Citaten uit

'Gelovige moet zich aan wet houden'

Wilfred van de Poll - Interview - Trouw 30 november 2010

In zijn nieuwe boek ’Het monotheïstisch dilemma’ analyseert Paul Cliteur de theologische wortels van religieus terrorisme. Dat kan volgens hem ontstaan als gelovigen gehoorzaamheid aan de wil van God belangrijker vinden dan het gehoorzamen aan de wetten van hun land. En niet alleen de islam is gewelddadig, ook het christendom en jodendom roepen volgens Cliteur op tot geweld.

[...]

De titel verwijst naar het voornaamste probleem dat, in Cliteurs visie, het monotheïsme aankleeft: joden, christenen en moslims leven volgens hem in een spagaat. Met het ene been staan ze in het land waarin ze zijn geboren, maar met het andere been staan ze in Gods werkelijkheid, die nationale grenzen overstijgt.

Als burger van hun land hebben gelovigen de nationale wetten na te volgen; maar als gelovige hebben zij de wil van God te gehoorzamen. En als Gods wil botst met de locale wet, wat doet de gelovige dan?

Cliteur knikt, peinzend. „En toch was de eerste reactie op die moord: dit is géén religieus terrorisme. Dat bevreemdt me. Net als andere terroristen maakte Mohammed B. er geen geheim van dat hij door zijn godsdienst tot terrorisme werd gedreven. Maar niemand neemt die verklaringen serieus.”

„De intellectuele elite van Nederland heeft een blinde vlek voor religie als gedragsbepalende factor. Cultuurrelativisme zet de toon: ieder heeft zijn eigen waarheid. Die houding blijkt heel hardnekkig te zijn. [...]"

[...]

Om aan te tonen dat in monotheïstische religies wel degelijk aanknopingspunten liggen voor geweld, bespreekt Cliteur in zijn boek drie verhalen uit het Oude Testament:

In deze drie verhalen ligt de norm voor menselijk handelen geheel bij de wil van God; Cliteur heeft het over ’morele heteronomie’.

[...]

„Neem de hele apocalyptische teneur van het Nieuwe Testament, en de bestraffing van de ongelovigen die daarbij hoort. Apocalyptiek is een vast onderdeel van de terroristische mindset.”

„Ik zie het verschil niet zo. In de Koran komen, net als in het Nieuwe Testament, passages voor die uitnodigen tot een vredige levensstijl.”

[...]

"[...] het probleem met Genesis 22 is dat geen enkele gelovige eromheen kan: voor zowel joden, christenen als moslims is het een kernverhaal. En er is volgens mij geen positieve interpretatie mogelijk van deze tekst. De heteronomie van de moraal wordt er heel massief neergezet, onontkoombaar. Hedendaagse terroristen handelen volgens dezelfde logica. ’Ik kàn niet anders’, zeggen ze. Dat was ook de situatie van Abraham: het goddelijk bevel heft de autonome ethiek op.”

[...]

„Een belangrijk element van het hedendaagse terrorisme is natuurlijk ook globalisering. In de tijd van de profeet Elia waren er nog geen communicatiemogelijkheden. Elia had slechts met dat troepje Baälpriesters te stellen, daar in dat Dal van Kison. Groter was zijn blikveld niet. Maar hoe zit dat met de hedendaagse terrorist? Die heeft contact met de hele wereld, zijn doelwit is wijder. Het Dal van Kison is nu overal.”

[...]

„Ik vind dat we stelling moeten nemen: de grondwet, daar heb je je aan te houden, ook als gelovige. Ik bepleit een Europese, seculiere islam – een islam die het primaat bij de natiestaat legt, en niet bij de wil van Allah. Zoals er ook een seculier christendom is.”