 

Het onderwerp van deze preek, waarde broeders, is: '[de] huwelijksrelatie in de islam'. Ik heb gekozen om dit thema te behandelen omdat de verhouding man-echtgenote en vrouw-echtgenoot de laatste tijd breed wordt besproken. Echter, het meeste van wat ik heb gehoord en gelezen daarover biedt geen duidelijk antwoord op de vraag: hoe wordt de huwelijksrelatie in de islam geregeld? Daarom willen wij (u) vandaag trachten meer helderheid daarin te verschaffen. 

God zegt:

'En het behoort tot Zijn Tekenen dat Hij voor jullie van jullie eigen soort echtgenotes heeft geschapen, opdat jullie rust bij haar vinden en Hij bracht tussen jullie liefde en barmhartigheid. Voorwaar, daarin zijn zeker Tekenen voor een volk dat nadenkt.'Qur'an, Soera 30: 21)

Uit dit koranvers kunnen we afleiden dat de huwelijksrelatie in de islam berust op de in die Soera vermelde basiselementen, namelijk: rust, liefde en erbarmen. Kijk hoe de edele koran dat zo mooi verwoordt. De koran spreekt over 'om rust bij elkander te vinden'. hetgeen betekent dat de ene partner op rust, ontspanning en veiligheid bij de andere partner kan rekenen. Telkens wanneer de een met onaangenaamheden van het leven wordt geconfrontecrd, vindt hij of zij rust en ontspanning bij de ander. 

Vervolgens laat God (in de bovengenoemde soera) zien dat de huwelijksrelatie berust op liefde en erbarmen en niet op haat en barsheid. Afgaande op wat ik heb gehoord denkt men daarentegen veeleer in termen van winnaar en verliezer, terwijl een huwelijksrelatie geen winnaar en verliezer kent. Integendeel, daar draait het om liefde, erbarmen, begrip voor elkaar en elkaar bijstaan. 

Wanneer wij uitgaan van deze door God aangegeven richting in de huwelijksrelatie, dan doet het er niet toe wie de beslissingen neemt. Want degene die lief heeft doet geen beslissingen die schadelijk uitpakken voor de geliefde. Bovendien, het gaat, waarde broeders, zoals ik hierboven zei, niet om de vraag: wie heerst of beslist over wie? 

In verband hiermee namen wij kennis van de discussies over het al dan niet slaan (van de vrouw). Is de huwelijksrelatie dan een worstelwedstrijd? Denkt men soms dat het slaan van een vrouw door een man of andersom een teken is van edelmoedigheid? 

Wat dat betreft kunnen we veel leren uit de houding van de profeet, vrede zij met hem. Het bestuderen van zijn biografie helpt ons om de (bovengenoemde) koranverzen goed te verstaan. Anders loopt men soms de kans een verkeerde betekenis te geven. 

Is er ooit iets gevonden dat erop wijst dat de profeet een van zijn vrouwen heeftgeslagen? Nooit. Integendeel. De profeet zelf, vrede zij met hem, zegt:

'De beste onder jullie is degene die het beste is voor zijn gezin.'

Het staat vast dat de profeet hielp bij huishoudelijke taken, naast de zware en vermoeiende verantwoordelijkheden van religieus leiderschap buitenshuis. Hij deed dat als richtlijn voor moslims. Hij maakte zijn kleding schoon, molk zijn vee en maakte zijn kamer schoon. 

Spreek tegenwoordig een man hierop aan en hij zal je belachelijk maken. Tegenwoordig vinden mannen dat dit soort zaken niet tot de taken van een man behoren. 

Waarde broeders, wij moeten onze kinderen opvoeden met (de waarden) gerechtigheid en gelijkheid. Wij moeten hen stimuleren om te helpen met het huishouden, zowel de jongens als de meisjes. Alleen op deze manier komen we los van bepaalde slechte gewoonten die niet sporen met de weg die de profeet, vrede zij met hem, voor ons heeft gemaakt. Gewoonten die we ook rekenen tot deze weg. De profeet, vrede zij met hem, zegt: 

'Wees goed voor de vrouwen.'

Hij zei niet: 'Wees slecht voor de vrouwen!' Neen, neen, neen! Daarom moeten we, waarde broeders, ons verlossen van deze slechte gewoonten en de inferieure status die aan de vrouw wordt toegekend. Terwijl God haar juist heeft geëerd en hooggeacht. Waarom willen we terug naar de duistere tijden (djahilia: aanduiding van de pre-islamitische periode) toen de vrouw heel slecht werd behandeld? De islam gaf aan een ieder zijn positie en rechten. De man kreeg zijn rechten en de vrouw kreeg haar rechten. Daarom zegt God: 

'Begeert (man en vrouw) niet iets waarmee God een van jullie boven een ander heeft bevoorrecht.' (Soera 4:32)

Hij zegt niet: 'Begeert (vrouw) niet iets waarmee God de man heeft bevoorrecht.' Waarom? Omdat er zaken zijn waarmee de vrouw is bevoorrecht en zaken waarmee de man is bevoorrecht. Dus moet een ieder genoegen nemen met de positie die God heeft gegeven. 

Ik hoorde ook een discussie over het begrip 'zaakwaarnemerschap' afkomstig uit het vers: 

'De mannen zijn zaakwaarnemers van de vrouwen ... ' (Soera 4: 34)

Neen. 'Zaakwaarnemerschap' betekent dat je grote verantwoordelijkheden draagt. Dat je geduldig bent en dat je meer van het gezinsleven verdraagt dan de vrouw, ook wanneer zij jou bewust of onbewust slecht behandelt. 'Zaakwaarnemerschap' betekent dat je geen overhaaste beslissingen neemt. 'Zaakwaarnemerschap' betekent geduld, erbarmen, bedachtzaamheid, vooruitzien en goed bewustzijn. 

Waarde broeders, hoe meer afstand wij van ons geloof en het juiste begrip (zoals de profeet het heeft begrepen) daarvan nemen, hoe meer problemen wij krijgen. Het is daarom van groot belang om ons te verdiepen in de biografie van de profeet om achter een juist begrip van de koran te komen. De profeet heeft immers de tekst van de koran op de juiste manier toegepast en ., daarom is hij een voorbeeld voor ons. 

De profeet was vol erbarmen, vergevingsgezind, zacht en trouw. Hij refereerde vaak aan Khadidja (zijn overleden eerste vrouw) en noemde daarbij haar goede eigenschappen, totdat 'Aisha (zijn veel jongere vrouw) tegen hem zei: 'God heeft iets mooiers in de plaats geschonken'. 'Aisha bedoelde zichzelf. De profeet, vrede zij met hem, antwoordde: 'Ik zweer bij God, zij was de beste.' 

Een bejaarde vrouw kwam een keer bii de profeet, vrede zij met hem, langs. Hij stond voor haar op, ontving haar gastvrij en vroeg hoe zij het maakte. 'Aisha verbaasde zich over deze hoffelijke houding en vroeg hem wie deze bejaarde vrouw mocht zijn. De profeet, vrede zij met hem, zei dat zij een vriendin was van Khadidja. De profeet eerbiedigde zelfs de vriendinnen van Khadidja. 

Ik zeg u oprecht dat we terug moeten naar ons ware geloof in onze omgang met onze echtgenotes. Ons geloof moet daarbij het referentiekader zijn en niet onze willekeur en machtswellust. Zodat ieder krijgt waar hij of zij recht op heeft, uit liefde, erbarmen, trouw, begrip voor elkaar en harmonie, en niet uit het principe van 'baas en ondergeschikte'. Want de huwelijksrelatie kent geen 'baas' en 'ondergeschikte'. Ik bid Allah om ons te laten behoren tot de mens en die het goede volgen van hetgeen gezegd wordt. 

Het tweede deel van de preek

Lof zij God, de Heer van de werelden. Ik getuig dat er geen god is dan Allah, Hij die geen vennoot heeft. Hij heeft de ware heerschappij. Ik getuig dat onze leider Mohammed Zijn dienaar en gezant is. Hij heeft hem gezonden uit barmhartigheid als teken voor de mensen. Moge Gods vrede en zegen met onze profeet zijn, met zijn naasten en genoten en met iedereen die zich laat lei den door zijn (van de profeet) wijsheid en zijn weg volgt tot de dag des oordeels.

Waarde broeders, liefde, trouw, begrip en communicatie zijn de fundamenten van de huwelijksrelatie in de islam. Als deze fundamenten ontbreken, dan kan er geen sprake meer zijn van geluk in het huwelijk. 

Zo kwam een vrouw bij de profeet, vrede zij met hem, met de opmerking dat zij haar echtgenoot heel aardig vond maar dat zij niet verliefd op hem was. Zie hier hoe deze vrouw eerlijk was tegenover zichzelf en haar man! De profeet riep de echtgenoot en vroeg de vrouw wat zij aan bruidsschat had gekregen. Dat was een tuin, zei ze. Waarna de profeet haar verzocht heeft om de tuin terug te geven, en de man om van de vrouw te scheiden. 

Uit dit verhaal kunnen we afleiden dat een gelukkig huwelijk onmogelijk is als er geen liefde is. Je hoort vaak mensen zeggen: 'Wij zijn bij elkaar gebleven vanwege de kinderen.' Oat is een versluierde uitdrukking van 'wij houden niet (meer) van elkaar'. Daarom heeft de islam ons geboden om de partner uit liefde en overtuiging te kiezen. 

Verdiep je vóór het huwelijk in elkaars achtergrond, maar niet langs ongeoorloofde
wegen. Een huwelijk heeft meer kans van slagen wanneer wij dus zelf onze partner kiezen. Wat ook kan bijdragen tot een geslaagd huwelijk, is de overeenkomst tussen het niveau (economisch, intellectueel en maatschappelijk) van de partners. Hoe meer overeenkomsten, hoe meer kans van slagen het huwelijk heeft. 

Waarde broeders, vrees Allah! Want de spanning binnenshuis heeft slechte invloed op de kinderen en veroorzaakt psychische problemen. Thuis moet de liefde heersen. Kinderen moeten in een veilige, liefdevolle omgeving kunnen opgroeien. Wij moeten onze verantwoordelijkheid dragen voor onze kinderen en hen op een verantwoorde manier opvoeden. Zeker in deze maatschappij die gekenmerkt wordt door de individuele opvoeding, in tegenstelling tot de collectieve opvoeding die we gewend zijn in
ons eigen land. Dit betekent dat ouders thuis bij de opvoeding één lijn moeten trekken. 

Om deze redenen, waarde broeders, benadruk ik dat de ouders moeten zorgen voor een liefdevolle en begripvolle sfeer thuis met een veilig gevoel voor het hele gezin. Een 'sterke' man is een man die zijn echte verantwoordelijkheden kan dragen tegenover anderen, Een eervolle man slaat zijn vrouw niet omdat zijn eer hem dat niet toelaat! Hoe kan een man zijn vrouw overdag slaan en 's avonds bij haar komen smeken dat hij van haar houdt? De profeet zei: 

'Een moslim is iemand die van andere moslims afblijft zowel met zijn hand als met zijn tong.' 

Uit deze uitspraak kunnen we afleiden dat een moslim zijn medemens, laat staan zijn eigen vrouw, zowel lichamelijk als geestelijk geen kwaad mag doen. Vrees Allah, dienaren van Allah! Zegen en vrede zijn met onze profeet Mohammed en zijn familie en zijn metgezellen. 

Samenvatting en commentaar

Door Dr Abdelilah Ljamai

Het onderwerp van deze preek is de huwelijksrelatie in de islam. Een actueel thema in de huidige discussies, aldus de imam. De basis van de huwelijksrelatie in de islam is rust, liefde en erbarmen. Dat staat expliciet vermeld in de koran. 

De imam keurt in deze context het slaan van vrouwen af. Het is in strijd met de daden van de profeet, die herhaaldelijk liet zien dat de beste onder de moslims diegene is die het beste zorgt voor zijn gezin. Daarna roept de imam op tot het opvoeden van kinderen in gerechtigheid en gelijkheid. 

De imam legt uit dat het begrip 'zaakwaarnemerschap' in de islam door vel en verkeerd geïnterpreteerd wordt. Volgens de imam betekent zaakwaarnemerschap dat men grote verantwoordelijkheden draagt en dat men bewust is van zichzelf. Hij benadrukt ook dat het geloof het referentiekader moet zijn voor de moslim en niet de willekeur. Liefde, trouw, begrip en communicatie zijn de fundamenten van de huwelijksrelatie in de islam. 

Om deze reden geeft de imam aan dat de islam de moslims heeft geboden om de partner uit liefde en overtuiging te kiezen. Daarna vraagt hij de moslims om spanningen binnenshuis te voorkomen, want dat kan invloed hebben op de ontwikkeling van de kinderen. 

Deze preek bevat een duidelijke boodschap voor de maatschappelijke zorg en de gezinszorg. De imam maakt een vergelijking tussen wat de islam voorschrijft in een huwelijksrelatie en de huidige gezinssituaties van veel moslims.

Tot besluit 

Door Dr Abdelilah Ljamai 

De laatste tijd is er een opmerkelijke groei van het aantal moskeebezoekers. De meeste bezoekers hechten veel waarde aan thema's die gericht zijn op geloofsbeginselen en de maatschappelijke werkelijkheid van de moslims in Nederland. 

Dit betekent dat de moskee in Nederland op veel punten aansluiting moet zoeken bij de postmoderne cultuur, onder andere door in de minbar-preek oplossingen te zoeken voor de opvoedingsproblematiek binnen het moslimgezin. 

Desondanks is invloed van de vrijdagpreek zeer beperkt. De moskee in Nederland is er niet helemaal in geslaagd antwoord te geven op allerlei vraagstukken die betrekking hebben op jongerenproblematiek (onder andere het participeren van moslimjongeren in de christelijke feesten), ethische vragen, seksualiteit enzovoort. Onderwerpen die jongeren in een multiculturele samenleving zeer interessant vinden. 

[...]