| ... Jessica Stern & J.M. Berger; IS, staat van terreur; De Bezige
Bij, Amsterdam/Antwerpen 2015.
Hieruit komen ook de volgende gegevens: |
De meeste komen uit Tunesië: drie à vijf duizend. De ronselaars
ontvangen tussen 3.000 $ (een werkloze) en 8.000 $ (een afgestudeerde)
per rekruut. Een arts (!) is er miljonair van geworden.
| Toon Beemsterboer; Vrijheid mondde uit in deceptie. Het
succesverhaal van de 'Arabische Lente' werd geraakt door terreur. De
democratie stelt teleur, het radicalisme broeit. NRC 21 maart
2015. |
Minstens een derde van de strijders komt uit Europa, Turkije
meegerekend, 2.500 in november 2014: Frankrijk: 1000; Duitsland: 550;
UK: 500; Nederland: 130.
Uit Spanje komen vooral jonge Marokkaans-Spaanse strijders; velen
komen uit de Spaanse enclaves in Marokko. Deze jongeren leven tussen
twee culturen, waarbij de enclaves weinig meer te bieden hebben dan
drugs, criminaliteit, werkloosheid, schoolverlaters en handel resp.
smokkel in paspoorten, visa en hasj.
| Koen Greven; Spaanse enclave is epicentrum voor jihad; Jonge
Spaanse moslims leven in Ceuta tussen twee werelden in. Ronselaars
spelen er handig op in en bieden met de Islamitische Staat een
alternatief. NRC 17 maart 2015. |
Marokko zelf levert een 2.000 strijders. Libië levert er ook veel.
De VS en Canada veel minder, onder de honderd. Voorts komen er veel
strijders uit het Midden-Oosten (vooral Saoedi-Arabië), de voormalige
Sovjetrepublieken, vooral Tsjetsjenië (naar schatting 2000) en Azerbadzjan. Ook uit Australië,
Indonesië en de Filippijnen. Zelfs Koerden vechten mee. Niet te
vergeten: uit Somalië.
In Zweden is een vrij grote Somalische gemeenschap. De ouders daar
hebben de oorlog meegemaakt; ze zijn blij met hun vrijheid. De kinderen
zijn daar geboren of jong gekomen. Zij hebben niet de oorlog meegemaakt,
maar wel uitsluiting, minachting, werkeloosheid. De gesloten Somalische
gemeenschap is verstikkend; jongeren proberen Zweeds te worden, maar worden
niet aanvaard. Mede vanaf het tv-scherm hebben zij gangsters als
rolmodellen. Zij zoeken ook 'bevrijding' in het avontuur; ook de
meisjes.
| Gert van Langendonck; Nu gaan ook de meisjes richting Jihad in Syrië;
NRC 9 oktober 2014. |
Ook in Canada en de VS zijn dergelijke gemeenschappen, maar ook in
Nederland.
"De jongeren waren als kind vaak sterk getraumatiseerd. Ze
hadden slechte ervaringen met de politie, stonden vijandig tegenover
de overheid en ze waren vervreemd van de maatschappij."
Deze kinderen leven "in een andere wereld dan hun ouders."
"Als jongeren onwetend zijn van de cultuur van de islam, staan ze
open voor een versie die de meeste moslims niet als islamitisch zouden
herkennen. Ze struinen selectief door de koran en andere
geschriften."
"Zij vechten uit naam van een zelfverzonnen islam."
Bas Blokker; Ze vechten voor een zelfverzonnen islam; Interview met
Jessica Stern; NRC 23 oktober 2014.
Dit brengt ons op ...
Hun motieven
De meeste strijders zijn twintigers; jongens van 15 tot 30 jaar, maar
ook meisjes, vrouwen en jonge gezinnen. De dames kiezen vooral heel
bewust en rationeel. De jongens volgen meer hun emoties: hang naar
avontuur, eer, respect, cool zijn, zingeving, er bij willen
horen, identiteit hebben, maar ook boosheid, wrok en wraakgevoelens
spelen een rol - en religie. |
|
Een veelgehoord motief is het helpen van de groepen die in Syrië
tegen het regiem van president Assad vechten. Eenmaal daar aangeland,
werd de IS opgericht en verschoof het motief naar het stichten van een
kalifaat. Dit kunnen we externe motieven noemen: men gaat af op
een brandhaard ergens in de wereld. Daarnaast zijn er wat we interne
motieven kunnen noemen. De zucht naar avontuur kan daar een van
zijn.
"Zelfs als IS is verslagen, bestaat nog het probleem van
ontevreden, onthechte sunnieten in gebieden als Jemen en Libië - waar
een jongere geen opleiding heeft, geen toekomstperspectief. Hij kijkt
om zich heen en de enige manier waarop hij macht en waardering kan
krijgen is als strijder."
Obama; maart 2015 (NRC 17 maart 2015).
Hierboven is te zien dat falende integratie en gevoel van
achterstelling een grond is voor de motieven. Dit roept de
slachtofferrol op: gekleineerd, vernederd, miskend, ook als moslim in
een islam-vijandig klimaat - hier bewust opgeroepen door de heer
Wilders.
Nee, het is veelal niet uit armoede dat men zich tot strijder
bekeert. Vele strijders zijn goed opgeleid en komen uit welvarende
gezinnen en landen. Juist deze opgeleide mensen zijn erg welkom in de
IS. De beul Abu Abdallah alias Al-Faransi ('De Fransman') blijkt Maxime
H. te zijn, 22 jaar, zoon van een katholieke burgemeester, bekeerd op
17-jarige leeftijd. Hij wilde "als martelaar sterven".
|
Toon Beemsterboer; Beul Jihadi John is IT'er uit Londen. Mohammed
Emwazi groeide op in Londen en komt uit een gegoede familie. Hij
blijkt de IS-beul Jihadi John uit de video's. NTC 27 februari
2015. |
|
Peter Vermaas; Maxime H. herkend als beul. Fransman groeide op in
katholiek gezin in slaperig dorpje; NRC 19 november 2014. |
Geharde strijders
Hierboven is, laten we zeggen ''Type 1 strijders" geschetst:
vooral teleurgestelde twintigers. Niet alle strijders zijn teleurgestelde jongeren. Er zijn er ook heel
wat die uit landen als Afghanistan en Pakistan komen; heel veel ook uit
Irak zelf. Zij zijn ruim
volwassen strijders, goed getraind en bewapend, ervaren in de strijd en
ideologisch goed gemotiveerd: "Type 2".
In Irak is de top van het leger van Sadam Hussain in 2003 door de
Amerikanen (Paul Bremer) op staande voet ontslagen; hoge ervaren,
getrainde en geharde militairen dus, sunnieten ook nog. Nu bestaat de
top van de IS voornamelijk uit deze vernederde mensen die hun
territorium en positie willen terugwinnen: wraak!
|
Laila al-Zwaini, Dieuwertje Kuijpers & Rena Netjes; IS
erkennen? Dat is de bom onder onze wereldorde; NRC 24 juli
2015. |
Zij kennen elkaar vaak genoeg vanuit gevangenissen, bijvoorbeeld uit
Camo Bucca in Umm Qasr, Al-Ambar, Irak, en uit Blok B van de
Roumih-gevangenis in Beiroet, waar de terreurverdachten lang vrij spel
hadden met honderden mobiele telefoons en satelliettelefoons, maar ook
met eigen sjeiks die de islamitische leefwijze bewaakten - geen drugs
dus maar wel koelkasten en televisies. Geen processen ook: velen zitten
daar al vele jaren opgesloten zonder proces.
Zoiets bindt, maar cultiveert niet in zo'n mannengemeenschap. In die
gevangenissen zitten en zaten duizenden mannelijke strijders, 'ongeleide
projectielen' die elkaars taal vaak niet eens verstonden. Wat iedereen
verstond was de cultuur van geweld. Ook geweld bindt. Eenmaal gepleegd,
kan men niet meer terugkeren naar de maatschappij. De strijder wordt
afhankelijk van zijn organisatie.
|
Fernanda van Tets; De Libanese gevangenis waar terroristen
afstuderen; Trouw 14 maart 2015. |
|
Stieven Ramdharie; Onverbiddelijke beul kent geen genade; De
Volkskrant 18 augustus 2014. |
|
Cultus van geweld houdt IS bijeen; Trouw 3 november 2014. |
Een mannelijke, nomadische en gewelddadige cultuur
Deze mensen zijn genomadiseerd: ze leven zonder binding aan een
plek.
"Een leven van zorgen en koesteren motiveert hun [nee: hen -
Tw] niet. [...] Waar hun moeders en grootmoeders van houden, waar
vijftig procent van de mensheid duidelijk meer op is afgestemd, dringt
nauwelijks hun wereld binnen. Deze afscherming gaat onder het mom van
een seksuele moraal, maar wat er echt op het spel staat is niet de
mannelijke lust en vrouwelijke verleiding. Het is het onvermogen te
delen in zorg en aandacht voor de dingen om hen heen. [... Zij] gaan
niet voor opbouw en zorg, maar voor een vernietigend machismo.
Als opgeschoten zonen van vaders die ook niet veel te makken hebben,
zijn ze perspectiefloos en smachten naar avontuur. Wie helpt daar
beter bij dan de leiders die hun eigen agenda hebben: een wereld die
weer opnieuw naar theocratisch model ingericht moet worden?
Ze zeggen het in de naam van Allah te doen, maar bedoelen ze niet een
wereld waarin alleen mannen het voor het zeggen hebben en die hun kijk
op de dingen vertegenwoordigt? Ze zijn tegen het Westen waarvan ze wel
de smartphone, internet, wapens en tanks overnemen, maar niet de zorg
om onszelf. Ze geven geen zier op een beter leven voor allen."
(Paul Voestermans; IS-jongens jagen het avontuur na [...] Ze hechten
zich aan geen enkele plek; NRC 18 augustus 2014.
Het geloof als motief
Ook het geloof motiveert. Men vecht tegen 'het decadente en verdorven
ongelovige Westen', inclusief de democratie, de gelijkheid en de vrijheid. Het is
een religieuze plicht hiertegen te strijden, ja, zelfs om te emigreren
naar een moslimgebied. De ongerichte onvrede en woede krijgt dan een
doel: het visioen of de utopie van een islamitisch wereldrijk.
Helaas is er niet één islamitisch geloof: veel geweld is sektarisch
van aard. Dit komt omdat er nogal wat richtingen in de islam die elkaar
te vuur en te zwaard bestrijden. Veel strijders zijn conservatieve
sunnieten. Zij beschouwen sji'ieten, onder hen vooral de alavieten, maar
ook de liberale sunnieten als afvalligen, dus ongelovigen, dus gedoemd
tot de doodstraf.
Dit geloof is heel vast; het staat niet ter discussie. Dit geldt
vooral voor jongeren die zijn opgegroeid in het salafisme, een sterk
dogmatische richting in de islam, onder andere gedoceerd op de Al-Azhar
Universiteit in Egypte, met scholing vanaf het basisonderwijs. Vanaf
twaalf jaar - tegenwoordig veertien - leer je daar de Jihad. Dogmatisch:
sterk zwart-wit denkend, met een hekel aan nuances.
"IS komt niet uit de lucht vallen. De teksten waarop IS zich
beroept, zijn precies wat wij op Al-Azhar geleerd hebben."
"Wanneer Ahmed Abdo Maher in Egypte op tv komt - vijfhonderd keer
[...] - citeert hij altijd dezelfde hadith. Die komt uit een
schoolboek van Al-Azhar [...]: 'Het is een moslim toegestaan om
ongelovigen te doden en op te eten, op voorwaarde dat het vlees niet
gekookt of gebakken wordt.' "
Gert van Langendonck; Kweekschool van het kalifaat; NRC 28 maart
2015.
"Wie veel boeken leest, gaat richting democratie, vrijheid en
tolerantie. Heb je maar één boek ter beschikking, of dit nu de
bijbel, de koran of Mao's Rode Boekje is, dan word je fanatiek."
"Buiten het islamisme is er voor veel jongeren in de wereld geen
alternatief ideologisch aanbod. Je bent zoekende, hebt behoefte aan
iets absoluuts."
"De islamisten verstrekken gratis boeken."
Peter Vermaas; Je bent een vijand als je schrijft; interview met Kamel
Daoud; NRC 14 maart 2015: De Algerijnse schrijver flirtte als puber
met de radicale islam. Nadat de literatuur hem had 'gered', met name
het werk van de Franse schrijver Camus, is hij nu doelwit van een
fatwa.
"Islam is het geloof van vrede; dat is waarom moslims vechten
tegen de onderdrukking en het terrorisme van de VS en haar bondgenoten
[...].
Hoe meer je vecht met misdaad, hoe vreedzamer je bent.
Islam wil vrede op aarde, daarom willen moslims het terrorisme van de
VS en bondgenoten stoppen."
Aldus Man Haron Monis, Iran > Australië, gijzelnemer, gedood, in
zijn laatste boodschap, waarboven een gruwelijke foto staat van
verminkte kinderen en een vrouw, met als titel "Het bewijs van
het terrorisme van de VS en bondgenoten, inclusief Australië."
Geen getrainde terrorist, wel een gevaarlijke solist; NRC 16 december
2014.
Meer motieven
"Analyses suggereren een mozaïek aan motieven voor Westerse
moslims om bij de IS te gaan:
|
de ideologie van de politieke islam, |
|
machteloosheid, |
|
hypocrisie van de Westerse interventie, |
|
seksuele frustratie, |
|
identificatie met het slachtofferschap van moslims, |
|
sterk gevoel van onrechtvaardigheid en verontwaardiging.
[...] |
|
ideologische zelfhypnose, |
|
utopische illusies over een radicaal nieuwe samenleving, |
|
dwaze historische romantiek." |
Nieuw? Nee. Het lijstje stamt ook uit het communisme; de
vergelijking met de Rode Khmer is frappant.
"Jongens zijn ze, maar naïeve jongens."
Ugur Ümit Üngör; IS: bedreven in massamoord, slecht in oorlog; IS
lijkt op de Rode Khmer: ontheemde jongeren met een dodelijk
maakbaarheidsideaal. NRC 21 november 2014.
Aan dit lijstje kunnen we, met het genoemde boek van Stern en Berger
(blz 115 ev) toevoegen:
|
Een hang naar avontuur en spanning; |
|
geld; |
|
het zoeken van een nieuwe identiteit; |
|
ergens bij horen, meetellen, een sterrenstatus bereiken; |
|
nieuwe zingeving en doelen vinden; |
|
verlossing brengen; |
|
het nieuwe (bekeerlingen) of herboren geloof beoefenen; |
|
een religieuze plicht vervullen
"Door [hiervoor] veel geld uit te geven verricht je een
religieuze daad." (blz 119);
en niet minder |
|
het paradijs met die maagden snel bereiken. |
André Poulin, alias Abu Muslim: "Voor ik mij tot de islam
bekeerde, was ik een doodgewone Canadees. Ik had geld, familie en goede
vrienden." [...]
Hij had een goed leven in Canada gehad, maar hij realiseerde zich dat
hij niet in een ongelovig land kon wonen waar bij belasting betaalde die
werd gebruikt om "oorlog tegen de islam te voeren." [...]
Hij gaf gehoor aan de oproep van de Heer door zijn ziel zonder aarzeling
op te offeren en de wereld achter zich te laten. [...] Niet uit wanhoop
en vertwijfeling, maar in de zekerheid van Allah's belofte."
(Stern & Berger blz 120 ev)
Boris Johnson, de burgemeester van Londen, citeert uit een onderzoek
van de Britse geheime dienst, die psychologische profielen van de
jihad-gangers had opgesteld.
"Het zijn seksueel gefrustreerde rukkers die zich tot
het islamitisch extremisme wenden omdat ze geen vriendin kunnen
krijgen."
De jongens zouden onhandig met vrouwen omgaan, met als gevolg dat ze
worden afgewezen. Johnson noemt dit symptomatisch voor hun gevoel van
mislukking en voor hun overtuiging dat de hele wereld tegen hen is.
Omdat ze zich geen loser willen voelen en naarstig op zoek zijn
naar zelfrespect en een doel, stappen ze in het extremisme, dat een
winnaar van het belooft te maken."
Sander Becker; Johnson: Extremisten zijn eenzame rukkers; Trouw 31
januari 2015.
Andere bronnen rapporteren dat de strijders status verwerven op de
sociale media. Daarmee verwerven zij zich volgelingen in hun thuisland.
Ze worden er "Emir" genoemd (bevelhebber, leider).
|
Andreas Kouwenhoven & Keers Versteegh; Jihadisten zijn 'emir'
voor het thuisfront; NRC 24 januari 2015. |
Het martelaarschap
Niet minder motiverend is de islamitische leer over het
martelaarschap, waarover wij in Deel 1 al spraken. Er zijn lange
wachtlijsten voor zelfmoordterroristen.
"[Er zijn] drie tot vier zelfmoordaanslagen per dag -
'martelaarsoperaties'. [...]
Er is een wachtlijst van anderhalf jaar voor zelfmoordaanslagen.
Iedereen wil wel."
Aldus Redouan in: Jutta Chorus; Een wachtlijst voor zelfmoordaanslagen;
NRC 5 juni 2015.
"Ik bid elke dag om de dood."
Bas Blokker; Ze vechten voor een zelfverzonnen islam; Interview met
Jessica Stern; NRC 23 oktober 2014.
"Mensen bieden zich vrijwillig aan. Jongens daar vertelden
ons: er is een lijst met zelfmoordterroristen en iedereen zet zijn
naam daarop. Een zelfmoordaanslag is de kortste weg naar het paradijs:
05:30 uur boem, 05:31 uur in de hemel."
Nee, niet alleen gefrustreerde jongens gaan erheen, ook vrouwen en
hele gezinnen. Nee, niet alleen armlastige jongeren, ook goed
opgeleide en welvarende jongeren verlaten hun vrijheid hier voor een
illusoire vrijheid daar. Iedereen is daar welkom; er zijn immers ook
vakmensen nodig, evenals vrouwen en kinderen.
(Toon Beemsterboer & Carolien Roelants; IS kan letterlijk iedereen
gebruiken. Interview met Shiraz Maher, ex-jihadi, onderzoeker
radicalisme. Shiraz Maher radicaliseerde, ontdekte de nuance en
ontwikkelde zich tot wetenschapper. "Jihad-toerisme was cool;
nu gaan de mensen serieus naar het kalifaat." - NRC 19
november 2014.)
Is dit alleen modern Oosters?
Nee, zegt de Frans islamkundige Oliver Roy. Een dergelijke doodsdrift
is geworteld in de Europese cultuur - en al sinds eeuwen. De oudste bron
is het vroege christendom. Recenter is vooral de Romantiek, de
gevoelsrijke reactie op de zo rationele Verlichting, culminerend in
Goethe's Werther. Roy spreekt van "suïcidaal
nihilisme", wat hij ook aantreft bij de Jacobijnen na de Franse
revolutie, in de VS in Columbine [*], bij Dostojevski's Duivels,
bij Malreaux' La condition humaine en bij de Rode Khmer van
Pol Pot.
|
Marijn Kruk; 'Het zijn jongeren die hun guerrilla zoeken, zoals
mijn generatie deed'; Oliver Roy over jihadisme en de Europese
islam; De Groene 23 juli 2015. |
|
[* Columbine High School te Littleton, VS:
|
Relatief nieuw zijn de vrouwenbrigades
Deze - honderden vrouwen - werken al in het thuisland aan de werving
van rekruten, ook de vrouwelijke. Tieners die gaan zeggen "Ik wil
martelaar worden", moeders die 'Al-Khansa'a nazeggen "Ik ben
er trost op dat ik de moeder van martelaren ben". Deze moeder stamt
uit de begintijd van de islam; de naam is overgenomen door de leidster
van een online rekruteringsgroep.
De dames kiezen dus bewust; het zijn heus niet allemaal
gehersenspoelde slachtoffers. Ze weten dat ze hun relatief comfortabele
positie in de Westerse samenleving opgeven voor iets hogers. Ze speuren
zelf op het internet naar inspiratie en informatie. Zij komen dan
bijvoorbeeld terecht bij de befaamde White Widow, alias Samantha
Lewthwaite, die onder het mom van 'de arme weduwe' ook aanslagen
voorbereidde. De vrouwen willen hun kinderen redden van de Westerse
verdorvenheid en een zuiver leven aanbieden.
|
Seran de Leede; Veel jihadstrijdsters kiezen bewust hun koers;
Trouw 1 december 2014. |
De tienermeisjes worden na aankomst al snel uitgehuwelijkt aan
strijders, waarna zij al snel zwanger worden en er geen ontsnapping
mogelijk is. De moeders kunnen terecht bij de zedenpolitie, uitgerust
met een zweep, die 'zusters' corrigeren. De kinderen krijgen een
islamitische opvoeding en een militaire training: de volgende generatie
strijders.
"Onze kinderen zijn gelukkig. Zij leven in de schaduw van de
koran en de sunna."
(Stern & Berger, blz 123 ev.)
Op school leren de kinderen, zoals overal, ook wel liedjes:
"De Sharia van de Heer is licht,
daardoor rijzen wij boven de sterren uit;
daardoor leven wij zonder vernedering
een leven van vrede en veiligheid."
De camera zoemt dan in op een kind met een levensecht machinepistool
in zijn handen. (Idem blz 109)
Strijders uit Nederland en België
Ja, die zijn er ook; uit België relatief meer dan uit
Nederland, daar ruim driehonderd.
"Voorwaar, Allah heeft van de gelovigen hun
levens en bezittingen gekocht omdat er voor hen het paradijs is.
Ze strijden op de weg van Allah, zodat zij doden en gedood
worden." (Afscheidsvideo; Qur'an-citaat)
"Ik dank Allah dat mijn zoon nu in het Paradijs is"
(de vader). |
|
Abu Abdullah al-Hollandi, alias Sultan Berzel uit Limburg, 19 jaar; op 12 november 2014 als zelfmoordenaar gestorven in Bagdad. |
|
Andeas Kouwenhoven; Abu Abdullah al-Hollandi blies
zich in Bagdad op; Nederlander (19) eist in videotestament zelfmoordaanslag voor IS op; NRC 31 december 2014 |
|
Nico de Fijter; Serieuze jongen, vaak alleen; Trouw 24
januari 2015.
"Hij was vaak alleen. Hij liep vaak in z'n eentje. Hij had niet
veel vrienden."
"Hele dagen zat hij op zijn slaapkamer."
"Hij was zichzelf niet. Hij zat alleen op zijn kamer. Internetten
... Ik kon niet bij Sultans hersens komen" (de vader). |
Het
zijn vooral wat we hierboven "Type 1 strijders" noemden:
teleurgestelde twintigers, onervaren strijders. Gemotiveerd zijn ze wel.
Hun motieven zijn deels de hierboven al geschetste achterstelling &
uitsluiting, maar niet minder zijn ze ook religieus van aard. De stroom
kwam hier vooral op gang naar aanleiding van de strijd in Syrië.
Syrië-gangers zijn goed geïntegreerd. "Zo Hollands als
klompen en windmolens", aldus AIVD-chef Rob Bertholee in "Jihadisten
zijn 'emir' voor het thuisfront; Andeas Kouwenhoven & Kees
Versteegh; NRC 24 januari 2015. "Door falend
integratiebeleid thuis, in België en Nederland, zijn ze in een
volstrekt isolement terechtgekomen. Voor jongste moslims die hun geloof
honderd procent serieus nemen, is er in West-Europa geen plaats. Zo
voelen ze dat.
Naar Syrië gaan om er mee te strijden is een statement - je
afzetten tegen het Westen - maar ook een verlossing. Eindelijk
belanden ze ergens waar ze zich niet meer hoeven te verantwoorden waar
ze in geloven.
Het is in die zin schrijnend: uit onvrede over het leven in het Westen
vertrokken die drie Nederlandse jongens naar Syrië, waar ze gisteren
in een 'westers' bombardement zijn gedood."
Aldus Montasser Al-De'emeh in: Tijn Sadée; 'Bombardement drijft al-Nusra
in handen van de IS'. Vlaamse onderzoeker sprak met Nederlandse Syrië-strijders
die gisteren werden gedood. NRC 24 september 2014. "Bij
Somalische jongeren speelt mee dat zij sterk op zoek zijn naar een
eigen identiteit. Zij voelen een brede kloof met de Nederlandse
maatschappij, maar ervaren ook een kloof met het land van herkomst.
[...] Ze voelen zich vaker moslim dan Somaliër. Een orthodoxe religie
is voor hen een manier om hun identiteit vorm te geven."
(Andeas Kouwenhoven; Ik strijd, ik ben iemand. Somaliërs integreren
slecht en radicaliseren; NRC 27 februari 2015) In het
profiel dat de AIVS en de NVTV gemaakt heeft van de uitreiziger
"zag ik een enorme overeenkomst met de top-600 van hardnekkige
crimineeltjes in onze stad. Het zijn [...] vooral twijfelende
adolescenten met belangstelling voor geweld. Die lopen aan tegen
perspectieven die de IS biedt."
(Bas Blokker; Interview met de burgemeester van Amsterdam; 17 juni
2015) Religieuze radicalisering en liquidatiegeweld
komen voort uit dezelfde voedingsbodem: wijken "met een optelsom
van sociale problemen", waar jonge mensen wonen die zich niet
verbonden voelen met de Nederlandse samenleving. [...] "Het is
een heel veld waar allerlei vormen van antisociaal gedrag op
gedijden." - Politie Amsterdam in:
Bas Blokker & Marcel Haenen; Politie: probleemwijk baart crimineel
én jihadi; NRC 20 februari 2015. "De tweede
en derde generatie [migranten] groeit op in een omgeving met de
cultuur van de ouders, met waarden als: geloof is bepalend, grote
sociale controle, familie en gemeenschap boven individu, ongelijkheid
man/vrouw, indirecte communicatie en eer."
"Ze [de jongeren] zijn oververtegenwoordigd in sociale
voorzieningen en criminaliteit. Ze kunnen zich geen status
(belangrijk in hun machocultuur) verwerven."
"Hoe (zichtbaar en strikt belijdend) geloviger, hoe meer aanzien."
"De islam is in de moslimgemeenschap bepalend en wordt gezien als
superieur, soms boven de seculiere Nederlandse wet."
Paula Brunsveld van Hulten; In de Schilderswijk heerst de vijandigheid
van buitengeslotenen; NRC 21 augustus 2014.
Nu merkt Elma Drayer terecht op, al in de titel van haar
essay:
"Ga je halzen afsnijden omdat je geen stageplaats
kunt vinden? Zweepslagen uitdelen omdat je laveert tussen twee culturen?
Vrouwen verkrachten omdat je in een schotelwijk woont? Dan zouden er
beduidend meer moslims geradicaliseerd zijn." - VN 22 november
2014.
Inderdaad. Het geloof is hier een zeer bepalende factor.
Dit is vooral het salafisme. Dit is een streng-orthodoxe sunnitische
richting, die het sji'itisme van de volksislam willen salafiseren. Dit
wordt actief verspreid, vooral vanuit Saoedi-Arabië, waar het wahabitisme,
een verwante stroming, staatsgodsdienst is, in elk geval van
daaruit gefinancierd. Het wordt gepredikt in moskeeën, althans enkele moskeeën,
als Al Kamaar in Amsterdam en Nour/El Wahda / Assalam in
Gouda, Essalam in Rotterdam, As-Soena in Den Haag en Al-Fath
in Arnhem. Daar proberen de radicale jongeren ook in de
moskeebesturen te komen. Waar
dit gebeurt, daar verandert de sfeer in dogmatisch, onverdraagzaam en
anti-democratisch. Dit versterkt de verdeeldheid die er al was in de
moslimgemeenschappen. Vrouwen worden ontslagen, gelovigen worden op hun
gedrag aangesproken. Allahu Akbar roepen, samen uit de Qur'an
lezen, dit kan niet want dit deed de Profeet ook niet. Voor de
inmiddels veelal goed opgeleide jongeren zijn hun ouders (en hun
volksislam) geen model meer; ze hebben te weinig aanzien. Het
salafisme biedt de jongeren duidelijkheid: wat mag wel, wat mag
niet?
|
Andreas Kouwenhoven; als de moskee wordt gekaapt door
de islamisten; NRC 17 april 2015. |
|
Jaco Alberts & Harry Lensink; Bang voor de
olie-islam; radicaal salafisme in Nederland; VN 30 oktober 2014. |
|
Halim El Madkouri; Lijsten foute imams stimuleren
salafisme; NRC 24 april 2015:
"... richtingenstrijd ... volksislam ... geld uit de Golfregio
... Het salafisme heeft meer ruimte ingenomen in het islamitische
landschap van Nederland, zowel fysiek als online." |
"Online", dit klopt. Waar te radicale jongeren
uit de moskee gezet zijn, versterkt dit hun ressentiment, rancune, wrok,
en hun gevoel van uitgesloten zijn van hun thuishonk, waardoor ze nog meer
radicaliseren. Op het internet vinden zij ruim voldoende steun en
inspiratie. Voorbij zijn de tijden dat er bandjes met preken rondgingen,
voorbij zijn de video's die circuleerden. Alles is nu eenvoudig, direct en
in veelvoud toegankelijk, bijvoorbeeld in DeWareReligie.nl,
Sharia4Holland, Behind Bars en Straat Dawa.
|
Andreas Kouwenhoven; Geïsoleerd en als terrorist
weggezet, Interview met Martijn de Koning: antropoloog, onderzocht van
nabij drijfveren van jonge islamitische fanatici; NRC 17 december
2014:
De war on terror (Bush) heeft deze
"post-9/11-generatie" politiek bewust gemaakt en politiek
gekleurd - geterroriseerd dus. "De invallen in Irak en
Afghanistan zien zij als bezetting door het Westen." - "Voor
hen betekent democratie: het martelen van moslims." De
islamofobie van de PVV heeft een belangrijke rol gespeeld. 'Het Westen
is wreed, moslims zijn onschuldig'. |
Zeldzame opvattingen? Nee. Het fundamentalisme
neemt toe, aldus Ruud Koopmans, hoogleraar sociologie te Berlijn, na zijn
onderzoek in Duitsland, Frankrijk, Zweden, Oostenrijk, Nederland en België.
Hij legde onder andere drie stellingen voor:
-
"Gelovigen moeten terugkeren naar de oorsprong
van hun religie;
-
de oorspronkelijke leer kent maar één uitleg en
-
religieuze regels zijn belangrijker dan seculiere
wetten."
Hij schrok ervan dat circa 45 % van de moslims hier achter
kon staan, met als grote uitzondering de Turkse alevieten (waarvan er in
Nederland vrij veel zijn) die met hun 4% net als de christenen scoorden.
|
Antoine Verbij; Te veel moslims zijn fundamentalist;
Trouw 21 maart 2015. |
Abu Mohammed, 24 jaar, Nederland, op Facebook:
"Moge Allah de Islamitische Staat belonen voor het
onthoofden van Alan Henning." & "Ik ben heel blij met wat er
is gebeurd. Ik hoop dat er meer onthoofdingen zullen
plaatsvinden." De wereld van Abu Mohammed ziet
er betrekkelijk eenvoudig uit. Volgens hem is er een strijd gaande
tussen de gelovige moslims en het ongelovige Westen. De gelovige moslims
zijn eeuwenlang vernederd door het Westen. Bovendien heeft het
ongelovige Westen allerlei dictators aan de macht geholpen, die de
bevolking onderdrukten. Het leger van de IS zal volgens Abu Mohammed een
einde maken aan die onderdrukking. Alle moslimlanden die ooit door het
Westen zijn afgepakt, zal IS weer terugveroveren. Er komt een kalifaat
van Spanje tot China en uiteindelijk zal de hele wereld zich onderwerpen
aan de islam. Het is IS tegen de rest. Het kalifaat
[...] zou een land zijn met een rechtvaardige leider die alle regels
toepast zoals Allah ze heeft bedoeld en waar alle moslims in harmonie
met elkaar leven. Een aards paradijs ... "bijna geen
criminaliteit" ... "geen discriminatie" ... "een dak
boven hun hoofd" .... "welvaart" ... "In het
kalifaat heb je geen rijken en armen. Iedereen is gelijk."
[Hoewel:]
"Sji'ieten
zijn immers afvalligen." Het kalifaat: geen
woekerrente, dus geen crisis; geen alcohol, geen drugs. "Ik begon
in te zien dat het kalifaat de oplossing is voor alle problemen." -
"Als ergens een kalifaat wordt gesticht, ben je als moslim
verplicht daar heen te gaan." - "Het moet geweldig zijn om te
leven in een puur islamitische staat." Andreas
Kouwenhoven; Ik wil vechten in een land dat is zoals Allah bedoelt; NRC
18 oktober 2014.
[Een andere] Abu Mohammed:
Zijn haat en afkeer van de Nederlandse staat, politie,
opsporingsdiensten en media is de afgelopen jaren gegroeid. De
Nederlandse overheid is tegen moslims die "op het ware pad
zitten".
Deze jongeren kennen de Nederlandse samenleving van binnen en van
buiten. Ze hebben vriendinnetjes, drugsdealers, pooiers. [Maar] God
heeft hen geleid en gezuiverd. Ze zijn Hem puur gaan aanbidden, maar dat
kan niet in deze corrupte samenleving. Nederland is het epicentrum van
ongeloof en ongehoorzaamheid aan God, met drugs, homohuwelijk, red
light district.
Palestina is een belangrijke kwestie voor hem. Hij ziet "de
zionisten" van Israël als agressors. [...] "De
moslimgemeenschap is als één lichaam. Dus als een deel pijn heeft,
hebben wij ook pijn."
De geschiedenis herhaalt zich volgens hem in Syrië. Liever daar arm dan
hier rijk met ongelovigen ..." Eind december 2013
vertrekt Abu Muhammed, voor zijn omgeving geheel onverwachts, naar Syrië.
"... doel in mijn leven: het land van Jihad bereiken, vervolgens
het woord van Allah vestigen op aarde en mijn leven met het
martelaarschap afsluiten." [... ... ...] "Natuurlijk dat ik
met het martelaarschap mijn leven afsluit. Een kogel in mijn hoofd,
ideaal einde voor mij." Martijn de Koning &
Jeroen Kostense; Oh Oh Aleppo. Hoe Abu Muhammed een Syriëganger werd;
De Groene 18 september 2014.
Uit Den Haag, volgens een groot onderzoek van
Justitie:
Uit een proces verbaal: "We leven voor de dood na
het leven. Het is niet erg om daar te sterven. De beste dood voor de
islam is de martelaarsdood."
[Hij beweerde] "dat het verplicht is om naar Syrië te gaan, dat
martelaarschap goed is en dat je dan in het paradijs komt."
"Dat martelaarschap is voor de jongens naar eigen zeggen het
hoogste doel."
Over dat martelaarschap doen de wildste verhalen de ronde: ... "Heb
je ook muskusgeur geroken [op het slachtveld]? ... Ik wil het graag een
keertje ruiken." ... Een ander teken van het martelaarschap [... is
...] "een glimlach op het gezicht van een gevallene." ...
"Een gedode vijandelijke soldaat noemen ze een kuffar
(ongelovige). Hij stinkt." ... "Op dit moment voel je je zo
dicht bij Allah in de buurt." ... "Reinig het land van deze
varkens." Jaco Alberts & Harry Lensink;
'Weet je, kop er af' - Nederlandse jihadi's - Het 'context'- onderzoek;
VN 28 maart 2015.
Uit België: de burgemeester van Vilvoorde:
"Nieuw fenomeen is de radicalisering van jonge
meisjes, net dertien jaar. [...] Ze denken: misschien is mijn levensdoel
wel trouwen met een 'held' en zo in het paradijs komen."
"Wat is er mis met onze samenleving dat jonge mensen zich zo
gemakkelijk zot laten maken?"
" ... ontevredenheid, uitzichtloosheid ... groepsdwang ...
isolering ..."
"Een jongen van zestien jaar zegt: 'Mijn hoogste doel is te sterven
voor de jihad, meneer." Tijn Sadée; 'Wij zijn
hofleverancier van jihadi's; Burgemeester van Vilvoorde - Hans Bonte); NRC 10 februari
2015.
|
Hoe ziet die Islamitische Staat en haar provincies
elders er nu uit? |
|
Hoe maakt zij 'reclame' voor zichzelf? |
|
Hoe dit alles te duiden, te interpreteren?
Sommigen zeggen: maak je niet druk, het is een regionaal
machtsconflict, laten ze dat daar zelf maar oplossen. Maar met zoveel
strijders uit zoveel landen en met provincies en aanslagen in zoveel
andere landen is er toch wel iets meer aan de hand; iets mondiaals,
dat niet alleen met strijd en macht, maar ook met cultuur en religie
te maken heeft. |
|
Wat te doen? |
Deze vragen komen in de volgende delen aan bod. |