Politie en deskundige zaten fout bij Maikel

Citaten uit

Politie en deskundige zaten fout bij Maikel

Schiedamse parkmoord

Corine de Ruiter, Trouw 27 september 2005

De deskundige die bij de verhoren van Maikel was, greep niet in omdat hij 'geen trauma' zou hebben, maar dat is nog geen excuus.

Collega Bullens betoogt in zijn bijdrage van 23 september dat niet alle kinderen die een ernstig misdrijf meemaken, last krijgen van posttraumatische stress.

[...]

Bullens lijkt hiermee zijn optreden als deskundige in de Schiedamse parkmoord-zaak te willen rechtvaardigen.

Hij was een van de vier gedragsdeskundigen die door politie en justitie werden ingeschakeld bij het onderzoek naar de moord op Nienke Kleiss. In het evaluatierapport van advocaat-generaal Posthumus wordt uitgebreid ingegaan op zijn rol als deskundige (zie www.om.nl ). Hij was aanwezig was bij de zeer harde studioverhoren van het vriendje van Nienke, Maikel, en was volgens het evaluatierapport, aangesteld om te letten op de belangen van Maikel.

Bullens beweert dat Maikel niet getraumatiseerd was door het misdrijf waarvan hij het slachtoffer was, en rechtvaardigt daarmee als het ware de harde verhoortechniek.

Deze redenering is om twee redenen onjuist.

Ten eerste is het onjuist om zo’n korte tijd na een psychotrauma reeds te beweren dat er geen sprake is van nadelige psychische gevolgen. De gevolgen kunnen pas jaren na de traumatische gebeurtenis ontstaan duidelijk worden.
[...]
Maikel had hier volgens de beschikbare informatie geen last van, maar dat zegt niets over de psychische gevolgen op de langere termijn.

Ten tweede, en nog veel belangrijker, is het feit dat het niet lijden aan posttraumatische stressklachten geen enkel excuus vormt voor de wijze waarop Maikel in de verhoren is aangepakt. Over de onjuistheid van die aanpak laat Het rapport-Posthumus hierover geen twijfel bestaan:
’De wijze van verhoor was niet afgestemd op het ontwikkelingsniveau van een kind van 11. Hij is als een volwassene verhoord. Met de belangen van Maikel is onvoldoende rekening gehouden. Zelfs als hij verdachte was geweest, zou deze wijze van verhoor niet juist zijn geweest’.

Waarom werd een kind van 11 dat slachtoffer was van een afschuwelijk misdrijf überhaupt als verdachte verhoord? Terwijl bekend was dat hij naakt uit de bosjes in het park te voorschijn was gekomen. Bloedend met acht messteken in zijn lichaam, qua diepte variërend van 1 tot 1,5 cm, en met kneuzingen in de hals als gevolg van pogingen tot verwurging.

De enige verklaring, is die van het willen ’scoren’ van politie en justitie, en de tunnelvisie die dat met zich meebrengt. Het rapport-Posthumus sluit daarop aan:

’In hoeverre in de gedachtevorming rondom Maikel gewicht is toegekend aan feiten en omstandigheden die hem vrij pleitten, blijkt niet of nauwelijks uit het dossier’.

Voor het verhoor van kinderen tussen 4 en 12 jaar die slachtoffer zijn van een zedenmisdrijf bestaat sinds 1994 het protocol studioverhoren. dat gedetailleerde aanwijzingen geeft. over de do’s en don’ts bij het verhoor van kinderen. De richtlijnen die in dit protocol staan, zoals ’geen opmerkingen maken die druk op het kind uitoefenen om informatie te geven’, zijn bij het verhoren van Maikel met voeten getreden.

Gaat het hier om een eenmalig exces? Ik ben bang van niet. Zelf ben ik in de loop der jaren als gedragsdeskundige betrokken geweest bij vele strafzaken. n een aantal van deze zaken heb ik video-opnames van verdachtenverhoren bekeken. Wat mij elke keer weer opviel was de ’hardheid’ van het politieverhoor. Ook als er weinig technisch bewijs tegen een verdachte was, werd deze beschuldigd en soms ook gekleineerd en vernederd.

[... ...]

In de Verenigde Staten bestaat al lang een traditie van psychologisch onderzoek naar recherchetechnieken. Dat heeft aangetoond dat juist onschuldige verdachten vaak aan extreem harde, confronterende verhoren worden onderworpen, ondanks of juist doordat zij ontkennen. Om die reden leggen zij vaak een (valse) bekentenis af.

[...]

Prof.dr. Corine de Ruiter is bijzonder hoogleraar forensische psychologie, Trimbos-instituut.