De Armeense kwestie

"Welles!" - "Nietes"

De Armeense kwestie in de Nederlandse politiek

Tegenwicht Opiniestuk # 67, 8 oktober 2006

De kwestie

De gemeenschap van Turkse Nederlanders is in rep en roer sinds de PvdA en het CDA kandidaat-kamerleden van de lijst schrapten omdat deze in een forum gezegd hebben dat zij de massamoorden van de Armeniërs door Turkije geen 'genocide' wilden noemen, terwijl het laatste het fractiestandpunt is.

Er is in 2004 een motie van de ChristenUnie met die strekking aangenomen, zodat het genocide standpunt sindsdien ook het officiële standpunt van Nederland is. De EU stelde erkenning eerst als eis aan Turkije maar trok deze later weer in. De ChristenUnie diende een wetsvoorstel in dat beledigende of haat-zaaiende ontkenning van genocide strafbaar stelt.

De absurditeit

De absurditeit van deze kwestie blijkt wel uit het feit dat, gesteld dat dat wetsvoorstel wordt aangenomen, men in Nederland wettelijk verplicht is de genocide te erkennen, terwijl men in Turkije nu al wettelijk verplicht is deze te ontkennen. Een Turkse Nederlander die in Turkije op vakantie gaat moet dus onderweg zijn mening ompolen - of daar (of hier) verstandig zwijgen. Nederland en Turkije verwijten nu elkaar de vrijheid van meningsuiting te beknotten.

Wat is waarheid?

Dat gebeurt er als staten - of fractievoorzitters - gaan opleggen wat waarheid is. Ja, Wat is waarheid? Pilatus vroeg het zich al af. En hoe wordt waarheid bepaald? Door eerlijk onderzoek en open discussie: eerst over de feiten en dan over de interpretatie van die feiten, lijkt mij zo.

De feiten worden hier door alle partijen wel min of meer erkend: er is daar en toen heel wat verkeerds gebeurd. Het debat draait nu om de interpretatie: is dit genocide ofwel volkenmoord, of is het wel erg, maar niet dát? Hier splitsen de meningen zich:

	De VN spreekt niet van genocide omdat de juridische basis hiertoe ontbreekt en ook Turkije huldigt dit standpunt;
	vele anderen spreken wel van genocide omdat in vergelijkbare gevallen iedereen dat doet.

Debat en vrijheid

De keuze wat als waarheid gezien wordt, wordt gemaakt in een discussie, debat, discours of dialoog. Soms mag een gezagsvolle derde instantie de knoop doorhakken, de rechter of de VN.

Om het debat te kunnen voeren is vrijheid van meningsuiting een cruciale voorwaarde. Een wet die een der standpunten verbiedt, maakt het debat en dus de oplossing van het geschil onmogelijk.

Zoiets sluit de discours en ontkent het feit dat er verschillende discoursen zijn met elk hun eigen regels, criteria, kracht en zwakte. Een staat, de politieke discours, moet niet gaan bepalen wat historische, religieuze of psychologische waarheid is. Dat zijn andere discoursen met andere regels. En een staat moet al zeker geen discoursen sluiten met verbodsbepalingen over louter opvattingen. Om waarheid te vinden is vrijheid van meningsuiting van cruciaal belang.

Die vrijheid van meningsuiting is er in Nederland en laten we dit zo houden, dus geen wetten aannemen die bepaalde standpunten verbieden. Tegen een dergelijke wet zou ik mij mordicus verzetten, mij beroepend op wat Voltaire tegen Rousseau zei toen die in zijn huis zijn toevlucht zocht [Zie < http://www.tegenwicht.org/41_eu_wn/de_verlichting.htm#Voltaire >].

"Ik beaam met geen woord wat ge zegt, maar ik zal het recht dat ge hebt om het te zeggen tot de dood toe verdedigen."

Dus...

Dus vind ik ook dat een politieke partij en een fractie in het parlement dit belangrijke principe hoger moet achten dan de zo gewenste fractiediscipline. Dus ook geen mensen met een op bepaalde punten afwijkende mening van de kieslijsten moet schrappen. Het is kortzichtig om de fractiediscipline en ´de eigen waarheid´ als principe te stellen boven het principe van waarheidsvinding in een dialoog met vrijheid van meningsuiting.

Het is logisch dat de gemeenschap van Turkse Nederlanders hen dit niet in dank afneemt en zich niet meer vertegenwoordigt voelt in het parlement, dus in hun gevoelens niet geaccepteerd in de samenleving.

Dus volgt segregatie in plaats van integratie omdat men assimilatie eist en afdwingt. Maar dit werkt niet. ´Mijn waarheid´ afdwingen verhindert het zoeken naar echte waarheid en gedeeld begrip.

Waarheid is moeilijk

Wij hebben hier de vrijheid om te zeggen

	dat Jezus cq Mohammed een grote en vredelievende profeet was. Maar ook om te zeggen
	dat we Jezus cq zijn kerk, dan wel Mohammed cq sommige navolgers van hem, toch wel het nodige geweld hebben gebruikt, op zijn minst in het verleden. Ook mogen we zeggen
	dat geschiedkundig onderzoek naar oude bronnen ons zegt dat het Evangelie cq de Qur'an toch zoveel jaren (zo tegen de honderd) na de mondelinge boodschappen zijn geschreven, dat een zekere mythische vervorming van de sprekers en hun boodschap toch niet uit te sluiten valt.

En vermoedelijk is het alle drie nog waar ook. Waarheid is niet zo simpel en eenduidig, echte waarheid is altijd gecompliceerd.

Dialoog is moeilijk

Het probleem ontstaat zodra men met staatsmacht of geweld één eenduidige Waarheid gaat afdwingen. Dit deed de Inquisitie met de Katharen en andere 'ketters', dit doen nu ook sommige regiems of strijdgroepen.

Een probleem waar ik daarbij op stuit is dat de de Arabische cultuur mij zo heetgebakerd overkomt (öfkecil dan wel sariem al-fadib voor wie deze uitdrukking niet kent), en ik denk dat meer nuchtere Nederlanders daarop stuiten.

Er hoeft maar een 'verkeerd' woord te vallen of 'verkeerde' grap of tekening gemaakt te worden en hup, meteen zien we duizenden mensen schreeuwend en met gebalde vuisten en van haat verwrongen gezichten de straat opgaan. Hup, meteen maar de ambassade aanvallen hoewel de staat die daar vertegenwoordigd wordt met de kwestie niets te maken kan hebben. De Nederlandse regering heeft niets te zeggen over de kandidatenlijsten van partijen, de Deense niets over cartoons die al dan niet in de krant komen. Voor ons Nederlandse Nederlanders is dit moeilijk in te voelen en te begrijpen.

Ook nu zien we weer direct een demonstratie met dichtgeplakte monden en de gemeenschap van Turkse Nederlanders in rep en roer. We lezen allerlei vergaande uitspraken als 'nooit meer gaan stemmen' en 'discriminatie'.

Het hielp niet dat Nebahat Albayrak en Frans Timmermans een genuanceerd stuk schreven [*] om de gemoederen te bedaren; de gemoederen bedaarden niet.

[*] Zie de fouten uit het verleden onder ogen; Armeense genocide; Nebahat Albayrak en Frans Timmermans, Trouw 4 oktober 2006

Wat een korte lontjes, denk ik dan, of: wat een dunne pannetjes, snel heet en even snel weer koud. Ook denk ik dan: 'Oh ja, ze kruipen meteen weer in de slachtoffer-rol, alsof ze zelf niets kunnen en nergens medeverantwoordelijk voor zijn!'

Heetgebakerdheid, geloof in 'Eén al het andere uitsluitende eenduidige Waarheid', korte lontjes, dunne pannetjes en slachtoffer-denken verhinderen elke dialoog en smoren elk zinnig debat en discussie. Zo komen we er niet, denk ik dan.

Beste medemensen

Beste gemeenschap van Turkse Nederlanders, maak uw lontjes wat langer, uw pannetjes wat dikker en kruip vooral eens uit dat slachtoffer-denken, zeg ik dan.

Dat van die korte lontjes vindt de nieuwe voorzitter van Milli Görüş[*] ook, waar hij zegt dat hij "kalmte wil leren van de christenen" (Trouw 4 oktober 2006).

[* Beste kranten, schrijf dit woord nu eindelijk eens goed, namelijk met een "ş" op het eind, een "s" met een komma'tje eronder. Het zit in Word bij "Invoegen > symbool" en in Html is het < ş >. Zelfs Kladblok geeft het weer als je het er in plakt. Of schrijf "sh", want zo spreek je het uit. ]

Maar ook, beste Nederlandse Nederlanders, het is dan mooi dat CDA-Kamerlid Cörüz zegt: "Nu praten over genocide", maar dan svp niet gevold door "Het einddoel staat voor hem vast: maatschappelijke aanvaarding van de anti-genocide-motie van 2004." (Trouw 6 oktober 2006) Als het resultaat al vaststaat is er geen dialoog mogelijk.

Persoonlijk probeer ik het gewoon

Persoonlijk houd ik mij aan Voltaire en start ik de dialoog over de zo uiteenlopende standpunten, een houding die ook sterk door GroenLinks wordt uitgedragen - daar speelt het probleem helemaal niet. En, er eenmaal aan begonnen en op gang gekomen, valt het reuze mee. Ik geloof echt niet in alles wat De Profeet gezegd zou hebben, dan wel Allah via hem, maar ik lees, ik luister en ik praat erover.

Ik heb hier ter stede met anderen interculturele gespreksgroepen gestart van christenen, moslims en humanisten, en die beginnen nu aardig te lopen. Ik bestudeer ijverig het Turks en Arabisch en lees me suf over de islam. [*]

[* zie mijn stukje in Trouw van 7 september 2006.]

Al lezend kom ik, in mijn Nederlandse en rationele ogen, 'rare dingen' tegen, bijvoorbeeld 'spookverhalen' over doden die in hun graf vermorzeld worden dan wel vanuit hun verruimde graf het Paradijs zien en de levenden vermanend toespreken.

Ik legde het voor aan de moslima's in mijn groep en wat zeggen zij:

"Maar dat nemen wij allang niet meer letterlijk! Dat moet je spiritueel zien: dat de ziel iets geestelijks meemaakt of zo."

Dit wist ik niet en had ik niet gedacht: moderne moslima's, polder-islam?. Zo kwamen we wel verder en ging ik ijverig door met mijn vertalingen. In ruil maken de moslima's mijn keuken mooi schoon en het witgoed echt wit.

Zie: dialoog. Het kan. Gewoon beginnen.

Een gastschrijver (m/v)

Wij, van Tegenwicht, kregen over die Armeense kwestie een lang stuk toegestuurd met de vraag wat we ervan vonden.

Dit was: inhoudelijk geen probleem, maar de tekst en de lay out zou wel een vrij grondige herziening kunnen gebruiken om wat er beweerd wordt ook met behulp van een tekst op een scherm over te brengen. "Je hebt gelijk," zei de kennelijk ook zelfkritische schrijfster, "Doe maar". Het resultaat voegen we toe aan dit stuk:

De Armeense kwestie en de Nederlandse politiek
De Federatie van Armeense Organisaties eist duidelijkheid van Nederlandse kamerleden met Turks bloed die nog geen standpunt innamen over de Turks-Armeense geschiedenis.

Door Donna Molina, hier gastschrijfster op Tegenwicht.