Citaten uit

Fatma verkent de digitale wereld – dankzij Erdogan

De strenggelovige AK-partij is vooruitstrevender dan de seculieren in Turkije hardop verkondigen

Bernard Bouwman, NRC Handelsblad 12 mei 2007

De AK-partij wil van Turkije een fundamentalistische staat maken, met weinig rechten en kansen voor vrouwen. Zeggen de streng-seculieren in het land. Maar vrouwen als Fatma weten wel beter.

Voor seculiere Turkse feministes is Fatma het prototype van een zuster die bevrijd moet worden uit de ketenen van geloof en traditie. Fatma is flink ingepakt – je ziet alleen haar gezicht – ze zorgt thuis voor haar kinderen en ze is duidelijk niet gewend om met vreemden te praten: haar hand trilt bij elk woord dat zij uitbrengt.

Maar luister naar wat ze zegt, en je ontdekt dat de waarheid niet zo eenduidig is. Fatma volgt een computercursus in de wijk Mecidiyeköy in Istanbul.

[...]

Wie hielp Fatma de eerste stappen te zetten in de digitale wereld? Het antwoord is verrassend: het was de AK-partij van premier Erdogan.

[...]

Zij volgt een gratis computercursus bij ISMEK, een organisatie die volwassenenonderwijs verzorgt. Erdogan zelf richtte ISMEK op toen hij nog burgemeester was van Istanbul in de jaren negentig.

[...]

De AK-partij mag haar wortels hebben in het moslimfundamentalisme, de afgelopen jaren heeft zij veel gedaan om de positie van vrouwen te verbeteren. Juist voor vrouwen als Fatma, veelal afkomstig uit conservatieve milieus in Anatolië, heeft de partij zich ingespannen.

ISMEK heeft 198 centra in Istanbul. Van 1996 tot nu heeft ISMEK gratis cursussen gegeven aan maar liefst 380.000 leerlingen. Van hen was 86 procent vrouw. Jaarlijks geeft de stad Istanbul (omgerekend) 30 miljoen euro subsidie. Naar schatting tien procent van de vrouwen vindt werk na een cursus bij ISMEK. Voor vrouwen als Fatma, die vaak direct vanuit het ouderlijk huis de huwelijksboot instappen en weinig van de wereld daarbuiten zagen, is een betaalde baan een enorme stap.

Een tweede voorbeeld van wat de AK-partij voor vrouwen heeft gedaan: gezondheidszorg. Goede zorg in Istanbul is duur en je moet ernaar zoeken. Mede daarom heeft de AK-partij een netwerk van (gratis) gezondheidscentra voor vrouwen opgezet. In 2005 begon men met vijf centra, nu zijn er al dertig. Volgens Bilal Tanritanir, plaatsvervangend hoofd van de afdeling medische diensten van de stad Istanbul, komen er gemiddeld per dag duizend vrouwen.

Maar de grootste triomf van de AK-partij ligt ongetwijfeld op het niveau van de wetgeving. Onder de regering van de AK-partij heeft Turkije immers een nieuw Wetboek van Strafrecht gekregen.
[...]
In het nieuwe Wetboek van Strafrecht is de positie van de vrouw verbeterd. Bijvoorbeeld op het punt van eerwraak.
[...]
In het nieuwe wetboek wordt eerwraak voor het eerst keihard aangepakt.

Ook Evre Kaynak van de organisatie Vrouwen voor de Rechten van Vrouwen – Nieuwe Wegen (WWHR) is over de nieuwe wet te spreken.
[...]
 „Verkrachting binnen het huwelijk is strafbaar geworden”, zegt Kaynak. „Net als seksuele intimidatie op de werkvloer.”

Voor een macholand zoals Turkije dat zijn dat gigantische stappen vooruit, die zeker voor armere vrouwen uit de provincie het leven positief beïnvloeden. Dat bevestigt het karakter van de AK-partij. Deze trekt niet alleen steun uit gelovige milieus maar zeker ook uit de lagere sociale klassen. Toen zij aan de macht kwam, heeft de partij daarom vooral ook aan de problemen van de vrouwen uit de lagere milieus aandacht gegeven.

[...]

Mede door de maatregelen van de AK-partij hebben honderdduizenden vrouwen een stap op weg naar een meer autonoom leven kunnen zetten.

In dat opzicht, zegt Kaynak, zou een strengseculiere regering onder de (oppositionele) CHP het waarschijnlijk niet veel beter hebben gedaan. „Politiek is nog steeds een mannenwereld in Turkije”, zegt zij.

[...]