Citaten uit

De God van de heersers predikt onrecht

Gesprek met de Egyptische schrijfster Saadawi

Carolien Roelants, NRC Handelsblad 12 maart 2007

De Egyptische religieuze autoriteiten willen de schrijfster Nawal al-Saadawi vervolgen wegens geloofsafval. Daarom gaat ze naar Amerika. "Ik laat mijn hoofd niet afhakken."

Twee jaar geleden, bij de vorige ontmoeting, was de radicale schrijfster, feministe en arts Nawal al-Saadawi Egyptisch presidentskandidaat. Onder zware druk van de Verenigde Staten en Europa had president Hosni Mubarak de verkiezingen - formeel - opengesteld voor uitdagers en Saadawi had zich aangemeld. Niet dat ze ook maar enige kans had. Maar om de taboes te doorbreken, zei ze toen in haar appartement in Kairo. Om te laten zien dat er een Egyptische vrouw was die Mubarak uitdaagde.

Nu is Saadawi (75, klein, fel, wild wit haar) in Brussel, op doorreis naar de Verenigde Staten, buiten bereik van de religieuze autoriteiten in Kairo die haar op de dodelijke aanklacht van geloofsafval willen berechten.

"Ik voelde dat ik mijn nieuwe roman niet kon afmaken onder een dergelijke dreiging. Dat ik word vermoord. Dat mijn ogen worden uitgestoken en mijn lippen en mijn armen worden afgehakt."

Haar niet te stuiten drang om politieke, religieuze, seksuele taboes te doorbreken heeft Saadawi al vele malen in conflict gebracht met de Egyptische autoriteiten en met religieuze militanten.

[...]

Haar toneelstuk God neemt ontslag op de topconferentie, dat ze in 1996 aan Duke University schreef, is de oorzaak van haar nieuwe problemen. Het stuk werd eind vorig jaar in het Arabisch vertaald en in januari, voor de Boekenbeurs van Kairo, door een Egyptische uitgever gepubliceerd. Het werd direct door de politie geconfisqueerd en vernietigd.

[...]

"Mijn God, de God in mijn stuk, is symbool van gerechtigheid," zegt Saadawi. "Mijn ongeletterde grootmoeder en mijn vader die aan de Al-Azhar is afgestudeerd, die een islamitische geleerde was, hebben me geleerd dat God gerechtigheid, vrijheid, liefde, vrede is [...]." 

De God die in haar toneelstuk zijn ontslag neemt is de God van de tekst van de heilige boeken van de drie grote monotheïstische godsdiensten, de koran, de bijbel en de tora - de boeken uit de drukpers. De profeten en andere historische personages ondervragen hem tijdens de topconferentie en wijzen hem op de vele tegenstrijdigheden in de heilige boeken: de ondergeschikte positie van vrouwen, oorlog, invasie van andermans land, racisme, dat mensen anderen doden omdat ze in een andere God geloven. Een heleboel onrecht.

[...]

"Ik laat me natuurlijk niet berechten door religieuze mensen. Nooit. Want ze zullen mijn hoofd afhakken. Ik zal nooit mijn leven in handen geven van Al-Azhar."

[...]

"Ik ben eraan gewend te worden bedreigd," zegt ze. "Wanneer je aan iets bent gewend, ben je niet moe. Soms heb ik er wel genoeg van. Maar schrijven geeft me veel plezier. En met dat plezier ga ik door, weet je, door en door en door. Het plezier van creativiteit geeft me veel hoop. En hoop is macht. En daarom ben ik sterk. Want ik ben heel optimistisch."