Citaten uit
Respect, discipline en doorzettingsvermogen
Zo kan het ook:
Sammy Monsels atletiekclub vormt de achterstandsjeugd van de Bijlmer
Guus van Holland, NRC 5 februari 2005
Zes jaar geleden begon de 18-voudige Nederlandse sprintkampioen Sammy Monsels
met zeven kinderen uit de Bijlmer te sporten. 'Zo leren de kinderen dat je iets
moet doen om iets te bereiken.' Inmiddels doet 'Continental Sport' ook aan
huiswerkbegeleiding en vrijwilligerswerk.
'Ik was een rare jongen', zegt een clublid. 'Nu wil ik kampioen worden, ik
wil in de krant, ik wil laten zien dat ik besta.'
[...] Het is een sombere avond in de Bijlmer. [...]
Slechts een groepje jongens en meisjes is naar buiten gekomen. Gehuld in
waterwerende trainingskleding wandelen ze kwetterend naar het atletiekbaantje
aan de voet van de Kleiburg en het Kraaiennest. Daar zetten ze het op een lopen,
niets en niemand die hen kan tegenhouden.
Een kleine zwarte jongen met een muts tot over zijn oren trekt een brede
grijns.
,,Lopen is altijd leuk. Anders stond ik hier niet.''
Met een verlegen glimlach volgt hij zijn maatjes die sprintjes trekken. Dan
loopt hij weg voor een langzaam trainingsrondje, door de striemende regen. Een
blank meisje snelt voorbij in de stijl van een gazelle. Het geluid van haar
stappen draagt onmiskenbaar het ritme van een talent.
Uit de duisternis doemt een man op in dikke regenkleding. Hij draagt een muts
én een pet.
,,Wat is dat?'', blaft de zwarte man. ,,Nu al uitrusten? Zo komen we er
niet! Kom op, nog één rondje tempo en dan naar binnen, gaan we nog wat
oefeningen doen. Kom op, zeg. En jij ook, kleine. Waar was jij zaterdag
trouwens?''
De man lacht verontschuldigend.
,,Ik baal, jongen. Van dit weer. Maar ze moeten, dat weten ze. Jammer dat
niet iedereen is gekomen. Komend weekeinde zijn de wedstrijden, dan moeten ze
trainen.''
Hij heet Sammy Monsels.
Nog één keer laat hij een bevel over het kunststoffen atletiekbaantje
schallen en nodigt ze vervolgens vaderlijk uit naar binnen te gaan. Hij is 'de
meester' van deze voornamelijk allochtone jongens en meisjes, en van nog veel
meer jongens en meisjes in de Bijlmer en inmiddels ook van autochtone erbuiten.
Jongens en meisjes die zonder de meester kansarm of zelfs voor galg en rad waren
opgegroeid.
Zes jaar geleden bedacht de 51-jarige ex-atleet en voormalig
legersportinstructeur uit Suriname samen met ex-politieagent Harold Wolf het
plan jongeren in de Bijlmer te redden van de ondergang. Vang kinderen op, laat
ze sporten, was hun idee, geef ze plezier, leer ze discipline en
doorzettingsvermogen. 'Doe mee - 't is okee', noemde de voormalige
sprintkampioen in het begin zijn preventieproject.
Het plan kwam voort uit bezorgdheid van de ouders in de K-buurt. Het dreigde
mis te gaan met hun kinderen. En het stadsdeel leek de problematiek niet aan te
kunnen. Onder metrostations heerste ellende, in de boxen van de flats, in de
spelonken van de galerijen groeide de misdaad. Drugs, prostitutie,
criminaliteit, schoolverzuim, verveling, uitzichtloosheid.
[...] Monsels stelde
voor de kinderen sport te bieden.
Sport? Ja,
Monsels wist er meer van. Hij was zelf sportman geweest, sprintkampioen in
Suriname en in Nederland. Zijn plan werd met enige aarzeling aangenomen. Een
paar dagen later gaf hij zijn eerste sportles in de K-buurt, zeven kinderen
waren van de partij.
Intussen is zijn project uitgegroeid tot de trots van de Bijlmer. Zo'n
honderd jongens en meisjes tussen zes en zeventien jaar zijn betrokken bij de
Sport Vereniging Continental Sport. Maar ook ouders, ooms en tantes,
vrijwilligers, huiswerkbegeleiders, sponsors en donateurs doen mee met Sammy
& co, evenals coaches, stagiairs van sportopleidingen als CIOS,
sociaal-pedagogische instituten, en de Johan Cruijff Academie (de opleiding
marketing en communicatie voor aankomende topsporters).
Het project werd beloond met prijzen voor initiatieven op het terrein van
maatschappelijk welzijn en sociale cohesie. Uit handen van prinses Máxima kreeg
Sammy Monsels in mei vorig jaar op paleis Noordeinde in Den Haag het Appeltje
van Oranje uitgereikt, een beeld ontworpen en gemaakt door koningin Beatrix,
alsmede een geldprijs van 15.000 euro. Eerder ontving hij al de Edgar
Donckerprijs, wegens zijn inzet voor allochtonen in de Nederlandse maatschappij,
waaraan 35.000 euro is verbonden.
Het moet gezegd: het enthousiasme van Sammy Monsels werkt aanstekelijk. Een
foto met een stralende Máxima en een glimmende Sammy in het kleine honk van
Continental Sport op de onderste verdieping van Kleiburg spreekt
boekdelen.
[...]
,,Was het de mooiste dag van je leven, of niet'', vraagt Sammy de 14-jarige
Janice. ,,Ja, meester.''
,,Ze is een tijdje niet geweest, weet je. Zeg eens waarom niet'', vraagt
Monsels met een stralende lach. ,,Ze vond de trainer niet leuk meer. Maar nu
is ze er weer. Want ze wil er toch bij zijn, ondanks de trainer (ondanks
meester Sammy, red). Ze willen hardlopen en plezier maken, dat is beter dan je
thuis vervelen en televisie kijken. Misschien wordt ze wel een kampioen.''
Janice kwam hier op schoenen met plateauzolen en wilde toch hardlopen,
vertelt Monsels.
,,Wat moet je dan? Loopschoenen geven. Maar waarvan? Geld, sponsors, uit de
spaarpot? Ja, zo gaat dat. Ze heeft nu schoenen om op te lopen, ik weet niet
wie het betaald heeft, maar ze is hier weer en ze lacht. Kom op, lach!''
En dan is er Edwin, uit Ghana, 16 jaar, boomlang voor zijn leeftijd.
Edwin was op de olympische dag van school de beste. Toen heeft zijn meester
hem anderhalf jaar geleden naar Sammy gestuurd.
,,Ik was een rare jongen, ik leerde hier beheersing en discipline. Nu wil
ik kampioen worden, ik wil in de krant, ik wil laten zien dat ik besta.''
Tegenover hem zit Gilven, 15 jaar, zijn pet schots en scheef op de zwarte
krullen, uit Suriname.
,,Mijn persoonlijk record? Dikke film, gek, cool, niks, ik wil niet in de
krant, ben jij gek? Wil jij weten, echt? Persoonlijk record 100 meter: 12.37;
200 meter: 24,80.''
[...]
,,Het is hier goed, jongen. Ik zat eerst op voetbal. Maar daar leerde ik
niks. Dikke film, man. De meester is oké.''
[...]
Wonderlijke jongens en meisjes dwalen door de catacomben van Kleiburg.
Aan een van de computers zit Joey 'Sample', een lange, zwarte jongen van een
jaar of vijftien [...]
,,Hij is hier op een dag binnen komen lopen. Hij zwierf op straat, weet ik
wat hij deed. En hij begon te tekenen, hier, moet je kijken. Sample noemen ze
hem, omdat hij ook muziek kan samplen. Muziek maken en tekenen, zomaar, een
genie.''
Terwijl Joey aan de computer zijn kunsten vertoont, zit in een hoek een
kleine, zwarte jongen. Het is de jongen van buiten op de atletiekbaan, nog
steeds met de muts ver over zijn oren getrokken. Zijn gezicht staat in een
vriendelijke grijns. Het is duidelijk: hij vermaakt zich.
Hij blijkt Akwasi Frimpong, een 17-jarige jongen uit Ghana, nog zonder
verblijfsvergunning, maar het grootste talent van de club. Hij is Nederlands
jeugdkampioen op de sprint, volgde het vmbo aan het Augustinuscollege in de
Bijlmer, was daar actief in de redactie van de schoolkrant, de sportcommissie en
de leerlingenraad. Sinds kort is hij student aan de Johan Cruijff Academie. 's
Nachts ligt hij te piekeren dat ze hem terug willen sturen naar Ghana, dan zou
hij alles verliezen waarvoor hij hier zo hard heeft gewerkt. Hij heeft het
Wilhelmus horen klinken toen hij hier kampioen werd, hij heeft het proberen mee
te zingen.
Akwasi is door Sammy bevorderd tot de teamleider van de pre-olympische
jeugdselectie van Continental Sport, want eens zal de Bijlmer worden
vertegenwoordigd op de Olympische Spelen in Peking 2008?
[...]
Monsels heeft wel eens om subsidie gevraagd,
toen hij zes jaar geleden met zijn project begon. Maar al gauw bleek dat hij
aan voorwaarden moest voldoen die hem niet zinden. Hij zou dan zijn activiteiten
moeten verplaatsen naar de Bijlmer-sporthal, ver van Kraaiennest, Kleiburg en de
andere flatgebouwen en de wijken waar de kinderen woonden.
,,[...] Ik wilde hier aan sport doen, tussen de flats,
tussen de mensen, vlakbij waar hun ouders woonden. Dan maar geen subsidie, dan
moeten we het zelf maar doen, geld sparen en inzamelen. Ik heb me in het begin
wezenloos betaald aan dit project. Maar het moest.''
Toen Monsels zijn eerste sportdag begon er was nog geen atletiekbaan meldden
zich zeven kinderen, de volgende dag was het aantal verdubbeld. Binnen een paar
weken waren er bijna zeventig kinderen, met twee leiders. Hij liet ze hardlopen,
over wandelpaden, op grasveldjes en fietspaden.
[...]
Het werd precies zoals Monsels het zich had voorgesteld.
[...]
Monsels dacht verder en hij herinnerde zich hoe sport hem in zijn jeugd had
gevormd. Sport geeft niet alleen plezier en afleiding, het is ook leerzaam, je
kunt er zelfs de beste in worden, als je maar oefent, doorzet en ernaar leeft.
De kinderen die bij hem kwamen, vertelde hij over zichzelf en zijn eigen
leerproces. Hoe hij kampioen was geworden, en daarvoor had getraind.
,,De
Bijlmer telt het hoogste percentage spijbelaars. Sommige ouders komen niet eens
naar de tienminutengesprekjes op school, ze spreken de taal niet, ze zijn
anders, wat hun kinderen doen weten ze nauwelijks. Als de kinderen bij mij
kwamen sporten, vertelde ik van alles, over sport en school. Dat vertelden ze
door, ook aan hun ouders. In het begin van ons project telden de lagere scholen
hier 33 procent zittenblijvers. Nu is het percentage bijna nul.''
Respect, discipline en doorzettingsvermogen.
De 16-jarige Edwin uit Ghana somt
vlot de drie pijlers op, als een mantra.
,,Alles wat ik hier leer kan ik ook op
school gebruiken.''
Sammy vult hem aan:
,,Ik zeg tegen de kinderen: waarom gaat
het op de sportclub wel goed en niet op school? Geen respect, geen discipline,
geen doorzettingsvermogen. Je moet er wat voor doen, wil je wat bereiken, tijd
erin steken, zo moet dat ook op school. Deze kinderen, in zo'n achterstandswijk,
hebben een drive, ze willen presteren, wat laten zien, ze willen hier weg, sport
is daar een goede manier voor, overal. Edwin kan zondag kampioen worden in
Groningen, maar hij is ook goed op school geworden - doorzetten en discipline
tonen, streng voor jezelf zijn. En zo bedoel ik het ook met andere kinderen. We
hebben dankzij onze club veel contact met de scholen opgebouwd. Dat werkt in het
voordeel van de kinderen. Betrokkenheid werkt stimulerend.''
Zo ontstonden ook huiswerkprojecten in samenwerking met scholen in de Bijlmer.
Er kwamen studiecoaches: vaders, vrijwilligers en vier onderwijzers. Leerlingen
van de Johan Cruijff Academie werden ingezet voor de begeleiding en coaching van
vrijwilligers. Ouders van kinderen worden nu begeleid, men leidt elkaar op. Zo
blijft iedereen betrokken.
[...] De organisatie is groot met zijn vele vrijwilligers. De
vereniging bloeit, honderd kinderen zijn nu lid, ruim tweehonderd staan op de
wachtlijst.
Maar dat geld? Gelukkig werden prijzen behaald, zoals het Appeltje van Oranje en
de Edgar Donckerprijs, met een bijbehorende som geld. Maar verder: toch
contributie invoeren uiteindelijk (210 euro per jaar ouders die niet kunnen
betalen zijn verplicht minimaal vijf keer per jaar vrijwilligerswerk te doen) en
verder sparen, donateurs werven, sponsors zoeken, campagnes opzetten en hopen op
bijdragen van kennissen, vrienden, ouders, ooms, soms ook in natura uitgekeerd.
[...]
Het honk onder de flat Kleiburg (300 euro huur per maand) wordt allengs te
klein. Continental Sport is op zoek naar een echt, groter clubhuis, met een
fitnessruimte. Kopen, wel in de wijk natuurlijk. Deze week kreeg Monsels van het
stadsdeel Zuid-Oost hiervoor 300.000 euro toegezegd.
Onder de kinderen blijken zich grote talenten te bevinden.
Ze moeten de wereld
in, Monsels wil kampioenen van zijn talenten maken. Ze moeten harder worden, op
hun donder krijgen, want daar leren ze van.
[...]
Vier jaar geleden kreeg de club een echte atletiekbaan voor de deur. Met dank
aan het vernieuwingsproject van de K-buurt. Er werden wat ideeën gevraagd aan
de mensen in de wijk.
,,[...] Nou, die baan is er gekomen
met Europese steun, tussen de flats, tussen Kraaiennest, Kleiburg en Ganzenhoef.
Een tweehonderdmeterbaan met een sprintbaan. We noemen de baan nog steeds de
trimbaan. En ik ben nog steeds de trimmer.''
Bij slecht weer willen Monsels en zijn jongens en meisjes wel eens uitwijken
naar de bovenste verdieping van de parkeergarage van Kempering. Zoals vroeger,
toen de 'trimbaan' er nog niet was. Er is daar alle ruimte. Door de ingeslagen
ruiten, gestolen radio's en verdwenen autobanden waren de bezoekers uit de
parkeergarage verjaagd. Het stinkt er naar uitlaatgassen, pis en uitwerpselen.
Maar er kan overdekt getraind worden. Sprinten op de opritten. Met bouwmateriaal
en stenen als vervangende middelen om te oefenen op werponderdelen, en in
stukken gezaagde pvc-pijpen als estafettestokjes. Nu de 'trimbaan' er is, trekt
Monsels mondjesmaat naar de garage. ,,Veel op beton lopen is slecht voor de
spieren.''
De club bestaat al lang niet meer uit louter allochtone kinderen.
Jongens en
meisjes van buiten de Bijlmer melden zich met regelmaat bij de ambitieuze
atletiekvereniging die zich in 1999 aansloot bij de Nederlandse atletiekunie.
Want ja, het enthousiasme van projectcoördinator Sammy Monsels en de zijnen
werkt aanstekelijk. Maar er zit meer achter. Monsels, sinds kort beroepshalve
werkzaam bij een reïntegratiebureau, zegt:
,,Het mag niet alleen ons zwarte
ding zijn. Vanaf het begin wilden we dat de allochtonen de autochtonen leerden
kennen. Dus kennis maken en onder de andere kinderen leden werven. Integreren.
Samen doen, samen leren.''
Continental Sport werft ook talent, op de scholen en bij wedstrijden op de 'trimbaan'
voor de scholen, de zogenoemde Countdown Games. Nog een paar jaar en de Bijlmer
kan een atletiekploeg naar de Olympische Spelen sturen. Peking 2008, let maar
op. Akwasi, Melvin, Gilven, Janice, Marjorie, Reggae.
,,De jongens en meisjes
van de Bijlmer komen eraan. De Bijlmer heeft iets om trots op te zijn.''
Dit weekeinde doen 34 jongens en meisjes mee aan de Open Noord-Nederlandse
kampioenschappen in Groningen. De reis is door de kinderen en vrijwilligers zelf
georganiseerd, onderkomen en vervoer zijn zelf geregeld. Nu nog de prestaties.
[...]
