Rumoer in De Rode Hoed

Hoe nu verder? (2)

Tegenwicht Weblog # 6 - 24 februari 2005

Op donderdagavond 24 februari werd het boek Hoe nu verder? gepresenteerd op een discussieavond in De Rode Hoed te Amsterdam. 
Op het boek zelf, pas toen vrijgegeven, komen wij nog terug.

De zaal, een oude schuilkerk, was opgesteld als een vierkant. In de binnenste ring zaten de auteurs van het boek, daaromheen het publiek. Er was een gespreksleider in het midden, René Gul, terwijl Herman Vuijsje vanaf de preekstoel als inhoudelijk voorzitter nu en dan wat wijsheid van boven liet komen. 

Uiteraard waren er oproepen tot dialoog, maar de avond zelf was daar geen fraai voorbeeld van. Uiteraard werden er wijze dingen gezegd, maar het publiek was weinig gedisciplineerd, onrustig en niet erg dialogisch. Sprekers werden voortdurend onderbroken, deels via de opgestelde microfoons dus nog verstaanbaar, deels gewoon vanuit het publiek dus vaak voor de meeste aanwezigen onverstaanbaar. 

Wat er dan gezegd werd vanuit het publiek sloot vaak niet aan op wat de spreker gezegd had. Men werd geacht deze vragen te stellen, dialogisch te zijn, maar er kwamen meer betogen dan vragen. Felle betogen, merendeels monologen. Het eigen gelijk moest gehoord worden, kennelijk. Er vond ook een felle botsing plaats tussen kennelijk uiterst links en uiterst rechts. Een mevrouw wilde een gedicht voordragen, maar werd hier bijna door boe-geroep van weerhouden: er was geen rust, geen ruimte. Ook de nuchterheid, welkom geheten in ons vorige stuk, was afwezig. Emotie overheerste. 

Hinderlijk waren de mensen, kennelijk een hele rij of groep, die steeds als iemand iets zei als "... moslims, christenen en joden ..." riepen: "En atheïsten!" Of: "En de atheïsten dan?" Dit alleen als de spreker onderbrekende uitroep, niet als inhoudelijk beargumenteerde bijdrage. Steeds was er rumoer en gemompel als er iets 'gelovigs' werd gezegd. Men had dezelfde spreektijd beter kunnen gebruiken voor een goed betoog. Daar was wel reden toe, maar men hield het bij uitroepen. 

Het onderwerp was - of had moeten zijn - Hoe nu verder? Bedoeld is: wij hier in Nederland, na de moord op Van Gogh en de verwarring die daarna plaats vond. Het onderwerp was voornamelijk toch weer: de islam. 

Hier is kritiek op mogelijk. Gaat het nu om de islam of eerder over hoe wij daarmee omgaan? En hoe wij met de moslims en hun culturen omgaan, ofwel over de Nederlanders zelf? Kritiek op de islam, prima, mits met argumenten, maar wees dan ook kritisch over de eigen samenleving (media, politiek, regering), en kijk ook naar andere religies en naar de culturen. 

Er was, althans vanuit het publiek, weinig kritische argumentatie. Er was boosheid en ontevredenheid, ongeduld, gebrek aan discipline en respect, allerlei 'eigen gelijk' hing in de lucht; veel verlangen tot spreken, weinig rust om ook te luisteren. 

Niemand hield zich aan de oproep van Wouter Bos om het niet over het verleden te hebben. Het verleden was rijkelijk aanwezig, meer dan het heden de toekomst ofwel de vraag Hoe nu verder? Zo niet, zou je na deze avond zeggen. De ontevredenheid - uiteraard: over de ander - was voelbaar. 

De twee slotsprekers kregen expliciet de ruimte en mochten niet onderbroken worden. Dit maakte iets goed. 

Zijn 'klas' van die avond moge dit ter harte nemen.

Geen van de geraadpleegde kranten  bracht een verslag van de avond.
Daarom heet Tegenwicht dit maar gemaakt.
Het niet voorgedragen gedicht is daar alsnog bij opgenomen.