Vorige Start Omhoog Volgende

Keerpunt Israël?

Zijn hulpgoederen terrorisme?

Weblog Tegenwicht # 133, 

9 juni 2010

 

- 'Slachtoffer' 
- Blokkade 
- Een keerpunt? 
- Bulldozer 
- Emotie en ideologie 
- Slachtofferdenken 
- Kritiek is niet welkom 
- Wereldwijd protest neemt toe 
- Het Kairos document 
- Geweld werkt niet, werkt tegen 
- Keerpunt? 
- Lees meer 

'Slachtoffer'

Op 31 mei 2010 vielen Israëlische commando's een vloot van zes schepen aan die ongewapende vredesactivisten en hulpgoederen voor Gaza aan boord hadden. In Turkije waren de schepen gecontroleerd op wapens. De schepen voeren in de internationale wateren. Er vielen tien doden en honderden activisten werden gevangen gezet. 

"Israël is slachtoffer van [andere media: 'heeft te maken met'] een internationale hypocrisie-aanval." 
"Als de blokkade verbroken zou zijn, dan zouden er honderden boten gevolgd zijn. Elke boot zou honderden raketten [anderen citeren hierbij: 'uit Iran'] hebben kunnen vervoerd."
Netanjahoe, premier van Israël, kranten 3 en 4 juni. 

"Deze oorlog wordt gevoerd door een enorm consortium van de Linkse Internationale en de Arabische en islamitische werelden. Niet alleen staan er 222 organisaties uit alle hoeken van de wereld achter de terreur-ondersteunende vloot, maar ook in de VN hebben 189 landen elkaar gevonden om Israël te vertrappen. [...] In vele opzichten is dit gewoon een herhaling van de eeuwige oorlog tegen het joodse volk." 
Jerusalem Post, zoals vermeld in Trouw 2 juni 2010 - cursiveringen: Tw. 

Verklaringen van het Israëlische leger spraken eerst van "gewapend verzet" en van "huurlingen van Al-Qaeda", verklaringen die werden ingetrokken of veranderd nadat de activisten waren vrijgelaten en ook zij hun verhaal konden vertellen. 

"Staatsterrorisme" zei de Turkse premier Erdogan. Hij liet er op volgen dat de betrekkingen pas hersteld zouden worden als de blokkade van Gaza wordt opgeheven. 

Blokkade

Israël heeft de Gazastrook geblokkeerd sinds Hamas daar - in democratische verkiezingen gekozen - regeert. Eenmaal in de meerderheid en met de verworven macht werd Fatah door Hamas uit de strook verdreven. Er zijn sindsdien ongeveer 300 raketten vanaf Gaza afgevuurd op het nabije Israëlische gebied. Niet goed en eigenlijk erg dom. Hamas heeft dit ook gestopt, maar heeft niet alle onderdanen in de hand. 

Israël antwoordde in 2008-2009 met wel heel wat meer dan 300 raketten, eerder met een vernietiging van grote delen van Gaza - 13 doden aan de Israëlische kant, 1300 aan de Palestijnse kant - en een veel striktere blokkade. Disproportioneel


Gaza

Met een uiterst grillig beleid wordt slechts mondjesmaat aan humanitaire goederen nu en dan doorgelaten, maar bijvoorbeeld nooit cement om Gaza weer op te bouwen. Men zou er bunkers van kunnen bouwen. Tachtig procent van de bevolking van Gaza is nu afhankelijk van hulp uit andere landen. 

Israël ontkent dat er problemen zijn in Gaza. Anderzijds schept de staat er bewust problemen om Hamas op de knieën te dwingen - met als resultaat een des te trouwere aanhang van de bevolking aan Hamas. 

Een keerpunt?

Wereldwijd was de verontwaardiging over de aanval op de schepen. De VN eist een onafhankelijk onderzoek. Overal betoogden rechtsgeleerden dat de aanval volgens het internationale recht illegaal was. Meteen verklaarden velen de hele blokkade als niet rechtsgeldig. 

Al vele malen eerder zijn de nederzettingen van de kolonisten op de Westoever - ruim een derde van het grondgebied - en rond Jeruzalem verklaard als strijdig met het internationale recht en met meerdere - 39 zeggen kenners - VN resoluties. Israël raakt in toenemende mate geïsoleerd. Altijd ondersteund door de VS van Bush, krijgt Israël nu te maken met eisen van  de regering Obama, met name om te stoppen met de bouw van nederzettingen en huizen rond Jeruzalem. Niet dat dit ook gebeurt. 

Zelfs in Israël zelf klonk nu protest tegen het beleid van de regering Netanjahoe en zijn uiterst rechtse coalitie die afhankelijk is van de steun van de kolonisten. Jonge kolonisten kunnen gewoon hun gang gaan en vanuit hun 'nederzettingen' de Palestijnen met geweld onderdrukt houden. 

Wat heet 'nederzettingen'? In de kranten staan dan foto's van soldaten die een container weghalen - de volgende dag staat er weer een. Maar de meeste 'nederzettingen' zijn forse steden die geen leger kan weghalen. Men 'schept feiten op de grond', heet het dan. 

De 'nederzetting' past niet op een foto: Har Homa

Bulldozer 

Het beleid van Netanjahoe is steeds 'soms even schijnbaar pauzeren en dan gewoon doorgaan'. Typerend is de doorgaande bouw rond Jeruzalem. Net toen er hoog bezoek uit de VS kwam werd aangekondigd dat men hiermee gewoon doorging, ondanks alle oproepen en eisen wereldwijd om hiermee te stoppen. Men excuseerde zich voor het onhandige tijdstip van het bericht, maar niet voor de bouw zelf. De bulldozer gaat gewoon door - ook letterlijk. De regering trekt zich eenvoudigweg nergens iets van aan. 

De Westelijke Jordaan-oever is een gatenkaas van 'nederzettingen' van kolonisten, omgeven door een grillige muur en met elkaar verbonden door wegen die voor de Palestijnen afgesloten zijn. Muur en wegen lopen dwars door allerlei Palestijnse landerijen heen. 

Kolonisten spreken wel over 'een mensenrecht' voor henzelf om hier te wonen - ze zwijgen over de mensenrechten van de Palestijnen. Meerdere internationale rechtsorganen en de VN hebben afbraak van de muur geëist, maar hij staat er nog steeds en er wordt volop aan doorbebouwd. 


'Mensenrechten' ...

Kruisweg naar Jeruzalem; Route 443, Guus Valk, NRC Magazine 3 april 2010 
Snelweg 443 loopt dwars door Palestijns gebied. Palestijnen mogen er niet rijden, Israëliërs wel. Dat moet volgende maand veranderen, vindt het Hooggerechtshof. Autorit over de Apartheidsweg.
 
Guus Valk, Op weg over Route 60: 125 kilometer in twee dagen; wegversperringen, controleposten en de afscheidingsbarrière leggen het verkeer in de Palestijnse gebieden praktisch stil; NRC 26 april 2008. 
 
Amnesty International berichtte dat Israël de Palestijnen te weinig water geeft: 70 liter per dag voor een Palestijn - in bepaalde streken maar 20 liter per dag, 300 liter per dag voor een Israëliër - disproportioneel. In de Gaza strook is ernstig gebrek aan water - Israël bezit en beheert de bronnen. (NRC Handelsblad 19 september en 27 oktober 2009) Israël beheert ook de toevoer van olie en stroom. 

In Hebron wonen achthonderd Israëlische kolonisten midden tussen tienduizenden Palestijnen. Zij wonen in een zwaar beschermde enclave waarvoor alle wegen in de omgeving zijn afgesloten voor Palestijnen. Hebron is een 'dode stad' geworden. Disproportioneel. 

Bijlage: In Hebron staat een huis...

Emotie en ideologie

In de vaak emotionele discussies over deze zaken zien we steeds weer dat men te weinig rationeel onderscheid maakt tussen zeer uiteenlopende zaken als

de staat Israël met haar huidige regering en politiek - een politiek en militair verhaal,
'het joodse volk' dat verspreid over de wereld woont - een etnisch verhaal, 
de holocaust waarin destijds de joden door het Hitler regiem vervolgd werden - een historisch verhaal, 
het joodse geloof - een religieus verhaal, en 
de aanspraken op 'het Heilige Land' als door God gegeven aan het Uitverkoren Joodse Volk - een mythisch verhaal. 

Die verhalen lopen allemaal door elkaar heen en worden vaak onvoldoende onderscheiden. Dan wint het emotioneel beladen verhaal het vaak van het rationele betoog. 

Ook in het andere kamp treedt een dergelijke vermenging wel op: de burgers van Gaza worden niet geblokkeerd en bestookt omdat zij moslims zijn maar omdat zij raketten werpen en er een Israëlische soldaat gevangen houden - Israël houdt intussen tienduizend Palestijnen gevangen - disproportioneel

Een dergelijke vermenging van verhalen (discoursen, interpretatiekaders) maakt een weloverwogen discussie bijna onmogelijk. Israël zelf hecht juist aan deze vermenging omdat dit in hun ogen hun politiek legitimeert: oude mythen en heftige emoties in plaats van het huidige internationale recht, slachtofferschap in plaats van verantwoordelijkheid dragen voor de eigen daden. De rationaliteit is zoek. 

"Irrationele enter-actie" heet het Commentaar van NRC Handelsblad op 1 juni. "Het fiasco past in een patroon": fouten, irrationaliteit, blunders, isolement. 
 
De ratio verzwolgen, Elsbeth Etty, NRC Handelsblad 1 juni 2010. "Waar is de ratio in de Israëlische politiek gebleven?" 
 
Het land dat dieper en dieper wegzinkt - Is Israël gek geworden? Ina Friedman, Trouw 2 juni 2010 
"Paranoia" ... "We hebben ons verstand verloren"... "Gebrek aan realiteitszin" ... "dit idiote optreden" ...

Slachtofferdenken

Israël is vastgelopen in de zelfgekozen rol van slachtoffer.  

"Israël zit vast in het eigen slachtofferdenken, zegt schrijver Keret. De boosheid van het buitenland kaatst af op de politieke leiders."
Schrijvers eenzaam in onverschillig Israël - Reactie op commando-actie tegen hulpkonvooi voor Gaza toont kloof tussen Israël en rest van de wereld - Guus Valk, NRC Handelsblad 5 juni 2010 

"... omdat we 's  werelds ultieme slachtoffers zijn - en altijd blijven." ... "De Israëliërs zien zich zelf als 'Dé slachtoffers van de geschiedenis', met een hoofdletter D. [...] 'en daarom kunnen we niet fout zitten of fout handelen.' ... een diepliggende neiging tot ontkenning van wat er gaande is"...
(Ina Friedman, Israëliërs ontkennen wat er gaande is; Trouw 14 oktober 2009.)

Kritiek is niet welkom

Iedere vorm van kritiek wordt steevast opgevat en beantwoord als een aanval op 'de joden' en het bestaan van de staat Israël als zodanig. Het gedegen rapport-Goldstein dat de Gaza oorlog beschrijft werd in de felst denkbare bewoordingen afgewezen. 

Kritiek is niet welkom. Wetenschappers als Noam Chomsky en Norman Finkelstein komen er niet in, evenmin als de Spaanse clown Ivan Pedro (NRC Handelsblad 18 mei 2010). 
 
"Voor redelijkheid is geen plek" - noch in Israël, noch in een debat hier in Nederland op 1 juni in De Balie -  Huib Modderkolk, Debat van de week, NRC Handelsblad 5 juni 2010. 

'Iedereen is altijd tegen ons', 'de eeuwige strijd tegen het joodse volk' ... emotie, slachtofferschap, geen realiteit: als één staat jaren lang wereldwijd werd 'verwend' met acceptatie, steun en straffeloosheid, is dit wel de staat Israël die de ene na de andere VN resolutie en het internationale recht ongestraft naast zich neer kon leggen; die atoombommen mag hebben zonder het non-proliferatieverdrag te hebben ondertekend. Pas de laatste tijd komt er eens wat kritiek en protest los, eigenlijk pas sinds de Gaza oorlog van 2009. 

Wereldwijd protest neemt toe

Opvallend was de actie van Egypte, namelijk om ineens de steeds streng gesloten grens met Gaza te heropenen. Israël blokkeert, Egypte zet de deur open. 
 
De VS staat steeds kritischer tegenover Israël. Er is weliswaar nog steeds een zeer krachtige en vrijwel kritiekloze pro-Israël lobby daar - het zijn kiezers! - maar deze neemt in kracht nu af. 
 
De Europese Unie neemt gaandeweg meer stelling tegen de politiek van de staat Israël. Nee, niet tegen het bestaan ervan en ook niet tegen 'het joodse volk'. Tal van resoluties, verklaringen, oproepen en pogingen tot bemiddelen kwamen van de EU. 
 
Een petitie van vierduizend Europese joden pleitte onlangs voor een stop van de politiek van de nederzettingen. Dit heet "JCall"; rabbijnen, politici en filosofen namen het initiatief. (NRC 4 mei 2010)
 
Amerikaanse joden deden zoiets al eerder onder de naam "JStreet". (Idem)
 
De VN nam meerdere resoluties aan. Ban Ki Moon sprak menigmaal zijn zorg uit en verklaarde zich solidair met de Palestijnen. Ook de VN-UNRWA en de VN-UNHCR spraken zich in die zin uit, in het bijzonder over het gebrek aan mensenrechten voor de Palestijnen. 
 
Ook in Israël zelf demonstreren joden en arabieren gezamenlijk tegen het bouwbeleid rond Jeruzalem. Ook een grote groep Israëlische intellectuelen protesteerde tegen het nederzettingenbeleid en het bouwbeleid rond Jeruzalem (Trouw 30 april 2010). Ook een groep rabbijnen in Israël verzette zich al eerder (Trouw 30 september 2009).
Een grote krantenpagina vermeldt de ondertekenaars van een oproep aan Kamer en regering om te gaan praten met Hamas, aldus de advertentie op 10 november 2009.
 
De Wereldraad van Kerken riep al eerder op tegen het bouwen van nederzettingen en huizen. "Israël moet bestaan, naar wel binnen internationaal erkende grenzen" (Trouw 4 september 2009).
 
Meer recent bezocht The Rights Forum, een groep oud-politici en internationaal-rechtsgeleerden de Palestijnse gebieden.
Wereldwijd is er nu protest tegen het enteren van de hulpvloot en het doden van mensen daarop.
 
En dan was er het Kairos document:

Het Kairos document

"De scheidingsmuur [...] Duizenden gevangenen kwijnen weg in Israëlische gevangenissen. [...] Israël weigert zich te houden aan internationale wetten en resoluties. [...] Mensenrechten worden geschonden en ondanks de vele rapporten van lokale en internationale mensenrechtenorganisaties gaat het onrecht door." - Enzovoorts. 

Aldus het Kairos document "Uur van de waarheid", opgesteld door Palestijnse christenen. 

"Daarom roepen wij op tot een reactie op eerder genoemde voorstellen van burgerlijke en religieuze organisaties door een start te maken met een systeem van economische sancties en boycot tegen Israël [*]. We herhalen nogmaals dat dit geen wraakactie is, maar een serieuze strategie om de Israëlische bezetting van Palestijnse en overige Arabische gebieden te beëindigen en veiligheid en vrede te garanderen voor allen."

[*] Later genuanceerd tot producten uit de bezette gebieden. 

Naar goed Nederlands gebruik kwam het eerste protest al voor de verschijning ervan in december 2009. Rabbijn Evers: "Een regelrechte oorlogsverklaring aan Israël. Een vijandig document."  Een andere rabbijn: "Betekent dit dat als de Joden de zee in gedreven zijn [*] er een bereidheid is tot verzoening?" (Trouw 30 december 2009) Ook orthodoxe protestanten protesteerden meteen.

[*] Nee, beste rabbijn, dit staat er niet in. Er is alleen sprake van geweldloos verzet. 

De Nederlandse Raad voor kerken ondersteunt het document. Zij roept Israël op om zich aan het internationale recht te houden en zij vraagt ons om Palestijnse producten te kopen. 

Naar goed protestants gebruik werd er geprotesteerd, in dit geval door 'Christenen voor Israël' die zegt dat de PKN "vervalt in de eeuwenoude zonde om op arrogante wijze het Joodse Volk de les te lezen" (Trouw 23 februari 2010). We zien kritiek op de politiek van een staat hier terug als "zonde", de staat Israël zien we terug als "het Joodse Volk". 

Ook de Nederlandse Joden protesteren en roepen op hun beurt op tot een boycot van de PKN. Het document is, aldus het Simon Wiesental Centre, "niets anders dan een aanval op het bestaansrecht van de staat Israël." Hier is de staat wel een staat, maar het bestaansrecht ervan wordt nergens in het document in twijfel getrokken. Alleen de actuele politiek. "Kairos rechtvaardigt zelfmoordaanslagen en terrorisme." - Kan men echt niet lezen? De PKN zou "haar morele kompas kwijt zijn" - met een beroep op recht, vrede en rede? Waar is de rede hier gebleven? 

(Jan Dirk Snel in NRC 9 maart 2010; Trouw 6 & 23 februari, 13 maart 2010)

Een van de ondertekenaars, de Palestijnse christen Rifat Odeh Kassis, komt naar Nederland om e.e.a. te bespreken. Hij moet "niets hebben van de theologische rechtvaardigingen van het optreden van Israël". Hij noemt dit "misbruik van de bijbel". "Ik sta niet tegenover het (bijbelse) volk Israël, maar tegenover de staat Israel die internationale verdragen schendt." (Trouw 22 maart 2010)

Arabische woorden en zinnen kunnen altijd op meerdere manieren vertaald worden. Zo kwam hier nog wat gesteggel over de vertaling: een boycot van "alles wat de bezetting produceert" of van "alles wat de bezetter geld oplevert." Het eerste kan slaan op de in de bezette gebieden vervaardigde producten (hoewel het Arabisch hier ambigue blijft), het tweede op een boycot van heel Israël. Ook zou "bewering" vertaald zijn als "feit". Het blijkt dat de vertaling na het werk van de tolk nog door allerlei handen is gegaan. Er circuleerden acht vertalingen. (Trouw 20 & 21 april 2010). 

Ook tussen de Engelse en de Franse vertaling bestaan verschillen. De hierboven genoemde ondertekenaar Rifat Odeh Kassis reageert met de uitleg dat het document geen juridisch traktaat is maar een gedocumenteerde noodkreet. Laat die niet verloren gaan. (Trouw 6 mei 2010).

Johan Snoek: "Die staat heeft alle recht er te zijn, maar je moet het bestaansrecht van geen enkele staat religieus motiveren. [...] De politiek van Israël is onrechtvaardig en kortzichtig. [...] Laat je niet aanpraten dat je vanwege de holocaust niets over [de staat] Israël mag zeggen." (Trouw 28 mei 2010)

Intussen heeft de Palestijnse Autoriteit al een boycot tegen producten van de kolonisten uitgevaardigd. Al eerder verklaarde het Europese Hof dat goederen die zijn geproduceerd in de bezette Palestijnse gebieden niet als Israëlische (dus tolvrije!) producten naar de EU mogen worden uitgevoerd. De uitspraak verplicht Israël de werkelijke herkomst van de producten te vermelden. 

Geweld werkt niet, werkt tegen

"Israël heeft weinig geleerd van 40 jaar geweld
Gaza Israëls geweld tegen Arabieren leidt altijd tot radicalisering, islamisme en nieuwe vijanden", Rami G. Khouri, NRC Handelsblad 29 december 2008: 

"Israëls gebruik van zijn duidelijke militaire superioriteit [...] heeft in de afgelopen 40 jaar steeds weer geleid tot 5 vergelijkbare, onderling verbonden en zeer voorspelbare gevolgen:" - hieronder samengevat:

  1. Tijdelijke verwoesting van de 'vijandelijke' infrastructuur - maar ze komen altijd terug.
  2. Meedogenloosheid en onoprechtheid speelt radicalere groepen in de hand ten koste van de meer gematigde. 
  3. Landen die eerst bevriend waren worden nu bedreigende vijanden. 
  4. De bezette gebieden worden een kweekvijver van even wrede  militanten. 
  5. Heel het Midden-Oosten wordt een broeinest van islamisme. 

"Het is voldoende tijd voor de bange en 
verwaande Israëliërs om te leren dat hun wapens in al die jaren tot rust onder de 
Arabische buren, noch veiligheid langs de Israëlische grenzen hebben geleid. 
Juist het tegendeel is gebeurd, en zal ook nu weer gebeuren.

Hier is iets om bij stil te staan: het enige dat Israëliërs en Arabieren ooit echte vrede heeft gebracht waren redelijke vredesakkoorden na onderhandelingen waarin Arabieren en Israëliërs werden behandeld als mensen die gelijke rechten op veiligheid en een stabiele staat verdienen."

Dit is echt de enige oplossing.

Keerpunt

We mogen hopen dat er nu een keerpunt bereikt is. Zelfs Israël liet ineens meer hulpgoederen door naar de Gazastrook, duidelijk als reactie op het wereldwijde protest tegen de aanval op het konvooi hulpschepen. 

Lees meer

(Citaten uit) nog enkele achtergrondartikelen.

 

Vorige Start Omhoog Volgende