3. Oude waarden en normen? 

Over het neoconservatisme in de Verenigde Staten van Amerika 

Hier schreven wij al iets over in een ander stuk: in Opinie # 22 over het (neo)conservatisme. 

President Bush is in november 2004 herkozen, zij het weer met een nipte meerderheid. Dit werd in Europa en elders vreemd gevonden, omdat inmiddels bekend was dat de oorlog in Irak begonnen was op grond van onjuiste informatie en ook erg slecht verliep. Bovendien was er wereldwijd protest tegen de manier waarop de gevangenen behandeld werden. 

Thomas von der Dunk reageert hier onmiddellijk op met: Zege Bush blamage democratie; OPINIE; De Stentor 4 november 2004: 

De Amerikaanse president George W. Bush heeft lak aan hele wereld en is daarvoor beloond met zijn herverkiezing. Amerika drijft meer en meer weg van Europa. De gewelddadige aanpak van Bush in Irak en zijn blinde steun aan Israël creëren dezelfde haat die ten grondslag ligt aan de moord op Theo van Gogh.

Peilingen na die verkiezingen vertellen ons waarom zoveel mensen op Bush gestemd hebben: om zijn waarden en normen, dus om morele kwesties. Deze overheersten de verkiezingsstrijd. Men spreekt er van de Culture War, de strijd om de moraal. Men spreekt van family values, 'gezinswaarden', te weten vooral weerstand tegen homohuwelijken, abortus, scheiding en seks voor het huwelijk. 

'Zijn taal komt rechtstreeks uit het apocalyptische christendom.' 'Bush' ethiek is simplistisch, intuïtief, weinig reflectief en inconsistent'
(Peter Singer in: Annette van der Elst, God zegene Amerika; Filosofie Magazine juli 2004)

"De Verenigde Staten worden in toenemende mate een streng-religieus land, dat fundamentalistische trekken begint te vertonen, en daar scheiden de Europese en Amerikaanse wegen." 
(Thomas von der Dunk, Zege Bush blamage voor democratie; De Stentor 4 november 2004)

Het draait voornamelijk om seksuele thema's. 

Rutger van der Hoeven geeft in De Groene Amsterdammer van 30 september 2005 een boeiende beschrijving van een verschil tussen Amerika en Europa: 

Seks en geweld, geweld en seks 
De westerse cultuur heet geobsedeerd te zijn met seks en geweld. Maar de Europese en Amerikaanse populaire cultuur verschillen sterk. De Amerikaanse staat bol van geweld, maar draait in werkelijkheid om het echte grote: lust. In Europa is het andersom. 

Hij ontleent zijn visie aan de films die in Amerika en Europa gemaakt zijn en gewaardeerd werden. Hij constateert dat in Amerika seks een zwaar taboe is en geweld dit niet is; in Europa is dat net omgekeerd: geweld is taboe en seks niet meer. 

Dat seks, zeker vóór het huwelijk, taboe is, blijkt ook uit de vele abstinentie programma's waaraan vele dollars worden besteed. Men wil de jonge mensen zo ver krijgen dat zij zich tot het huwelijk onthouden van seks. Niet dat dit iets helpt: de jongelui stellen de seks hooguit met enkele maanden uit en vrijen dan ook nog eens onveilig. De jongeren die een verklaring hadden getekend dat ze seks zouden uitstellen, bleken net zoveel seksueel overdraagbare ziektes te hebben en te verspreiden als wie zo'n verklaring niet hadden getekend, aldus recent onderzoek; de dollars for abstinence werken niet. 

Zie ook ons opiniestuk # 19: Luister naar de kinderen; Maar Bush struikelt over seksuele openheid

Intussen gaan de studenten, aldus Tom Wolfe in zijn roman over de universiteiten van zijn land. ,,Iedereen is er compleet oversekst.'' 

Er is een hele strijd over ontstaan: wie voorlichting wil geven zonder die onthouding te prediken, hoeft niet op subsidie te rekenen. 

Ook in de buitenlandse politiek zien we zoiets: De Verenigde Staten hebben Ivoorkust miljoenen dollars gegeven voor de strijd tegen aids. Voorwaarde is dat seksuele onthouding wordt gepredikt.En dat werkt volgens critici helemaal niet. Er ontstaat een tekort aan condooms. 70% van de jongeren is seksueel actief, maar slechts de helft gebruikt een voorbehoedmiddel. Waardenstrijd met huwelijk en gezin als inzet, wordt gevoerd door radicale conservatieven. (Pauline Bax, Ivorianen moeten zich van seks onthouden voor aidsgeld VS; NRC 28 december 2005)

Religie speelt een enorm belangrijke rol in de VS. Niet alleen bij de verkiezingen, maar in de gehele politiek en de gehele samenleving. Formeel is er scheiding van staat en geloof, in feite is die scheiding er helemaal niet. Amerika is een door en door christelijk land, geen seculier land. Het gebeurt ook fanatiek, daar. Er zijn nu heel veel born again christians, 'herboren christenen', waaronder Bush, die behoorlijk radicaal-conservatieve ideeën hebben en deze ook weten door te drukken. 

Op de website www.lionsofgod.com , van een religieuze organisatie uit Ohio die uitjes naar de bioscoop organiseerde, konden kijkers een formulier downloaden om mee naar de film te nemen en op te schrijven wat God tegen je zegt, wanneer hij het tegen je zegt. Zaklamp en pen worden uitgedeeld.' Op andere sites en in tijdschriften werd aangevoerd dat de film een bewijs was voor Intelligent Design, de schoonheid van het leven' en dus het gelijk van de anti-abortuslobby, en christelijke family values. Het is The Passion of the Penguins, aldus de conservatieve criticus Michael Medved, in een verwijzing naar The Passion of the Christ, een film die hartstochtelijk traditionele waarden bevestigt als monogamie, opoffering en het grootbrengen van kinderen.

Terecht merkt de schrijfster, Corinne Vloet in haar column in NRC van 7 januari 2006, op dat pinguïns allesbehalve monogaam zijn en ook nog eens vaak aan homoseks doen. Het gaat natuurlijk niet om de werkelijkheid en de waarheid: het gaat om de waarden en normen, en wel de conservatieve. 

De gehele Disney industrie is gebaseerd op het in stand houden van deze gezinswaarden. Ook Microsoft van Bill Gates doet er aan mee door de ouders controle te geven op het computergebruik van hun kinderen. 

Met regelmaat wordt opgemerkt dat het hier om neoconservatisme gaat, niet om conservatisme. Conservatisme is wars van revoluties en van grote invloed van de staat. Het neoconservatisme echter voert juist met behulp van de macht van de staat een ware revolutie door.

Hier in Nederland vond er, in Letter & Geest van Trouw, een hele discussie over plaats. 

Intussen is menig groot leider in deze kringen aangeklaagd wegens corruptie, machtsmisbruik, gebruik van voorkennis en dergelijk fraais meer. Men houdt zich kennelijk zelf niet al te best aan de waarden en normen die men preekt.