Kamer wil geen debat scheppingstheorie

(Trouw 23 mei 2005 voorpagina)

Weblog Tegenwicht # 21 - 24 mei 2005

Van der Hoeven (minister van onderwijs) wil dit debat in de Kamer niet aangaan, de lezers van Trouw daarentegen wel. Op de website van Trouw is een lange lijst aan reacties te vinden over dit onderwerp.

Evolutie versus Schepping, iets wat menigeen fascineert.

Aanhangers van de evolutieleer staan lijnrecht tegenover de zogenaamde creationisten. Gelukkig hebben ze in Amerika een oplossing gevonden, een middenweg: ID, Intelligent Design. Evolutie is niet toevallig, maar door leiding van de Schepper. ID omzeilt de onvolkomenheden van de evolutietheorie en het biedt een verklaring voor de complexiteit van het leven. Deze kan in menig oog immers niet worden toegeschreven aan natuurlijke selectie en toeval. Een mooie oplossing, toch? Geloof en wetenschap hand in hand…

Zo nieuw is ID overigens niet. Vroeger beweerde men ook al via de schakel van oorzaak en gevolg bij God uit te komen. Men noemt dit het causale verband tussen God en materie. Op deze manier redeneren heeft altijd tot gevolg gehad dat God een sluitstuk werd voor datgene wat we niet begrepen. De Amerikanen lijken dit nog steeds te willen doen. De complexiteit van het leven kan toch niet door toeval en natuurlijke selectie zijn ontstaan? Daar moet de scheppende hand van God achter zitten - zo wordt er geredeneerd.

Maar wat als de natuurwetenschappers nieuwe ontdekkingen doen? Ontdekkingen die (delen) van dit vraagstuk wel rationeel aanvaardbaar maken? Het gevolg zal zijn dat God nog verder wordt weggedrukt. Zijn terrein wordt nog kleiner… Een natuurwetenschapper is op zoek naar oorzaken en kan m.i. nooit op God uitkomen. We moeten ophouden met de gaten op de natuurwetenschappelijke landkaart op te vullen met God. God is geen 'Lückenbüszer', zoals de theoloog Bonhoeffer ooit zei.

Kunnen we dan iets met God en Schepping?

Jawel, maar dan moeten we eerst vanuit een ander perspectief naar de waarheid kijken. De waarheid kun je vanuit verschillende kanten bekijken. Namelijk

Dit laatste biedt perspectief en dit zal ik nader toelichten.

Vanuit de invalshoek religiositeit gaan we op zoek naar de zin van al wat bestaat. Zingeving heeft te maken met het grootste geheel dat we kennen. Dit noemen we God. In de Bijbel staat:

"Want in Hem leven wij, bewegen wij ons en zijn [= bestaan] wij,"
(Hd. 17: 28a).

Hiermee bedoelt de schrijver dat God de ruimte is waarin wij leven, bewegen en bestaan. Met andere woorden: God is de grond en zin van ons bestaan.

Wat heeft dat met Schepping versus Evolutie te maken? De evolutie zoekt naar de oorzaak van het leven. Het klassieke scheppingsverhaal probeert zingeving aan het leven te geven. Twee verschillende invalshoeken die we niet moeten verwarren. Even een plastische vergelijking ter verduidelijking: Als ik de oorzaak van mijn eigen bestaan wil weten, moet ik bij mijn ouders zijn. God is de grond van mijn bestaan. Twee verschillende invalshoeken die de waarheid belichten, zonder dat ze in strijd met elkaar zijn.

God is niet slechts een schakeltje in het grote evolutieproces. Hij heeft geen oerknal teweeggebracht. God is de grond van al wat is.
Het heeft dus geen zin hierover een Kamerdebat te houden.
Desalniettemin is het wel goed om ons erover te blijven bezinnen.