[Terug
naar het essay] [Terug
naar Bronnen - Algemeen]
Citaten uit
Olgun,
Ahment,
'In islamitisch Nederland ontbreekt elke intellectuele ontwikkeling';
Hoogleraar islam Mohammed Arkoun verwijt Nederland een te liberale opstelling
tegenover moslims;
NRC, 2001-okt-27
Het
betoog van Arkoun gaat over de teloorgang van de filosofie en de theologie in de
islam. De "neerwaartse spiraal" begon in de dertiende eeuw. Hij doelt
op het verdwijnen van het zelfstandig interpreteren van de koran en de
overleveringen van de profeet Mohammed, de bâb al-igtihâd. De religie
verloor zijn dynamiek. Koranverzen en woorden van de profeet werden voortaan
letterlijk opgevat en niet vertaald naar de veranderende omstandigheden. In de
vorige eeuw hebben enkele geleerden uit onder andere Egypte en Tunesië
geprobeerd die ontwikkeling te keren, waarna er op kleine schaal weer
filosofisch en intellectueel werd gesproken en geschreven over de islam. Maar
het dekolonisatieproces na de Tweede Wereldoorlog heeft deze ontwikkeling de kop
ingedrukt, zegt Arkoun, en discussie binnen de islamitische gemeenschap
definitief beëindigd. [...]
"De
politisering van de islam werd funest voor de islam als religie. Islam werd
gebruikt om de oorlog en de macht van lokale heersers te legitimeren."
[...]
"[...
D]eze islam is niet de religie islam. Ze hebben de islam misbruikt. Net als de
Talibaan."
"Voor
de Tweede Wereldoorlog waren er geen fundamentalisten, radicale moslims. [...]
Deze jonge mensen zijn opgegroeid met de politieke islam, de ideologie. Zij
kennen alleen de omstandigheden waarin de islam dogmatisch is gebruikt. De
religie kennen zij niet. [...] Zij groeien op in corrupte systemen. Dan komen de
gefrustreerde jongeren op voor hun rechten. Zij bevechten het systeem met zijn
eigen wapen, de politieke islam.
Zo ontstaat fundamentalisme. [...] Deze jongeren noemen zich radicale moslims,
zonder te weten wat de islam inhoudt, zonder kennis van theologie. Zonder
theologie wordt een religie een ideologie en dat is gevaarlijk." [...]
"Er
is geen enkele intellectuele ontwikkeling te bekennen in islamitisch Nederland.
Toen ik kwam, speelde de Rushdie-affaire. De discussie werd gedomineerd door
radicale moslims die zich de ware moslims noemen. Zij geloven in de reactivering
van de sharia (de islamitische wetgeving, red.) Die zou moeten gelden in
de gehele wereld en voor alle mensen. Sharia overstijgt alle grondwetten
want de sharia is gegeven door god, zeggen zij."
"Veel
mensen zijn wel geïnteresseerd in mijn interpretaties en uitleg, ze luisteren
ook wanneer ik spreek., maar voor de rest is er geen interesse ontstaan voor
onze filosofen. Die hebben we verwaarloosd. Wie leest ze nog? Alleen professoren
en enkele studenten, geen islamieten. Want die zeggen: sharia is tegen
filosofie, tegen het vrije denken. Afschuwelijk foute gedachte." [...]
"Een
religie kan geen oplossing zijn voor problemen die niet religieus zijn. Deze
jongeren praten uit naam van de islam omdat ze identiteitsproblemen hebben.
[...] Ze [..] kwamen in een identiteitscrisis terecht door gebrek aan opleiding
en cultuur. Zij namen de verkeerde identiteit aan, die van moslim, [...] terwijl
ze de islam niet eens kennen. Pure onwetendheid." [...]
"Ze
zijn wel een gevaar, ja. Hun opvattingen zijn gebouwd op onwetendheid over de
islam maar ook over de westerse maatschappijen. Hun islam is hun verbeelding, en
heeft geen enkel verband met de historische islam. Dit gevaar is ontketend door
de Nederlandse overheid die heeft geweigerd een
instituut te creëren, een plaats waar vrijelijk met kennis kan worden
gedebatteerd over de islam. Frappant is dat deze beslissing is genomen om
seculiere redenen. De Nederlandse overheid wenst zich uit naam van scheiding van
staat en geloof niet te bemoeien met religies. Zo is de islam overgeleverd aan
hier aanwezige moslims en hun diverse interpretaties. Zij heeft de dogmatische
islam de vrije band gegeven. Het gevaar zit 'm onder andere in de gedachte van
sommige moslims die zeggen: voor islam was er niets en erna zal ook niets komen.
Mensen buiten het geloof gaan naar de hel. Christenen zeiden dat ook, maar
tegenwoordig hoor je niet één christen dit standpunt hardop verkondigen. Deze
moslims zou je bewust moeten maken hoe christenen dit proces hebben
meegemaakt."