Start Weblog Inhoud Wat is nieuw English

De Islamitische Staat 

Deel 2: De strijders

Tegenwicht Opiniestuk # 66
augustus 2015

Er zijn veel strijders

De CIA schat het aantal strijders op 20.000 tot 31.000, aldus ... 
 

... Jessica Stern & J.M. Berger; IS, staat van terreur; De Bezige Bij, Amsterdam/Antwerpen 2015. 
Hieruit komen ook de volgende gegevens: 

De meeste komen uit Tunesië: drie à vijf duizend. De ronselaars ontvangen tussen 3.000 $ (een werkloze) en 8.000 $ (een afgestudeerde) per rekruut. Een arts (!) is er miljonair van geworden. 

Toon Beemsterboer; Vrijheid mondde uit in deceptie. Het succesverhaal van de 'Arabische Lente' werd geraakt door terreur. De democratie stelt teleur, het radicalisme broeit. NRC 21 maart 2015. 

Minstens een derde van de strijders komt uit Europa, Turkije meegerekend, 2.500 in november 2014: Frankrijk: 1000; Duitsland: 550; UK: 500; Nederland: 130. 

Uit Spanje komen vooral jonge Marokkaans-Spaanse strijders; velen komen uit de Spaanse enclaves in Marokko. Deze jongeren leven tussen twee culturen, waarbij de enclaves weinig meer te bieden hebben dan drugs, criminaliteit, werkloosheid, schoolverlaters en handel resp. smokkel in paspoorten, visa en hasj. 

Koen Greven; Spaanse enclave is epicentrum voor jihad; Jonge Spaanse moslims leven in Ceuta tussen twee werelden in. Ronselaars spelen er handig op in en bieden met de Islamitische Staat een alternatief. NRC 17 maart 2015. 

Marokko zelf levert een 2.000 strijders. Libië levert er ook veel. De VS en Canada veel minder, onder de honderd. Voorts komen er veel strijders uit het Midden-Oosten (vooral Saoedi-Arabië), de voormalige Sovjetrepublieken, vooral Tsjetsjenië (naar schatting 2000) en Azerbadzjan. Ook uit Australië, Indonesië en de Filippijnen. Zelfs Koerden vechten mee. Niet te vergeten: uit Somalië. 

In Zweden is een vrij grote Somalische gemeenschap. De ouders daar hebben de oorlog meegemaakt; ze zijn blij met hun vrijheid. De kinderen zijn daar geboren of jong gekomen. Zij hebben niet de oorlog meegemaakt, maar wel uitsluiting, minachting, werkeloosheid. De gesloten Somalische gemeenschap is verstikkend; jongeren proberen Zweeds te worden, maar worden niet aanvaard. Mede vanaf het tv-scherm hebben zij gangsters als rolmodellen. Zij zoeken ook 'bevrijding' in het avontuur; ook de meisjes. 

Gert van Langendonck; Nu gaan ook de meisjes richting Jihad in Syrië; NRC 9 oktober 2014. 

Ook in Canada en de VS zijn dergelijke gemeenschappen, maar ook in Nederland. 

"De jongeren waren als kind vaak sterk getraumatiseerd. Ze hadden slechte ervaringen met de politie, stonden vijandig tegenover de overheid en ze waren vervreemd van de maatschappij."
Deze kinderen leven "in een andere wereld dan hun ouders."
"Als jongeren onwetend zijn van de cultuur van de islam, staan ze open voor een versie die de meeste moslims niet als islamitisch zouden herkennen. Ze struinen selectief door de koran en andere geschriften."
"Zij vechten uit naam van een zelfverzonnen islam."
Bas Blokker; Ze vechten voor een zelfverzonnen islam; Interview met Jessica Stern; NRC 23 oktober 2014. 

Dit brengt ons op ... 

Hun motieven

De meeste strijders zijn twintigers; jongens van 15 tot 30 jaar, maar ook meisjes, vrouwen en jonge gezinnen. De dames kiezen vooral heel bewust en rationeel. De jongens volgen meer hun emoties: hang naar avontuur, eer, respect, cool zijn, zingeving, er bij willen horen, identiteit hebben, maar ook boosheid, wrok en wraakgevoelens spelen een rol - en religie. 

Een veelgehoord motief is het helpen van de groepen die in Syrië tegen het regiem van president Assad vechten. Eenmaal daar aangeland, werd de IS opgericht en verschoof het motief naar het stichten van een kalifaat. Dit kunnen we externe motieven noemen: men gaat af op een brandhaard ergens in de wereld. Daarnaast zijn er wat we interne motieven kunnen noemen. De zucht naar avontuur kan daar een van zijn. 

"Zelfs als IS is verslagen, bestaat nog het probleem van ontevreden, onthechte sunnieten in gebieden als Jemen en Libië - waar een jongere geen opleiding heeft, geen toekomstperspectief. Hij kijkt om zich heen en de enige manier waarop hij macht en waardering kan krijgen is als strijder."
Obama; maart 2015 (NRC 17 maart 2015).

Hierboven is te zien dat falende integratie en gevoel van achterstelling een grond is voor de motieven. Dit roept de slachtofferrol op: gekleineerd, vernederd, miskend, ook als moslim in een islam-vijandig klimaat - hier bewust opgeroepen door de heer Wilders. 

Nee, het is veelal niet uit armoede dat men zich tot strijder bekeert. Vele strijders zijn goed opgeleid en komen uit welvarende gezinnen en landen. Juist deze opgeleide mensen zijn erg welkom in de IS. De beul Abu Abdallah alias Al-Faransi ('De Fransman') blijkt Maxime H. te zijn, 22 jaar, zoon van een katholieke burgemeester, bekeerd op 17-jarige leeftijd. Hij wilde "als martelaar sterven". 

Toon Beemsterboer; Beul Jihadi John is IT'er uit Londen. Mohammed Emwazi groeide op in Londen en komt uit een gegoede familie. Hij blijkt de IS-beul Jihadi John uit de video's. NTC 27 februari 2015. 

Peter Vermaas; Maxime H. herkend als beul. Fransman groeide op in katholiek gezin in slaperig dorpje; NRC 19 november 2014. 

Geharde strijders

Hierboven is, laten we zeggen ''Type 1 strijders" geschetst: vooral teleurgestelde twintigers. Niet alle strijders zijn teleurgestelde jongeren. Er zijn er ook heel wat die uit landen als Afghanistan en Pakistan komen; heel veel ook uit Irak zelf. Zij zijn ruim volwassen strijders, goed getraind en bewapend, ervaren in de strijd en ideologisch goed gemotiveerd: "Type 2". 

In Irak is de top van het leger van Sadam Hussain in 2003 door de Amerikanen (Paul Bremer) op staande voet ontslagen; hoge ervaren, getrainde en geharde militairen dus, sunnieten ook nog. Nu bestaat de top van de IS voornamelijk uit deze vernederde mensen die hun territorium en positie willen terugwinnen: wraak! 

Laila al-Zwaini, Dieuwertje Kuijpers & Rena Netjes; IS erkennen? Dat is de bom onder onze wereldorde; NRC 24 juli 2015. 

Zij kennen elkaar vaak genoeg vanuit gevangenissen, bijvoorbeeld uit Camo Bucca in Umm Qasr, Al-Ambar, Irak, en uit Blok B van de Roumih-gevangenis in Beiroet, waar de terreurverdachten lang vrij spel hadden met honderden mobiele telefoons en satelliettelefoons, maar ook met eigen sjeiks die de islamitische leefwijze bewaakten - geen drugs dus maar wel koelkasten en televisies. Geen processen ook: velen zitten daar al vele jaren opgesloten zonder proces. 

Zoiets bindt, maar cultiveert niet in zo'n mannengemeenschap. In die gevangenissen zitten en zaten duizenden mannelijke strijders, 'ongeleide projectielen' die elkaars taal vaak niet eens verstonden. Wat iedereen verstond was de cultuur van geweld. Ook geweld bindt. Eenmaal gepleegd, kan men niet meer terugkeren naar de maatschappij. De strijder wordt afhankelijk van zijn organisatie. 

Fernanda van Tets; De Libanese gevangenis waar terroristen afstuderen; Trouw 14 maart 2015. 

Stieven Ramdharie; Onverbiddelijke beul kent geen genade; De Volkskrant 18 augustus 2014.

Cultus van geweld houdt IS bijeen; Trouw 3 november 2014. 

Een mannelijke, nomadische en gewelddadige cultuur

Deze mensen zijn genomadiseerd: ze leven zonder binding aan een plek. 

"Een leven van zorgen en koesteren motiveert hun [nee: hen - Tw] niet. [...] Waar hun moeders en grootmoeders van houden, waar vijftig procent van de mensheid duidelijk meer op is afgestemd, dringt nauwelijks hun wereld binnen. Deze afscherming gaat onder het mom van een seksuele moraal, maar wat er echt op het spel staat is niet de mannelijke lust en vrouwelijke verleiding. Het is het onvermogen te delen in zorg en aandacht voor de dingen om hen heen. [... Zij] gaan niet voor opbouw en zorg, maar voor een vernietigend machismo. 

Als opgeschoten zonen van vaders die ook niet veel te makken hebben, zijn ze perspectiefloos en smachten naar avontuur. Wie helpt daar beter bij dan de leiders die hun eigen agenda hebben: een wereld die weer opnieuw naar theocratisch model ingericht moet worden? 
Ze zeggen het in de naam van Allah te doen, maar bedoelen ze niet een wereld waarin alleen mannen het voor het zeggen hebben en die hun kijk op de dingen vertegenwoordigt? Ze zijn tegen het Westen waarvan ze wel de smartphone, internet, wapens en tanks overnemen, maar niet de zorg om onszelf. Ze geven geen zier op een beter leven voor allen."

(Paul Voestermans; IS-jongens jagen het avontuur na [...] Ze hechten zich aan geen enkele plek; NRC 18 augustus 2014. 

Het geloof als motief

Ook het geloof motiveert. Men vecht tegen 'het decadente en verdorven ongelovige Westen', inclusief de democratie, de gelijkheid en de vrijheid. Het is een religieuze plicht hiertegen te strijden, ja, zelfs om te emigreren naar een moslimgebied. De ongerichte onvrede en woede krijgt dan een doel: het visioen of de utopie van een islamitisch wereldrijk. 

Helaas is er niet één islamitisch geloof: veel geweld is sektarisch van aard. Dit komt omdat er nogal wat richtingen in de islam die elkaar te vuur en te zwaard bestrijden. Veel strijders zijn conservatieve sunnieten. Zij beschouwen sji'ieten, onder hen vooral de alavieten, maar ook de liberale sunnieten als afvalligen, dus ongelovigen, dus gedoemd tot de doodstraf. 

Dit geloof is heel vast; het staat niet ter discussie. Dit geldt vooral voor jongeren die zijn opgegroeid in het salafisme, een sterk dogmatische richting in de islam, onder andere gedoceerd op de Al-Azhar Universiteit in Egypte, met scholing vanaf het basisonderwijs. Vanaf twaalf jaar - tegenwoordig veertien - leer je daar de Jihad. Dogmatisch: sterk zwart-wit denkend, met een hekel aan nuances. 

"IS komt niet uit de lucht vallen. De teksten waarop IS zich beroept, zijn precies wat wij op Al-Azhar geleerd hebben."
"Wanneer Ahmed Abdo Maher in Egypte op tv komt - vijfhonderd keer [...] - citeert hij altijd dezelfde hadith. Die komt uit een schoolboek van Al-Azhar [...]: 'Het is een moslim toegestaan om ongelovigen te doden en op te eten, op voorwaarde dat het vlees niet gekookt of gebakken wordt.' "
Gert van Langendonck; Kweekschool van het kalifaat; NRC 28 maart 2015. 

"Wie veel boeken leest, gaat richting democratie, vrijheid en tolerantie. Heb je maar één boek ter beschikking, of dit nu de bijbel, de koran of Mao's Rode Boekje is, dan word je fanatiek."
"Buiten het islamisme is er voor veel jongeren in de wereld geen alternatief ideologisch aanbod. Je bent zoekende, hebt behoefte aan iets absoluuts."
"De islamisten verstrekken gratis boeken."
Peter Vermaas; Je bent een vijand als je schrijft; interview met Kamel Daoud; NRC 14 maart 2015: De Algerijnse schrijver flirtte als puber met de radicale islam. Nadat de literatuur hem had 'gered', met name het werk van de Franse schrijver Camus, is hij nu doelwit van een fatwa.

"Islam is het geloof van vrede; dat is waarom moslims vechten tegen de onderdrukking en het terrorisme van de VS en haar bondgenoten [...]. 
Hoe meer je vecht met misdaad, hoe vreedzamer je bent. 
Islam wil vrede op aarde, daarom willen moslims het terrorisme van de VS en bondgenoten stoppen."
Aldus Man Haron Monis, Iran > Australië, gijzelnemer, gedood, in zijn laatste boodschap, waarboven een gruwelijke foto staat van verminkte kinderen en een vrouw, met als titel "Het bewijs van het terrorisme van de VS en bondgenoten, inclusief Australië."
Geen getrainde terrorist, wel een gevaarlijke solist; NRC 16 december 2014. 

Meer motieven

"Analyses suggereren een mozaïek aan motieven voor Westerse moslims om bij de IS te gaan: 

de ideologie van de politieke islam, 

machteloosheid, 

hypocrisie van de Westerse interventie,

seksuele frustratie, 

identificatie met het slachtofferschap van moslims, 

sterk gevoel van onrechtvaardigheid en verontwaardiging. 
[...]

ideologische zelfhypnose, 

utopische illusies over een radicaal nieuwe samenleving, 

dwaze historische romantiek."

Nieuw? Nee. Het lijstje stamt ook uit het communisme; de vergelijking met de Rode Khmer is frappant. 
"Jongens zijn ze, maar naïeve jongens."
Ugur Ümit Üngör; IS: bedreven in massamoord, slecht in oorlog; IS lijkt op de Rode Khmer: ontheemde jongeren met een dodelijk maakbaarheidsideaal. NRC 21 november 2014.

Aan dit lijstje kunnen we, met het genoemde boek van Stern en Berger (blz 115 ev) toevoegen: 

Een hang naar avontuur en spanning; 

geld; 

het zoeken van een nieuwe identiteit; 

ergens bij horen, meetellen, een sterrenstatus bereiken; 

nieuwe zingeving en doelen vinden; 

verlossing brengen; 

het nieuwe (bekeerlingen) of herboren geloof beoefenen; 

een religieuze plicht vervullen
"Door [hiervoor] veel geld uit te geven verricht je een religieuze daad." (blz 119);
en niet minder 

het paradijs met die maagden snel bereiken. 

André Poulin, alias Abu Muslim: "Voor ik mij tot de islam bekeerde, was ik een doodgewone Canadees. Ik had geld, familie en goede vrienden." [...]
Hij had een goed leven in Canada gehad, maar hij realiseerde zich dat hij niet in een ongelovig land kon wonen waar bij belasting betaalde die werd gebruikt om "oorlog tegen de islam te voeren." [...]
Hij gaf gehoor aan de oproep van de Heer door zijn ziel zonder aarzeling op te offeren en de wereld achter zich te laten. [...] Niet uit wanhoop en vertwijfeling, maar in de zekerheid van Allah's belofte."
(Stern & Berger blz 120 ev)

Boris Johnson, de burgemeester van Londen, citeert uit een onderzoek van de Britse geheime dienst, die psychologische profielen van de jihad-gangers had opgesteld.  

"Het zijn  seksueel gefrustreerde rukkers die zich tot het islamitisch extremisme wenden omdat ze geen vriendin kunnen krijgen."
De jongens zouden onhandig met vrouwen omgaan, met als gevolg dat ze worden afgewezen. Johnson noemt dit symptomatisch voor hun gevoel van mislukking en voor hun overtuiging dat de hele wereld tegen hen is. Omdat ze zich geen loser willen voelen en naarstig op zoek zijn naar zelfrespect en een doel, stappen ze in het extremisme, dat een winnaar van het belooft te maken."
Sander Becker; Johnson: Extremisten zijn eenzame rukkers; Trouw 31 januari 2015. 

Andere bronnen rapporteren dat de strijders status verwerven op de sociale media. Daarmee verwerven zij zich volgelingen in hun thuisland. Ze worden er "Emir" genoemd (bevelhebber, leider). 

Andreas Kouwenhoven & Keers Versteegh; Jihadisten zijn 'emir' voor het thuisfront; NRC 24 januari 2015. 

Het martelaarschap

Niet minder motiverend is de islamitische leer over het martelaarschap, waarover wij in Deel 1 al spraken. Er zijn lange wachtlijsten voor zelfmoordterroristen. 

"[Er zijn] drie tot vier zelfmoordaanslagen per dag - 'martelaarsoperaties'. [...] 
Er is een wachtlijst van anderhalf jaar voor zelfmoordaanslagen. Iedereen wil wel."
Aldus Redouan in: Jutta Chorus; Een wachtlijst voor zelfmoordaanslagen; NRC 5 juni 2015. 

"Ik bid elke dag om de dood." 
Bas Blokker; Ze vechten voor een zelfverzonnen islam; Interview met Jessica Stern; NRC 23 oktober 2014.

"Mensen bieden zich vrijwillig aan. Jongens daar vertelden ons: er is een lijst met zelfmoordterroristen en iedereen zet zijn naam daarop. Een zelfmoordaanslag is de kortste weg naar het paradijs: 05:30 uur boem, 05:31 uur in de hemel."
Nee, niet alleen gefrustreerde jongens gaan erheen, ook vrouwen en hele gezinnen. Nee, niet alleen armlastige jongeren, ook goed opgeleide en welvarende jongeren verlaten hun vrijheid hier voor een illusoire vrijheid daar. Iedereen is daar welkom; er zijn immers ook vakmensen nodig, evenals vrouwen en kinderen.
(Toon Beemsterboer & Carolien Roelants; IS kan letterlijk iedereen gebruiken. Interview met Shiraz Maher, ex-jihadi, onderzoeker radicalisme. Shiraz Maher radicaliseerde, ontdekte de nuance en ontwikkelde zich tot wetenschapper. "Jihad-toerisme was cool; nu gaan de mensen serieus naar het kalifaat." -  NRC 19 november 2014.)

Is dit alleen modern Oosters?

Nee, zegt de Frans islamkundige Oliver Roy. Een dergelijke doodsdrift is geworteld in de Europese cultuur - en al sinds eeuwen. De oudste bron is het vroege christendom. Recenter is vooral de Romantiek, de gevoelsrijke reactie op de zo rationele Verlichting, culminerend in Goethe's Werther. Roy spreekt van "suïcidaal nihilisme", wat hij ook aantreft bij de Jacobijnen na de Franse revolutie, in de VS in Columbine [*], bij Dostojevski's Duivels, bij Malreaux' La condition humaine en bij de Rode Khmer van Pol Pot. 

Marijn Kruk; 'Het zijn jongeren die hun guerrilla zoeken, zoals mijn generatie deed'; Oliver Roy over jihadisme en de Europese islam; De Groene 23 juli 2015.

[* Columbine High School te Littleton, VS: 

Tegenwicht Opinie # 3: Amerikaanse toestanden - en hoe vermijden we die?  

Tegenwicht Weblog # 80. Pof, Pof, Pof ...]

Relatief nieuw zijn de vrouwenbrigades

Deze - honderden vrouwen - werken al in het thuisland aan de werving van rekruten, ook de vrouwelijke. Tieners die gaan zeggen "Ik wil martelaar worden", moeders die 'Al-Khansa'a nazeggen "Ik ben er trost op dat ik de moeder van martelaren ben". Deze moeder stamt uit de begintijd van de islam; de naam is overgenomen door de leidster van een online rekruteringsgroep.

De dames kiezen dus bewust; het zijn heus niet allemaal gehersenspoelde slachtoffers. Ze weten dat ze hun relatief comfortabele positie in de Westerse samenleving opgeven voor iets hogers. Ze speuren zelf op het internet naar inspiratie en informatie. Zij komen dan bijvoorbeeld terecht bij de befaamde White Widow, alias Samantha Lewthwaite, die onder het mom van 'de arme weduwe' ook aanslagen voorbereidde. De vrouwen willen hun kinderen redden van de Westerse verdorvenheid en een zuiver leven aanbieden. 

Seran de Leede; Veel jihadstrijdsters kiezen bewust hun koers; Trouw 1 december 2014. 

De tienermeisjes worden na aankomst al snel uitgehuwelijkt aan strijders, waarna zij al snel zwanger worden en er geen ontsnapping mogelijk is. De moeders kunnen terecht bij de zedenpolitie, uitgerust met een zweep, die 'zusters' corrigeren. De kinderen krijgen een islamitische opvoeding en een militaire training: de volgende generatie strijders.

"Onze kinderen zijn gelukkig. Zij leven in de schaduw van de koran en de sunna." (Stern & Berger, blz 123 ev.)

Op school leren de kinderen, zoals overal, ook wel liedjes:

"De Sharia van de Heer is licht,
daardoor rijzen wij boven de sterren uit;
daardoor leven wij zonder vernedering
een leven van vrede en veiligheid."
De camera zoemt dan in op een kind met een levensecht machinepistool in zijn handen. (Idem blz 109)

Strijders uit Nederland en België

Ja, die zijn er ook; uit België relatief meer dan uit Nederland, daar ruim driehonderd. 

"Voorwaar, Allah heeft van de gelovigen hun levens en bezittingen gekocht omdat er voor hen het paradijs is. Ze strijden op de weg van Allah, zodat zij doden en gedood worden." (Afscheidsvideo; Qur'an-citaat)

"Ik dank Allah dat mijn zoon nu in het Paradijs is" (de vader). 

Abu Abdullah al-Hollandi, alias Sultan Berzel uit Limburg, 19 jaar; op 12 november 2014 als zelfmoordenaar gestorven in Bagdad. 

Andeas Kouwenhoven; Abu Abdullah al-Hollandi blies zich in Bagdad op; Nederlander (19) eist in videotestament zelfmoordaanslag voor IS op; NRC 31 december 2014

Nico de Fijter; Serieuze jongen, vaak alleen; Trouw 24 januari 2015. 
"Hij was vaak alleen. Hij liep vaak in z'n eentje. Hij had niet veel vrienden."
"Hele dagen zat hij op zijn slaapkamer."
"Hij was zichzelf niet. Hij zat alleen op zijn kamer. Internetten ... Ik kon niet bij Sultans hersens komen" (de vader). 

Het zijn vooral wat we hierboven "Type 1 strijders" noemden: teleurgestelde twintigers, onervaren strijders. Gemotiveerd zijn ze wel. Hun motieven zijn deels de hierboven al geschetste achterstelling & uitsluiting, maar niet minder zijn ze ook religieus van aard. De stroom kwam hier vooral op gang naar aanleiding van de strijd in Syrië. 

Syrië-gangers zijn goed geïntegreerd. "Zo Hollands als klompen en windmolens", aldus AIVD-chef Rob Bertholee in "Jihadisten zijn 'emir' voor het thuisfront; Andeas Kouwenhoven & Kees Versteegh; NRC 24 januari 2015. 

"Door falend integratiebeleid thuis, in België en Nederland, zijn ze in een volstrekt isolement terechtgekomen. Voor jongste moslims die hun geloof honderd procent serieus nemen, is er in West-Europa geen plaats. Zo voelen ze dat. 
Naar Syrië gaan om er mee te strijden is een statement - je afzetten tegen het Westen - maar ook een verlossing. Eindelijk belanden ze ergens waar ze zich niet meer hoeven te verantwoorden waar ze in geloven. 
Het is in die zin schrijnend: uit onvrede over het leven in het Westen vertrokken die drie Nederlandse jongens naar Syrië, waar ze gisteren in een 'westers' bombardement zijn gedood."
Aldus Montasser Al-De'emeh in: Tijn Sadée; 'Bombardement drijft al-Nusra in handen van de IS'. Vlaamse onderzoeker sprak met Nederlandse Syrië-strijders die gisteren werden gedood. NRC 24 september 2014.

"Bij Somalische jongeren speelt mee dat zij sterk op zoek zijn naar een eigen identiteit. Zij voelen een brede kloof met de Nederlandse maatschappij, maar ervaren ook een kloof met het land van herkomst. [...] Ze voelen zich vaker moslim dan Somaliër. Een orthodoxe religie is voor hen een manier om hun identiteit vorm te geven." 
(Andeas Kouwenhoven; Ik strijd, ik ben iemand. Somaliërs integreren slecht en radicaliseren; NRC 27 februari 2015)

In het profiel dat de AIVS en de NVTV gemaakt heeft van de uitreiziger "zag ik een enorme overeenkomst met de top-600 van hardnekkige crimineeltjes in onze stad. Het zijn [...] vooral twijfelende adolescenten met belangstelling voor geweld. Die lopen aan tegen perspectieven die de IS biedt."
(Bas Blokker; Interview met de burgemeester van Amsterdam; 17 juni 2015)

Religieuze radicalisering en liquidatiegeweld komen voort uit dezelfde voedingsbodem: wijken "met een optelsom van sociale problemen", waar jonge mensen wonen die zich niet verbonden voelen met de Nederlandse samenleving. [...] "Het is een heel veld waar allerlei vormen van antisociaal gedrag op gedijden." - Politie Amsterdam in:
Bas Blokker & Marcel Haenen; Politie: probleemwijk baart crimineel én jihadi; NRC 20 februari 2015. 

"De tweede en derde generatie [migranten] groeit op in een omgeving met de cultuur van de ouders, met waarden als: geloof is bepalend, grote sociale controle, familie en gemeenschap boven individu, ongelijkheid man/vrouw, indirecte communicatie en eer."
"Ze [de jongeren] zijn oververtegenwoordigd in sociale voorzieningen en criminaliteit. Ze kunnen zich geen status (belangrijk in hun machocultuur) verwerven."
"
Hoe (zichtbaar en strikt belijdend) geloviger, hoe meer aanzien."
"De islam is in de moslimgemeenschap bepalend en wordt gezien als superieur, soms boven de seculiere Nederlandse wet."
Paula Brunsveld van Hulten; In de Schilderswijk heerst de vijandigheid  van buitengeslotenen; NRC 21 augustus 2014. 

Nu merkt Elma Drayer terecht op, al in de titel van haar essay: 

"Ga je halzen afsnijden omdat je geen stageplaats kunt vinden? Zweepslagen uitdelen omdat je laveert tussen twee culturen? Vrouwen verkrachten omdat je in een schotelwijk woont? Dan zouden er beduidend meer moslims geradicaliseerd zijn." - VN 22 november 2014. 

Inderdaad. Het geloof is hier een zeer bepalende factor. Dit is vooral het salafisme.  Dit is een streng-orthodoxe sunnitische richting, die het sji'itisme van de volksislam willen salafiseren. Dit wordt actief verspreid, vooral vanuit Saoedi-Arabië, waar het wahabitisme, een verwante stroming, staatsgodsdienst is, in elk geval van daaruit gefinancierd. Het wordt gepredikt in moskeeën, althans enkele moskeeën, als Al Kamaar in Amsterdam en Nour/El Wahda / Assalam in Gouda, Essalam in Rotterdam, As-Soena in Den Haag en Al-Fath in Arnhem. Daar proberen de radicale jongeren ook in de moskeebesturen te komen.  

Waar dit gebeurt, daar verandert de sfeer in dogmatisch, onverdraagzaam en anti-democratisch. Dit versterkt de verdeeldheid die er al was in de moslimgemeenschappen. Vrouwen worden ontslagen, gelovigen worden op hun gedrag aangesproken. Allahu Akbar roepen, samen uit de Qur'an lezen, dit kan niet want dit deed de Profeet ook niet. Voor de inmiddels veelal goed opgeleide jongeren zijn hun ouders (en hun volksislam) geen model meer; ze hebben te weinig aanzien. Het salafisme biedt de jongeren duidelijkheid: wat mag wel, wat mag niet? 
 

Andreas Kouwenhoven; als de moskee wordt gekaapt door de islamisten; NRC 17 april 2015. 

Jaco Alberts & Harry Lensink; Bang voor de olie-islam; radicaal salafisme in Nederland; VN 30 oktober 2014. 

Halim El Madkouri; Lijsten foute imams stimuleren salafisme; NRC 24 april 2015: 
"... richtingenstrijd ... volksislam ... geld uit de Golfregio ... Het salafisme heeft meer ruimte ingenomen in het islamitische landschap van Nederland, zowel fysiek als online." 

"Online", dit klopt. Waar te radicale jongeren uit de moskee gezet zijn, versterkt dit hun ressentiment, rancune, wrok, en hun gevoel van uitgesloten zijn van hun thuishonk, waardoor ze nog meer radicaliseren. Op het internet vinden zij ruim voldoende steun en inspiratie. Voorbij zijn de tijden dat er bandjes met preken rondgingen, voorbij zijn de video's die circuleerden. Alles is nu eenvoudig, direct en in veelvoud toegankelijk, bijvoorbeeld in DeWareReligie.nl, Sharia4Holland, Behind Bars en Straat Dawa. 

Andreas Kouwenhoven; Geïsoleerd en als terrorist weggezet, Interview met Martijn de Koning: antropoloog, onderzocht van nabij drijfveren van jonge islamitische fanatici; NRC 17 december 2014:
De war on terror (Bush) heeft deze "post-9/11-generatie" politiek bewust gemaakt en politiek gekleurd - geterroriseerd dus. "De invallen in Irak en Afghanistan zien zij als bezetting door het Westen." - "Voor hen betekent democratie: het martelen van moslims." De islamofobie van de PVV heeft een belangrijke rol gespeeld. 'Het Westen is wreed, moslims zijn onschuldig'. 

Zeldzame opvattingen? Nee. Het fundamentalisme neemt toe, aldus Ruud Koopmans, hoogleraar sociologie te Berlijn, na zijn onderzoek in Duitsland, Frankrijk, Zweden, Oostenrijk, Nederland en België. Hij legde onder andere drie stellingen voor:

  1. "Gelovigen moeten terugkeren naar de oorsprong van hun religie;

  2. de oorspronkelijke leer kent maar één uitleg en

  3. religieuze regels zijn belangrijker dan seculiere wetten."

Hij schrok ervan dat circa 45 % van de moslims hier achter kon staan, met als grote uitzondering de Turkse alevieten (waarvan er in Nederland vrij veel zijn) die met hun 4% net als de christenen scoorden.

Antoine Verbij; Te veel moslims zijn fundamentalist; Trouw 21 maart 2015.

Abu Mohammed, 24 jaar, Nederland, op Facebook: 

"Moge Allah de Islamitische Staat belonen voor het onthoofden van Alan Henning." & "Ik ben heel blij met wat er is gebeurd. Ik hoop dat er meer onthoofdingen zullen plaatsvinden." 

De wereld van Abu Mohammed ziet er betrekkelijk eenvoudig uit. Volgens hem is er een strijd gaande tussen de gelovige moslims en het ongelovige Westen. De gelovige moslims zijn eeuwenlang vernederd door het Westen. Bovendien heeft het ongelovige Westen allerlei dictators aan de macht geholpen, die de bevolking onderdrukten. 

Het leger van de IS zal volgens Abu Mohammed een einde maken aan die onderdrukking. Alle moslimlanden die ooit door het Westen zijn afgepakt, zal IS weer terugveroveren. Er komt een kalifaat van Spanje tot China en uiteindelijk zal de hele wereld zich onderwerpen aan de islam. Het is IS tegen de rest. 

Het kalifaat [...] zou een land zijn met een rechtvaardige leider die alle regels toepast zoals Allah ze heeft bedoeld en waar alle moslims in harmonie met elkaar leven. Een aards paradijs ... "bijna geen criminaliteit" ... "geen discriminatie" ... "een dak boven hun hoofd" .... "welvaart" ... "In het kalifaat heb je geen rijken en armen. Iedereen is gelijk."
[Hoewel:]
"Sji'ieten zijn immers afvalligen." 

Het kalifaat: geen woekerrente, dus geen crisis; geen alcohol, geen drugs. "Ik begon in te zien dat het kalifaat de oplossing is voor alle problemen." - "Als ergens een kalifaat wordt gesticht, ben je als moslim verplicht daar heen te gaan." - "Het moet geweldig zijn om te leven in een puur islamitische staat." 

Andreas Kouwenhoven; Ik wil vechten in een land dat is zoals Allah bedoelt; NRC 18 oktober 2014. 

[Een andere] Abu Mohammed: 

Zijn haat en afkeer van de Nederlandse staat, politie, opsporingsdiensten en media is de afgelopen jaren gegroeid. De Nederlandse overheid is tegen moslims die "op het ware pad zitten". 
Deze jongeren kennen de Nederlandse samenleving  van binnen en van buiten. Ze hebben vriendinnetjes, drugsdealers, pooiers. [Maar] God heeft hen geleid en gezuiverd. Ze zijn Hem puur gaan aanbidden, maar dat kan niet in deze corrupte samenleving. Nederland is het epicentrum van ongeloof en ongehoorzaamheid aan God, met drugs, homohuwelijk, red light district. 
Palestina is een belangrijke kwestie voor hem. Hij ziet "de zionisten" van Israël als agressors. [...] "De moslimgemeenschap is als één lichaam. Dus als een deel pijn heeft, hebben wij ook pijn."
De geschiedenis herhaalt zich volgens hem in Syrië. Liever daar arm dan hier rijk met ongelovigen ..."

Eind december 2013 vertrekt Abu Muhammed, voor zijn omgeving geheel onverwachts, naar Syrië. "... doel in mijn leven: het land van Jihad bereiken, vervolgens het woord van Allah vestigen op aarde en mijn leven met het martelaarschap afsluiten." [... ... ...] "Natuurlijk dat ik met het martelaarschap mijn leven afsluit. Een kogel in mijn hoofd, ideaal einde voor mij."

Martijn de Koning & Jeroen Kostense; Oh Oh Aleppo. Hoe Abu Muhammed een Syriëganger werd; De Groene 18 september 2014. 

Uit Den Haag, volgens een groot onderzoek van Justitie: 

Uit een proces verbaal: "We leven voor de dood na het leven. Het is niet erg om daar te sterven. De beste dood voor de islam is de martelaarsdood."
[Hij beweerde] "dat het verplicht is om naar Syrië te gaan, dat martelaarschap goed is en dat je dan in het paradijs komt."
"Dat martelaarschap is voor de jongens naar eigen zeggen het hoogste doel."
Over dat martelaarschap doen de wildste verhalen de ronde: ... "Heb je ook muskusgeur geroken [op het slachtveld]? ... Ik wil het graag een keertje ruiken." ... Een ander teken van het martelaarschap [... is ...] "een glimlach op het gezicht van een gevallene." ... "Een gedode vijandelijke soldaat noemen ze een kuffar (ongelovige). Hij stinkt." ... "Op dit moment voel je je zo dicht bij Allah in de buurt." ... "Reinig het land van deze varkens." 

Jaco Alberts & Harry Lensink; 'Weet je, kop er af' - Nederlandse jihadi's - Het 'context'- onderzoek; VN 28 maart 2015. 

Uit België: de burgemeester van Vilvoorde:

"Nieuw fenomeen is de radicalisering van jonge meisjes, net dertien jaar. [...] Ze denken: misschien is mijn levensdoel wel trouwen met een 'held' en zo in het paradijs komen."
"Wat is er mis met onze samenleving dat jonge mensen zich zo gemakkelijk zot laten maken?"
" ... ontevredenheid, uitzichtloosheid ... groepsdwang ... isolering ..."
"Een jongen van zestien jaar zegt: 'Mijn hoogste doel is te sterven voor de jihad, meneer."

Tijn Sadée; 'Wij zijn hofleverancier van jihadi's; Burgemeester van Vilvoorde - Hans Bonte); NRC 10 februari 2015.

Hoe ziet die Islamitische Staat en haar provincies elders er nu uit?

Hoe maakt zij 'reclame' voor zichzelf?

Hoe dit alles te duiden, te interpreteren?
Sommigen zeggen: maak je niet druk, het is een regionaal machtsconflict, laten ze dat daar zelf maar oplossen. Maar met zoveel strijders uit zoveel landen en met provincies en aanslagen in zoveel andere landen is er toch wel iets meer aan de hand; iets mondiaals, dat niet alleen met strijd en macht, maar ook met cultuur en religie te maken heeft.

Wat te doen?

Deze vragen komen in de volgende delen aan bod.

Start Weblog Inhoud Wat is nieuw English