Citaten uit

Zo onderzoek je geen zedenzaak

Ontucht Verhoren onzuiver door media en ouderbijeenkomsten

Corine de Ruiter en Henry Otgaar
NRC Handelsblad, Opinie, 19 juni 2009

Door ouders voor te lichten bestaat het gevaar dat kinderen herinneringen worden opgedrongen, menen Corine de Ruiter en Henry Otgaar.

Den Bosch is in de ban van de van ontucht verdachte badmeester Benno L.

[... ...]

Het Openbaar Ministerie kiest al tijdens het gerechtelijk vooronderzoek in deze ontuchtzaak voor een mediagerichte strategie. In plaats van het gerechtelijk vooronderzoek rustig en in de luwte uit te voeren, is een persconferentie gehouden. De gemeente Den Bosch en omliggende gemeenten houden informatiebijeenkomsten voor bezorgde ouders. Hoewel op de bijeenkomsten de ouders wordt voorgehouden de kinderen niet te beïnvloeden en geen suggestieve vragen te stellen, is het gevaar groot dat dit toch gebeurt.

In beruchte zedenschandalen zoals de Amerikaanse McMartin peuterspeelzaalzaak en de Nederlandse Oude Pekela-zaak in 1987, kregen kinderen herinneringen aan seksueel misbruik dat nooit had plaatsgevonden. Deze kinderen werden op een suggestieve manier door verhoorders ondervraagd. Door beïnvloeding van kinderen leek het erop dat een groot aantal kinderen in een kinderdagverblijf waren misbruikt. Net als de Bossche zaak werden deze zedenzaken bekend door de enorme media-aandacht. Opvallend aan deze zaken was echter ook dat de kinderen vooral herinneringen kregen nadat hun ouders bij informatiebijeenkomsten aanwezig waren geweest.

Want wat gebeurt er door zo'n massale openbaarmaking? De fantasie slaat op hol bij ouders en bij kinderen. Ouders gaan hun kinderen uit bezorgdheid toch vragen stellen, ook suggestieve vragen zoals: Kun je mij vertellen wat er gebeurd is tijdens het misbruik?

Juist omdat er nog zo weinig concreet bekend is, zijn mensen geneigd het ergste te denken [...] en kunnen herinneringen van kinderen vervormd worden.

Onderzoek laat zien dat kinderen vrij gemakkelijk herinneringen kunnen ontwikkelen aan gebeurtenissen die ze niet hebben meegemaakt. Deze herinneringen aan niet-meegemaakte gebeurtenissen worden pseudoherinneringen genoemd.

Recent onderzoek in ons forensisch psychologisch laboratorium toont bovendien aan dat pseudoherinneringen gemakkelijker ontstaan als het gaat om negatieve dan om neutrale gebeurtenissen.

[... ...]

Een betrouwbare verklaring verkrijg je door kinderen op een juiste manier te verhoren. De Nederlandse politie werkt daarom met een richtlijn voor het studioverhoor van kinderen en met speciaal daartoe opgeleide interviewers.

Het verhoor begint echter niet pas op het moment dat het kind de verhoorstudio binnenkomt. Buiten het verhoor kan het kind op zon manier beïnvloed zijn dat ondanks een goede verhoortechniek geen betrouwbare verklaring meer verkregen wordt.

De politie Den Bosch heeft een groot risico genomen door voor deze massale openbaarmaking te kiezen voorafgaand aan het mogelijk horen van de kinderen. Wij kunnen alleen maar hopen dat het deze keer geen Oude Pekela wordt.

Info: