147 - Zijn rechters echt zo soft?

Citaten uit

Zijn rechters echt zo soft? Of oordeelt het publiek te hard?

Vier vragen over 'softe rechters'

Folkert Jensma; NRC 27-06-2011

Het kabinet wil minimumstraffen invoeren en de mogelijkheid verruimen om criminele jongeren via het volwassenenrecht te veroordelen. Strenger straffen is populair. En Nederlandse rechters zijn veel te soft - een populaire opvatting, die ook politiek de wind in de zeilen heeft. Maar is dat ook zo? Vier vragen over de rechtspraak.

1. Hoe streng zijn onze rechters?

De rechter is tussen 2000 en 2009 in gelijksoortige zaken gemiddeld 10 procent zwaarder gaan straffen. Bij geweldsmisdrijven is de rechter 20 procent strenger geworden. Dit concludeert Frank van Tulder van de Raad voor de Rechtspraak. Het Nederlands Juristenblad publiceerde zijn onderzoek vorige week.

[...]

Ook bij elf lichtere, maar veel voorkomende delictsoorten is de gemiddelde totale straf toegenomen.
[...]
Bij vernielingen werd de rechter tussen 2000 en 2009 liefst 70 procent strenger. [...]

2. Hoe streng is Nederland ten opzichte van het buitenland?

Nederland kent volgens de bundel Criminaliteit en Rechtshandhaving 2009 een streng strafklimaat in vergelijking met andere West-Europese landen.

Zo blijkt de kans om in de cel te komen in Nederland relatief groot, in het bijzonder voor minderjarigen.

[... Deze kans] is 12 procent. Dat is hoger dan in omringende landen als België, Denemarken, Duitsland, Engeland en Frankrijk. [...]

[... ... ...]

3. Is de criminaliteit in Nederland toegenomen?

Nee. De criminaliteit daalt al tien jaar.

Vermogensmisdrijven (zoals diefstal) daalden met 40 procent, moord en doodslag met 20 procent. De daling van het aantal misdrijven tussen 2005-2009 was 7 procent. Het aantal strafzaken dat het Openbaar Ministerie (OM) ontving, daalde tussen 2006 en 2010 met ruim een-vijfde.

Kan het sein 'Nederland Veilig' nu worden gegeven?

Nee.

De daling van het aantal strafzaken zou ook kunnen duiden op een minder efficiënte politiemacht, op een lagere pakkans dus. [...]

Nog een kanttekening: het bestuursrecht neemt steeds vaker de plaats in van het strafrecht. Denk aan

	de opmars van de burgemeester met zijn gebiedsverboden en huisuitzettingen, en
	de belastinginspecteur met zijn parkeerheffingen.
	Ook de officier van justitie zit vaker op de stoel van de rechter: bij steeds meer delicten is de officier bevoegd strafzaken rechtstreeks met de burger af te doen. [...]

4. Waarom zijn rechters strenger gaan straffen?

Volgens Van Tulder luisteren rechters naar de publieke roep om strengere straffen. Dat blijkt ook uit het feit dat er slechts twee soorten delicten zijn waar de taakstraf niet vaker is opgelegd:

	verkrachtingen en
	misdrijven tegen het leven.

Precies de soorten delicten waarbij de toepassing van taakstraffen in 2007 publiekelijk aan de kaak werd gesteld.

De discussie, aldus Van Tulder, vindt ogenschijnlijk plaats zonder kennis over de feitelijke ontwikkeling in de straftoemeting van de rechter in vergelijkbare gevallen.

De vraag is overigens of strenger straffen helpt.

Volgens de Raad voor de Rechtspraak kost het de samenleving te veel [...] en kan criminaliteit beter worden bestreden door de pakkans te vergroten.