Nu de kruitdamp is opgetrokken kunnen we even terugkijken naar de benoeming van twee moslims: Ali Eddaoudi als geestelijk verzorger in het leger en Tariq Ramadan als bruggenbouwer in Rotterdam. 1. Ali Eddaoudi 2. Tariq Ramadan 3. Hoe bouw je bruggen? 1. Ali Eddaoudi"Haatimam"?Deze man was met een uitstekende staat van dienst in het onderwijs, het gevangenis- en ziekenhuiswezen en na uitvoerig onderzoek benoemd tot geestelijk verzorger in het leger. Totdat Brinkman van de PVV hierover een spoeddebat aanvroeg. Hij noemde hem een "haatimam". De man is geen imam, maar geestelijk verzorger (Azghari, Trouw 15 april 2009). Zaait hij haat? Nee, hij was kritisch als columnist, iets wat columnisten mogen en moeten zijn, net zoals kamerleden.
In deze citaten toonde hij zijn felheid als columnist, zijn vermogen om te verwoorden wat in een goed deel van de moslimgemeenschap leeft en zijn Berbers-Marokkaanse afkomst met bijbehorende waarden. Zijn columns zijn geen staaltjes van woordkunst en vaardigheid van het gebruik van het recht op een vrije mening. Bij Berbers en Marokkanen is dit vrijwel onbekend, men moet het hier leren. Maar luister eens naar Wilders en kijk eens op geenstijl.nl. Quod licet Iovi non licet bovi? Wat niet vermeld werd is dat hij ook pleitte voor volwaardig burgerschap van moslims, voor respect voor andersdenkenden en -voelenden, dat hij overal gezien werd als een zachtmoedig en vredelievend mens met goede contactuele vaardigheden. Iemand die het debat ook in eigen kring aan durft te gaan. Een bruggenbouwer. Het is dit laatste dat telt voor zijn functie: hoe hij doet, niet wat hij denkt of - inmiddels - dacht. Een geestelijk verzorger in het leger moet over zaken als de zin van oorlog en vrede nagedacht hebben. Net zoals een pastor in een ziekenhuis over medische ethiek nagedacht moet hebben (Slingerland, Filosofisch elftal, Trouw 22 april 2009). Een 'voorganger' mag ook voorgaan in kritisch en ethisch denken. De democratische rechtsstaat
De politiekHier bemoeide de Kamer zich met een detailkwestie waarbij geen grove fouten zijn gemaakt. Toch een spoeddebat, een verschijnsel waar de gehele politiek last van heeft. Scoren op details in plaats van nadenken en goede wetten maken. De rechtse partijen PVV, VVD, SGP en Verdonk laden de verdenking op zich dat zij hier optraden omdat het een moslim betrof en omdat zij met woorden als haatimam en wat losse uit hun verband gerukte citaten hun achterban aan zich konden binden. Hij zou volgens CDA-Kamerlid Raymond Knops "de kernwaarden van de democratie" schenden. Door een vrije mening te hebben? Welke kernwaarden bedoelt Knops? En wat bedoelen de 'vrijheidspartijen' PVV en VVD met 'vrijheid'? Uitsluiting van wie een andere mening heeft? Alle vrijheid voor Wilders - en de Qur'an verbieden? Quod licet Iovi ...?
Onbegrijpelijk is dat het CDA hierin mee is gegaan. De partij die soevereiniteit in eigen kring als beginsel heeft, die vrijheid van godsdienst - elke godsdienst dus - hoog in het vaandel heeft schuurt hier gevaarlijk aan tegen populistisch rechts. Gaat ook het CDA polariseren, op de populistische toer? Waar staat het CDA eigenlijk? De (CDA-)staatssecretaris De Vries en de Christenunie hielden de rug recht en zo werd de benoeming met slechts een stem meerderheid door de Kamer geaccepteerd - hoewel, zoals gezegd, de Kamer geen rijkspersoneel hoort te benoemen. De wetgevende macht is niet de uitvoerende macht. Terecht vroeg André Rouvoet daarna hoe het nu zit met de waarden waar het CDA voor staat. De genoemde rechtse partijen beroepen zich op 'het joods-christelijke gedachtegoed' dat onze samenleving zou funderen, maar van dit gedachtegoed hebben zij dan weinig begrepen. Dat is 'heb je medemens lief' (Rouvoet, Trouw 14 mei 2009),
Bruggen bouwers zijn mensen die beide partijen begrijpen en respecteren. In dit geval de veelal jonge moslims en de Nederlandse staat inclusief het leger. Over 'bruggenbouwers' gesproken ... 2. Tariq RamadanBruggenbouwerDeze Egyptisch-Zwitserse islamitische filosoof is door de stad Rotterdam aangesteld als "bruggenbouwer" tussen de moslims, met name de behoudende, en de andere Rotterdammers. Onlangs is zijn aanstelling verlengd na een politiek debat. De VVD ging eerst mee met het collegevoorstel, maar trad daarna om datzelfde voorstel uit het college. Het zou "strijdig zijn met de liberale uitgangspunten". Geen vrijheid dus voor Ramadan en zijn ideeën, althans niet in dienst van de stad. De Gay Krant had kort voordien olie op het vuur gegooid door met behulp van citaten aan te tonen dat Ramadan uitgesproken homo-onvriendelijk is en dus hier niet thuis hoort in een politieke functie, zeker niet die van betaald bruggenbouwer. Onderzoek door de gemeente Rotterdam concludeerde echter dat de citaten onjuist, onjuist vertaald en uit hun context gelicht zijn. Veel citaten stammen uit een Frans boek van Caroline Fourest, Frère Tariq (Jager interviewt haar in Trouw 25 april 2009). Volgens Ramadan wemelt dit boek van de fouten. MoslimfilosoofFilosoof en moslim, dit is een moeilijke combinatie. Filosofie eist vrijheid en rationaliteit van denken, geloof gaat de menselijke rationaliteit te boven en geloof geeft voorschriften. Ook de paus neigt naar filosofisch denken, maar ook hij zit vast aan de dogma's van zijn geloof. Zowel Ramadan als de paus, en anderen, willen graag een dialoog aangaan, maar met dogma's in het hoofd is dit erg moeilijk, zij het niet onmogelijk als je de verschillen accepteert en respecteert.
De filosofen van de Verlichting waren merendeels ook gelovige christenen. Zij hebben de spanning tussen geloof en denken toch weten op te lossen. Meerdere islamitische filosofen overigens ook. Lukt dit Ramadan ook? Lees: hij heeft 24 boeken geschreven - en oordeel pas dan. Niet, zoals Bolkestein en andere politici doen, zonder er ook maar een van gelezen te hebben (Benzakour in Trouw 21 april 2004). In elk geval is Ramadan ook iemand die pleit voor een westerse vorm van de islam, voor deelneming door moslims aan de samenleving en voor het respecteren van de niet-islamitische staat en diens wetten en cultuur. HomoseksualiteitWat blijft staan is dat Ramadan moslim is en bij gelegenheid dus ook het moslimstandpunt over homoseksualiteit weergeeft. Dit is nu eenmaal niet homovriendelijk, hij zou liegen als hij het anders zei. Ook de paus en andere orthodoxe christenen denken er zo over - evenals sommige orthodoxe joden en het gemiddelde schoolplein in Nederland. Pech voor de Gay Krant, maar zo ligt het nu eenmaal. Niet klagen en zelf gaan discrimineren, beste Gay Krant, maar gewoon hard doorwerken aan je missie. Er zijn wel meer standpunten, door Ramadan verkondigd, die bij de islam horen en die moeilijk passen in onze Nederlandse samenleving, zoals het verlangen naar 'islamitische zwembaden' waarin mannen en vrouwen gescheiden zijn omdat jongens daar iets kunnen zien "wat niet gezien mag worden". Hij zou liegen als hij het anders zei. Bruggen bouwenDit is een lastig vak. Een brug verbindt twee tegenover elkaar liggende punten of groepen. Het lot van de bruggenbouwer (m/v) is vaak dat hij met boodschappen over en weer die brug heen en weer over gaat, net zoals diplomaten dit vaak doen. Het kan zijn lot zijn dat beide partijen hem verwijten dat hij 'een dubbele boodschap heeft', in dit geval "een wolf in schaapskleren is" dan wel "een fundamentalistische charmeur" (Jager in Trouw 25 april 2009) die 'onder het mom van ...' enzovoorts. In het bijzonder islamitische bruggenbouwers hebben het er moeilijk mee. Zij treden naar voren, mengen zich in het debat, maar worden met een extra strenge meetlat gemeten. Geen foutje, bijvoorbeeld typische oosterse manieren van zeggen, laat staan het hebben van een islamitische opvatting, niets wordt hun vergeven, het laatste vooral niet. Er is wantrouwen vooraf, er zijn vooroordelen te over - en gebrek aan kennis.
Een bruggenbouwer tussen behoudende moslims en de meer moderne seculiere Rotterdammers kan niet anders dan beider opvattingen eerlijk vermelden. Accepteer en respecteer nu maar, beste Rotterdammers en Nederlanders, en de Gay Krant, dat er godsdiensten zijn die niet al te modern en seculier denken over homoseksualiteit en vrouwen, zoals bijvoorbeeld het orthodoxe christendom dat doet, in goed gezelschap van sommige orthodoxe joden, de behoudende islam - en het gemiddelde Nederlandse schoolplein dan wel webforum. Het is niet anders. En dan die brug gaan bouwen. Dit houdt in: accepteer en respecteer verschil in opvattingen en zoek naar praktische oplossingen.
Dit kan een zwembad zijn met bepaalde uren gereserveerd voor moslims, of zwemlessen desgewenst voor jongens en meisjes zodat ze in elk geval leren zwemmen, zoals bruggenbouwer Cohen in Amsterdam bepleitte. De veiligheid, de menselijkheid gaat hier voor de zuiverheid van het seculiere geloof, het seculiere dogma. 3. Hoe bouw je bruggen?Een brug is een brugEen brug is geen geloof of dogma, een brug is een brug: verbinding, verkeer, communicatie. Je bent als een brugwachter of verkeersregelaar: om de beurt laat hij de schepen en het wegverkeer door. Of als een veerman die heen en weer vaart tussen twee oevers, vaak twee onwrikbare standpunten, geloven, dogma's, culturen, talen. Voor de veerman gelden de wetten van de diplomatie.
Belangrijker: ons gezamenlijke menszijn. Humaniteit in de ander zien, herkennen, erkennen. Een inmiddels beroemd voorbeeld hiervan zijn de twee vrouwen in Israël, een Israëlische en een Palestijnse vrouw. Beide verloren hun twaalfjarige dochter in de strijd. Toen vonden zij elkaar in hun verdriet, hun gevoel, hun menszijn. Zij herkenden en erkenden ineens elkaars menszijn als gemeenschappelijke basis.
Zien, luisteren, begrijpen - vergeven, niet alleen een cruciale eigenschap van Allah cq God, maar ook van de mens. Noem het desgewenst de grootste gave Gods: het vermogen om te vergeven. Nelson Mandela is hier een groot voorbeeld van. Verdragen, vergeven ...Modern rechts populistisch Nederland kent deze begrippen niet. Zelfs religieus rechts kent ze niet. Men leest de Bijbel nogal eenzijdig en schijnt het Nieuwe Testament, het Evangelie, niet te kennen. Vooral dat van Johannes niet. Men wil alleen maar vervolgen, straffen, uitsluiten - fysiek castreren zelfs zoals Verdonk ondanks in koeienletters in Spits van 28 april uitblaatte, iets wat grondwettelijk en qua medische ethiek helemaal niet kan en qua stand van zaken in de forensische wetenschap, psychologie, psychiatrie, orthopedagogiek, criminologie, ook helemaal niet helpt. Men leest wel hyves en twitter, maar geen kwaliteitskranten en -tijdschriften, geen boeken.
En maar schreeuwen, en maar populair willen worden, en maar spoeddebatten aanvragen in plaats van problemen op te lossen. "Dit lossen we voor u op", zei Verdonk. Ehm ... hoe dan wel? Door onverdraagzaamheid? Heeft Wilders oplossingen? Voor de crisis, voor de files? Door polarisaties soms? Wat lost dit op? Grote ego's zijn het. Deze mensen zijn niet zichzelf, het zijn tv-persoonlijkheden, nep dus, illusies. Een beeld, niet meer dan een beeld. Nooit gehoord van evangelie, boeddhisme, gnostiek, spiritualiteit, solidariteit, naastenliefde, verdraagzaamheid, diversiteit, vergeving, natuur ... Natura non fecit saltus
Het ergste is dat zo maar overal poepen en overal maar tegenaan plassen. Bah, onhygiënisch! Wij katten graven netjes een kuiltje en gooien dit dan weer dicht. En maar slobberen met dat eten. Hij eet alles wat los en vast zit. En van nature jaagt hij niet eens fatsoenlijk op muizen, nee, zelfs op katten! Toch lukt het. Wij stellen allebei onze grenzen. Als ik uit zijn bak eet gaat hij blaffen. En als iets mij niet zint grom ik en laat ik mijn tanden en nagels zien. Maar we gunnen elkaar onze voerbak en onze plekjes om te slapen. We hebben de ruimte verdeeld: de vloer is voor de hond en voor mij zijn de tafels, de kasten en de vensterbank. De bank delen we samen, die is groot genoeg. Zelfs onze baas past er nog bij. Dat moet voor de mensen in die grote wereld toch ook lukken? Er is voedsel genoeg, maar de verdeling klopt niet. Er is meer: we hebben een gemeenschappelijke taal die we allebei verstaan en spreken: lichaamstaal, biologische taal, natuurlijke taal. Ik kan mijn oren niet zelf schoonlikken; ik kom met mijn kopje bij de hond en hij snapt dit: hij likt mijn oren en kopje mooi schoon. En zo lik ik ook zijn snuit en oren netjes schoon, zoals het een kat betaamt.
Met een mens leven is net zoiets. Mensen snappen niks en stoten rare geluiden uit. Ze zijn angstwekkend groot. Je moet ze echt verleiden om aardig te zijn: kopjes geven en zo meer. Wat we wel van elkaar verstaan is ons gevoel. Gevoel, dat delen mensen en dieren. Maar doe dit dan ook. Wij doen het. Een mens snapt ons miauwen en spinnen, wij katten (en honden) verstaan de intonatie van wat een mens zegt feilloos. Ook hun lichaamstaal verstaan wij goed, de universele taal van de natuur. Een groot voordeel is dat wij katten geen heilige boeken hebben. Wij doen niet aan dogma's. Wij katten zijn niet zo streng in onze opvattingen. Hoewel: "Een kat is een kat en een muis is een muis, dus noem ze zo". En mijn baas zei al "een brug is een brug, geen dogma". Wij benoemen de verschillen. Maar daar blijft het wel bij want wij accepteren verschillen. Wij zijn niet zo fanatiek bezig de wereld naar onze hand te zetten, ons standpunt verplicht te maken, op straffe van ... Wij katten nemen het leven al sinds het oude Egypte filosofisch op - we hebben vele levens- namelijk zoals het is, wat het boeddhisme, de Tao en de gnostiek trouwens ook zeggen. Wij respecteren de natuur, de kosmos. Die is zoals hij is en dat respecteren wij. En daar valt mee te leven, ook samen met een mens en zelfs met een raar onbegrijpelijk beest als een hond. Dus moet het jullie met een minderheid aan moslims ook wel lukken, als je maar goed nadenkt - en leest, en blijft leren, niet stil staat bij de waan van de dag, bijvoorbeeld het dagelijkse spoeddebat aangevraagd door extreem rechts. Mens, denk na. Sapere aude." |
