JEF LASTEen persoonlijke benadering2000 # 3 Ik heb Jef Last goed gekend, wij kwamen elkander meer dan eens tegen in "Vriendschap", maandblad van het COC, waarin hij schreef onder het pseudoniem Ohira en ik onder mijn nom de plume Victor Servatius. Dat was in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw, een periode van vernieuwing en omwentelingen. Josephus Carel Franciscus Last werd in Den Haag geboren op 2. 5.1898. Hij studeerde sinologie te Leiden en Hamburg. Hij promoveerde in 1957 en groeide uit tot een van de meest vooraanstaande socialistische schrijvers in Nederland. Hij was enkele jaren communist, maakte enkele studiereizen naar de Sovjet-Unie, maar wendde zich later af van het communisme. Wel vocht hij in 1936 in Spanje. Hij bleef strijdbaar, publiceerde in 1927 "Bakboordslichten" en later "Bevrijde eros" en "Zuiderzee". Deze laatste twee boeken worden nog altijd graag gelezen. Na een langer verblijf in Indonesië verscheen van zijn hand in 1955 "Bali in de kentering", en een jaar later "Zo zag ik Indonesië". Ik herinner mij het interieur van zijn woning in Amsterdam nog goed, ergens aan de Weteringschans. Zijn werkkamer lag aan de voorkant. Opvallend was het oude verkleurde draaimolenpaard dat midden in het vertrek stond. Zijn vrouw bracht thee en liet ons dan weer alleen. Hij was een boeiende verteller, had ook veel meegemaakt tijdens zijn vele reizen. In de inleiding tot zijn "Japan in kimono en overall", Kosmos, Amsterdam 1960, lezen wij:
In 1962 vloog ik zelf, op uitnodiging van de "Japanese Psychological Association" naar Japan, eveneens over het poolijs heen, en via de zuidelijke route terug. Japan was toen nog een zeer ver weg land. Jef maakte nimmer een probleem van zijn parafilie. Dit in tegenstelling tot Jan Hanlo. Wat dat betreft waren het tegenpolen. Jef kon uitvoerig over al zijn avonturen met jongens vertellen (hij was efebofiel). Maar ook over allerlei andere onderwerpen. Interessant was zijn verhaal over twee begrafenissen die hij toevallig meemaakte in het Verre Oosten. De eerste, in Hongkong, waar hij de hele ceremonie mocht meemaken en die nota bene een hele week duurde. Een kleurrijk feest, dat in tegenstelling tot de begrafenis, kort daarop, in communistisch China, waar de goedkope kisten collectief in een open vrachtwagen over de weg werden getransporteerd naar de begraafplaats. Zonder noemenswaardig ceremonieel. Dit bracht hem tot een ander inzicht.
Ter gelegenheid van zijn vijfenzestigste verjaardag, op 2 mei 1963, verscheen een "Lijst van tot nu toe verschenen werk". Het is een zeer zeldzaam document en ik prijs mij gelukkig een exemplaar te bezitten. Gedurende de laatste jaren van zijn leven heb ik Jef niet meer gezien. We waren uit elkaar gegroeid, zoals dat op een ietwat andere wijze ook met Jan Hanlo gebeurde. Het leven bestaat immers uit fasen. Jef Last overleed in 1972, drie jaar na Jan Hanlo. Nu de twintigste eeuw achter ons ligt en een nieuw millennium is begonnen, is dit alles geschiedenis geworden. Er zijn nieuwe namen aan het firmament, er is een andere tijd aangebroken. Toch blijft het waar: "wie schrijft blijft". Er komt een biografie omtrent Jef Last. Zulke projecten vergen veel research en daardoor ook veel tijd. We kijken uit naar het boek. Dr.Frits Bernard
|
