Citaten uit

Chatsessies en weblogs ondermijnen onvrije regimes

Thalia Verkade, NRC Handelsblad 27 september 2007

Het nieuws uit Birma bereikt d e buitenwereld via chatprogrammas en blogs. Ook dissidenten elders communiceren steeds meer via internet. De staat krijgt er moeilijk grip op. 

Wie zich over de laatste stand van zaken in Birma wil informeren, heeft weinig aan de officiële media, maar des te meer aan de weblogs van ballingen op internet. 

[...] 

Digitale, grensoverschrijdende technologie ondermijnt in meer landen het regime, niet alleen in Birma, maar ook in bijvoorbeeld China, Iran en Wit-Rusland. 

[...] 

Het is voor het eerst dat internet een zo grote rol speelt bij een opstand tegen een dictatoriaal regime, zegt Catrina Pickering, Azië-specialist van de Britse mensenrechtenorganisatie Article 19. In 1988 was er één telexlijn, in een hotel in Rangoon. Ooggetuigenverslagen moesten toen van persoon tot persoon worden doorgegeven. De weinige beelden die beschikbaar waren, kwamen van professionele journalisten. Nu kan iedereen met toegang tot internet informatie naar de buitenwereld sturen. 

[...] 

De generaals zijn zich ervan bewust dat de internationale gemeenschap over hun schouders meekijkt. Het heeft ongetwijfeld invloed op de manier waarop ze met de demonstranten omgaan. 

Birma staat op de lijst van persvrijheid in 168 landen in de wereld op de 164ste plaats. Volgens de journalistenorganisatie Reporters Sans Frontières (RSF), die op haar site een handboek voor bloggers en cyberdissidenten aanbiedt, is het land een van de dertien black holes van het internet. Van de 47 miljoen Birmezen hadden er in 2005 25.000 een officieel e-mailadres. Er zijn twee internetproviders, die beide door de staat worden gecontroleerd. 

Dat de fotos, videos en ooggetuigenverslagen desondanks binnensijpelen op de talloze weblogs, komt volgens RSF doordat de repressie in Birma alles behalve waterdicht is, en bloggers het regime telkens een stapje voor zijn. 

Vooral in Azië, zelfs in landen als China en Vietnam waar het internet veel strenger wordt gecontroleerd dan in Birma, zien we dat er telkens weer mensen zijn die nieuwe manieren vinden om blokkades te doorbreken, zegt Jean-François Julliard van de internetafdeling van RSF. 

Article 19 en RSF gebruiken zelf steeds vaker chatprogrammas om contact te houden met dissidenten in landen als bijvoorbeeld Wit-Rusland, Tadzjikistan en Oezbekistan. Correspondenten van deze krant in Iran en China doen dat ook: niet alleen is een programma als Skype gratis of zeer goedkoop, de informatie wordt bovendien versleuteld en is daarom minder makkelijk te onderscheppen of af te luisteren. Dat in de Chinese Skype onder druk van Peking een zwarte lijst is ingebouwd waardoor het geen berichten aflevert waar woorden als Dalai Lama en Falun Gong in staan, doet daar weinig aan af. 

Chatprogrammas zijn live en snel, daarom is er moeilijk greep op te krijgen. Je kan je telkens met een nieuwe gebruikersnaam aanmelden. Met e-mail is dat minder eenvoudig, zegt Julliard. 

Verder zijn er allerlei manieren om de censuur te omzeilen, op eenvoudige manier (waar de website google.com wordt geblokkeerd wil de mirror elgoog.com het soms wel gewoon doen), of met ingewikkelder middelen, zoals anonimiserende software (Tor) of zogeheten proxy-servers. 

[...] 

Bij Article 19 en RSF komen ondertussen berichten binnen dat een aantal internetcafés in Birmas commerciële hoofdstad Rangoon gesloten is of dat de internetverbinding door het regime zodanig wordt vertraagd, dat deze niet meer bruikbaar is. 

Kan de junta in Birma het internet helemaal afsluiten van de bevolking - een situatie zoals die bijvoorbeeld in Noord-Korea bestaat? Theoretisch kan het, zegt Pickering. Maar als we opeens niets meer horen uit Birma, zou dat juist tot grote ophef leiden in de internationale gemeenschap. 

Met medewerking van Elske Schouten