Al in 1995, 1996, toen er nog geen Tegenwicht weblog bestond, plaagden zij mij: zij belaagden mijn gedachten met kapotgeslagen Boeddhabeelden in Bamiyan en het verbod op onderwijs aan meisjes - en doen dit nu elf jaar later nog steeds. Het beeld van een rij opgehangen mensen raak ik niet kwijt. De taliban 1Talib is "leerling", taliban betekent "leerlingen". Spreek uit 'talibaan' - de lange A is kenmerkend voor het meervoud in het Arabisch. Leerlingen of studenten? Ja, van de madrassa, oorspronkelijk gewoon "scholen", maar in feite intussen specifiek de Qur'an scholen, waar slechts de ahadith (de uitspraken en daden van de Profeet) en de Qur'an wordt onderwezen, en wel slechts door dit geschrift uit het hoofd te leren in de oorspronkelijke taal ervan, het Arabisch, in feite een mengsel van toenmalige dialecten met een hoop Aramees erin. Deze taal is en was de Afghanistanen en Pakistanen waar het nu om gaat in feite vreemd. Voor ons, westerlingen, lijkt het allemaal op elkaar en als je die talen gaat leren kom je wel veel verwante woorden tegen, maar toch zijn de verschillen veel groter dan wij westerlingen denken, of in elk geval dan ik toen dacht: andere lettertekens, woorden, grammatica. Deze leerlingen, taliban, leerden dus slechts een voor hen vreemd geschrift uit het hoofd - en niet meer dan dat - in een voor hen in feite vreemde taal, en zonder enige inhoudelijke uitleg. Daarna gingen zij vechten, zij wonnen en legden hun moraal op - geen muziek bijvoorbeeld en meer van dergelijke zware zonden. Er moet intussen dus meer gebeurd zijn: een moraal ingeplant, idealen voorgehouden, haat gepredikt. AfghanistanAfghanistan werd geregeerd door koning Nadir Shah, die in 1973 verdreven werd. Daarna kwamen de roessi, de Russen, die er een seculiere socialistische staat van wilden maken, en die dus fanatiek bestreden werden. De Russen namen de wijk in 1992. Eindelijk vrede? Nee. De Afghanistanen gingen nu met elkaar vechten om de macht in hun land - de beruchte krijgsheren en hun betaalde milities. Kabul was verdeeld in secties en men had zo ongeveer een visum nodig om van de ene straat naar de andere straat te komen. De taliban 2De strijd werd gewonnen door de taliban. Eindelijk vrede? Nee. Niet alleen de Boeddha beelden sneuvelden, maar ook degenen die het gewaagd hadden meisjes les te geven, dan wel muziek te maken of te dansen, en zo meer. Vrouwen mochten niet meer studeren of werken en konden hun kinderen niet meer te eten geven - veel van hun mannen en zonen zijn gesneuveld in de strijd. Gevolg: bedelende vrouwen met ondervoede kinderen, deels in de meest armoedige weeshuizen. De economie stortte in elkaar en bittere armoede was het resultaat. Ook een bittere tweedeling in de bevolking: pro of contra de taliban, die nu zelf de rijke klasse werden. De taliban 3Studenten? Nee, want zij studeren niet of doen in elk geval weinig meer dan de Qur'an, de ahadith en de shari'a uit het hoofd leren. Er is niets godsdienstigs of spiritueel meer in hen te herkennen. Wel veel jonge mannelijkheid zoals dat in die cultuur de norm is, ruw, primitief, agressief. Fanatiekelingen. Kom bij hen niet aan met staatkunde of economie - en al evenmin met soefisme. Wat bezielt deze mensen? het zijn natuurlijk wel mensen, daar. Wat drijft hen zo ver?
Alle vier dus, in onderlinge interactie van factoren. Een asielzoeker, sympathisant van de taliban:
Hoe de taliban te bestrijden? 1Al zo rond 1995, 1996, bedacht ik dus dat deze leraren en deze 'leerlingen' bestreden moesten worden. Hoe? Door een kritische benadering van hun ideologie? Probleem: de taliban luisteren niet naar kritische uitleg en beschouwingen, zij volgen hun commandanten. Al in 1996 bedacht ik dat er dan toch mogelijk ook tegen-commandanten nodig waren, ofwel een militair ingrijpen nodig was. Die gedachte verwierp ik toen, Nederlandse militairen in Afghanistan, jonge mensen die hun commandanten volgden die de politici volgden? Dit ging mij te ver. Later volgde de inval in Afghanistan door de VS. De taliban werden verdreven door militaire kracht, niet mijn favoriete kracht, maar effectief, zij het mogelijk slechts op korte termijn. Intussen zijn ze er: jonge Nederlandse soldaten die de taliban bestrijden. Ze zijn nu terug, zwaarder bewapend, beter getraind en ze blijken zich te
mengen onder de bevolking, die hen dus kennelijk toch niet geheel afwijst. Er
vallen burgerdoden omdat men niet kan zien wie strijder is en wie burger is.
Los nog van het feit dat de taliban bewapend zijn en de burgers zo naar hun
hand kunnen zetten. Hun ideologie is sterk anti-Westers.
"Alle macht komt uit de loop van het geweer", zei Mao. Misschien geeft de geschiedenis hem ten dele gelijk. Maar er zijn ook mensen geweest die de wereldgeschiedenis ingrijpend hebben veranderd, niet door het zwaard, maar door het woord: Socrates, Plato, Plotinus, Mozes, Jezus, Augustinus, Ghazali, Ibn Tufail, Ibn Arabi, Ibn Rusd, Rumi, Voltaire, Rousseau, Erasmus, Spinoza, Kant, Hume, Locke, Einstein, Freud, Kennedy, Martin Luther King. Ook zijn er mensen geweest die door bepaalde daden op bepaalde cruciale momenten te stellen, de wereldgeschiedenis hebben veranderd: Nelson Mandela, de zwarte vrouw die in een bus op een stoel ging zitten, de Chinese student die voor de tank ging staan, de fotograaf die de Vietnamese vluchtende kinderen fotografeerde ... Een poging tot antwoordIk concludeer met moeite: Tegen het onredelijke en onmenselijke geweld van de taliban is een door de VN gelegitimeerd en beheerst contra-geweld nodig. Het kan niet anders. Als nu Afghanistan opnieuw in de handen van de taliban valt is het gedaan met dit land en de mensen erin. Nog bitterder armoede, nog zwaardere onderdrukking: geweld. Zij zijn niet voor rede vatbaar, slechts voor tegen-geweld. Maar dan wel een redelijke en menselijke vorm van geweld. Ik ben geen militair maar wel burger der Nederlandse samenleving die het moeilijke besluit nam om onze nog zo jonge mensen in te zetten om de taliban te bestrijden, zo ver van huis, haard, vrouw en kind. Met de nodige moeite sta ik nu dan achter dit besluit, zij het met de nodige mitsen en maren en 'tenzij'-en, maar ook met bewondering voor wat 'onze jongens' daar doen en hoe zij dat doen. DialoogIk kan niet als militair naar Afghanistan gaan om daar de taliban met wapens te bestrijden. Ik kan wel iets anders doen: de kracht van het woord en de kleine daad opzoeken. Een asielzoeker opvangen. De facto een taliban-aanhanger die mijn brood en zout eet - en die praat (Perzisch woordenboek op tafel). Kennis en begrip opbouwen. Dialoog opbouwen met de moslims van mijn woonplaats en land. DiplomatieDit zou op politiek gebied ook moeten gebeuren. In de buurt heet het dialoog, in de politiek heet het diplomatie. Bij diplomatie hoort druk, maar ook ruimte: nemen en geven over en weer. Er zal diplomatiek contact gezocht moeten worden met de taliban, evenals met Hamas en Hetzboallah. We moeten luisteren naar hun motieven, begrip gaan opbrengen en hun belangen serieus gaan nemen. Dat 'hun belang' is niet de wereldheerschappij, dat is de typisch oosterse overdrijving van zaken, maar wel gehoord worden, politieke invloed krijgen, ontwikkeling, voeding, water, economie. Democratie? Niet in de vorm van een dictatuur van de meerderheid, maar die van respect voor de minderheden. Dan is er nog een lange weg te gaan. Democratie kun je niet met wapens opleggen. Het is een langzaam proces van zelfontwikkeling. Dus: onderwijs en economie. NederlandOok in Nederland. Ons democratisch stelsel veroorlooft het ene meneer Wilders in de Kamer onschendbaar te zeggen wat hij vindt. Wat hij zegt is niet goed, het feit dat hij het kan zeggen is wel goed, gedachtig de beroemde woorden van Voltaire. Maar waar blijft het tegen-woord, het tegenwicht, om zo te zeggen? Tot nu toe hebben alleen de heer Balkenende, tot mijn verbazing, mevrouw Halsema, uiteraard, en de heer Pechtold enig tegenwicht van betekenis gegeven. En ja: ook prinses Maxima en de WRR weer. Niet dat de heer Wilders zich hier ook maar iets van aantrekt. Hij gaat maar door met polariseren en haat zaaien - buiten het Parlement een delict, maar in de Kamer is hij onschendbaar, terecht, maar, kamerleden, waar blijft uw geoorloofd tegen-woord, uw tegenwicht? P.S.Aan de vorige weblog is later nog toegevoegd:
Meer achtergrond
|
